"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1214 E., 2022/1360 K.
DAVA TARİHİ : 20.01.2017
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/14 E., 2022/81 K.
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.02.2018 tarihli ve 2018/1088 Esas, 2018/2926 Karar sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
Davacının ... başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2019/15908 Başvuru numaralı ve 17.11.2021 tarihli karar ile davacının 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 36 ncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkını ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde 01.01.2010-25.12.2016 tarihleri arasında çalıştığını, davalı Zal Tem. İnş. Pet. Ür. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Şirket) tarafından herhangi bir gerekçe gösterilmeden ve ... sözleşmesinin feshine dair yazılı bildirimde bulunulmadan davacının ... sözleşmesinin haksız ve sebepsiz yere feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının diğer davalı Şirket işçisi olduğunu, müvekkili Belediyenin çalışanı olmadığını, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (667 sayılı KHK) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında İçişleri Bakanlığının Belediyeye gönderdiği tevdi raporunda davacının isminin bulunduğunu, davacının ... sözleşmesinin 667 sayılı KHK'nın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı Şirket davaya cevap vermemiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 01.....2017 tarihli ve 2017/165 Esas, 2017/84 Karar sayılı kararıyla; İçişleri Bakanlığının raporunda davacının terör örgütü ile irtibatlı ve/veya iltisaklı kişiler arasında yer aldığı, davacının ... sözleşmesinin 667 sayılı KHK'nın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine istinaden feshedildiği, aynı KHK'nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince bu kapsamda işten çıkarılanların doğrudan veya dolaylı kamu hizmetinde görevlendirilemeyeceği düzenlemesinin yer aldığı, bu düzenleme gereği davacının alt işveren işçisi olarak asıl işveren Belediye işyerinde istihdam edilemeyeceği, davacının doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlar içerisine girdiği, işveren ile arasındaki ... ilişkisini zedelediği ve bu nedenle çalışmasının işyerinde olumsuzluklara yol açacağı ve kamusal tehlike arz ettiği, davacı hakkında yapılan işlemin, devletin görevi ve vatandaşlarına karşı yükümlülüklerin gereği, terör örgütleriyle mücadeleye yönelik, zorunlu, acil ve orantılı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 04.10.2017 tarihli ve 2017/2493 Esas, 2017/1396 Karar sayılı kararıyla; 667 sayılı KHK'nın 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince bu kapsamda işten çıkarılanların doğrudan veya dolaylı kamu hizmetinde görevlendirilemeyeceği düzenlemesinin yer aldığı, bu düzenleme gereği davacının işe iadesinin yasal olarak mümkün olmadığı, kaldı ki 667 sayılı KHK'nın içerik denetimi yapılabileceği kabul edilse dahi davacının terör örgütü ile bağlantılı olduğunun İçişleri Bakanlığı raporunda yer aldığı, bu raporunda emniyet ve jandarma kaynaklarına dayalı olduğu, bu durumda davacının ... sözleşmesinin şüphe feshi kapsamında feshedildiği kabulünün gerekeceğinden bahisle istinaf başvurusunun kabulüyle İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Yargıtay Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.02.2018 tarihli ve 2018/1088 Esas, 2018/2926 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle kararın onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 17.11.2021 tarihli ve 2019/15908 Başvuru numaralı kararı ile; adil yargılanma hakkının bir unsuru olan mahkeme hakkı gereği derece mahkemelerince asıl işverenin başvurucular hakkındaki değerlendirmesinin objektif ve makul dayanakları olup olmadığı, dolayısıyla geçerli feshin koşullarının oluşup oluşmadığı incelenmeden asıl işverenin şüphesine bağlı kalarak sonuca varıldığı, gerçek anlamda bir yargısal faaliyet icra edilmediği şeklindeki gerekçe ile Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeniden yargılama yapılmış ve davacı hakkında ... Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturmalar sonucunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği ancak davacının başka bir dosyada terör örgütü üyeliği ile ilgili sanık sıfatıyla yargılanmaya devam edildiği, bu bilgiler ve yapılan araştırma sonucu kolluk birimlerince düzenlenen tutanak içerikleri birlikte dikkate alındığında, davacının terör örgütüyle irtibatlı ya da iltisaklı olabileceğine dair yeterli şüphenin bulunduğu, davalı işverenden ... sözleşmesi ilişkisinin sürdürülmesinin beklenemeyeceği, feshin geçerli nedene dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalılar arasında muvazaa olduğunu, davacının ... sözleşmesinin 4 No.lu çıkış kodu ile feshedildiğini, davacının terör örgütleriyle bağlantısının olmadığını ve İlk Derece Mahkemesince eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince yapılan yeniden yargılamada ilgili kurumlarca davacı hakkında feshin dayanağı işlemle ilgili herhangi bir işlem, bilgi ve belge bulunmadığı şeklinde cevap verildiği, ... Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturmalarda davacı hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, davacının örgüt, yapı, oluşum veya gruplara üye olduğu ya da bunlara mensubiyeti veya iltisakı yahut irtibatı bulunduğuna dair herhangi bir delil elde edilemediği, sonuç olarak davalı tarafça ... sözleşmesinin geçerli veya haklı feshedildiği ispat edilemediği, davacının Belediyeye ait işyerinde, davalı Şirket işçisi olarak çalışmaktayken ... sözleşmesinin davalı Şirket tarafından feshedildiği, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne ve İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle feshin geçersizliğinin tespiti ile davacının alt işveren Şirket nezdinde işe iadesine, mali haklardan ise davalıların birlikte sorumluluğuna karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; davacının ... sözleşmesinin yapılan güvenlik araştırmaları sonucu hazırlanan İçişleri Bakanlığının raporuna dayanılarak güvenlik gerekçesi ile feshedildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... sözleşmesinin feshinin geçerli bir nedene dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin yedinci fıkrası şöyledir:
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur."
2. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. ..."
3. 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihinde yürürlükte olan 20 nci maddesinin ilgili kısmı ise şu şekildedir:
"... sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle dava açabilir. ..."
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun'un) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.