"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/154 E., 2022/369 K.
DAVA TARİHİ : 22.02.2012
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı THY DO&CO İkram Hizmetleri AŞ (THY DO&CO) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin sözleşmesinin kısmi süreli olmasına rağmen davalı işyerinde genellikle tam süreli işçiler gibi çalıştırıldığını, davalı işyerinde müvekkilinin de üyesi olduğu işçi sendikası ile davalı arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinin bulunduğunu, müvekkilinin bu dönemde sendikal haklardan yararlanan işçi olmasına rağmen toplu ... sözleşmesinde yer alan ve kanuna aykırı düzenlenen sözleşmenin ilgili maddesine göre bir kısım sosyal haklardan kısmi süreli çalışan işçiler ayrı tutulduğu için müvekkilinin bu haklardan yararlanamadığını ileri sürerek bayram yardımı, izin yardımı, genel tatil yardımı, hafta tatil yardımı, ikramiye ve grup fark ücret alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı THY DO&CO vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak davacının toplu ... sözleşmesinin hükümlerinin uygulanmadığına ilişkin iddiasının gerçek dışı olduğunu, davacıya tüm haklarının ödendiğini, davacının alacaklarını herhangi bir ihtirazi kayıt koymadan tahsil ettiğini, talep edilen faizin hatalı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Işıklar Enerji ve Yapı Holding AŞ vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak müvekkili Şirket ile diğer davalı Şirket arasında yapılan varlık devir sözleşmesi gereği 01.01.2007 tarihinden itibaren müvekkili Şirketin ... sistemini bir bütün olarak davalı THY DO&CO' ya devrettiğini, davacının da bu tarihten itibaren diğer davalı THY DO&CO nezdinde çalıştığını, iki davalı Şirket arasındaki bahsi geçen sözleşmeye göre bu tarihten sonraki işçi alacakları için sadece THY DO&CO'nun sorumlu olacağının kararlaştırıldığını, davacıya bütün alacaklarının ödendiğini, davacının alacağının bulunmadığını ve talep edilen faizin de hatalı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.09.2014 tarihli ve 2012/368 Esas, 2014/528 Karar sayılı kararıyla; davacının 01.03.2002-01.01.2007 tarihleri arasında davalı USAŞ Uçak Servisi AŞ'nin işyerinin devredilmesi nedeniyle 01.01.2007-01.11.2011 tarihleri arasında diğer davalı THY DO&CO'nun işçisi olarak çalıştığını, devir nedeniyle davalılardan Usaş Yatırımlar Holding AŞ'ye (Usaş Uçak Servisi AŞ) bakımından davanın husumetten reddine; davacının talep ettiği davaya konu alacaklara yönelik ücret bordrolarında tahakkuk bulunduğu ve davacı tarafından itiraz edilmeden tahsil edildiği, davacının talep ettiği alacakları ispatlayamadığı gerekçesiyle davalı THY DO&CO bakımından da davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 17.11.2015 tarihli ve 2015/8327 Esas, 2015/22523 Karar sayılı ilâmı ile; davacının çalışmasının kısmi süreli olmadığı anlaşıldığından tam süreli çalışan işçi olduğu kabul edilerek taleplerinin hesaplanması ve aradaki fark alacaklara hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 25.05.2016 tarihli ve 2016/138 Esas, 2016/224 Karar sayılı kararıyla; davalı THY DO&CO aleyhine açılan dava bakımından davacının tam süreli çalıştığının kabulü ile dava ve ıslah zamanaşımı def'i dikkate alınarak davacının talep ettiği alacaklar yeniden hesaplanmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı THY DO&CO vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 07.03.2017 tarihli ve 2017/2327 Esas, 2017/4866 Karar sayılı ilâmı ile; davacının tam süreli çalışan işçi gibi alması gereken ikramiye, senelik izin ve bayram yardımı alacaklarının hesaplanması bundan sonra işçiye ücreti içinde ödenen ikramiye, senelik izin ve bayram alacaklarının mahsubu ile fark alacakların tespit edilmesi gerektiği gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 27.11.2019 tarihli ve 2017/432 Esas, 2019/591 Karar sayılı kararıyla; bozma ilâmı dışında kalıp kesinleşen hususlar, dosya kapsamına uygun 28.04.2013 tarihli bilirkişi raporu ve bozma ilâmı sonrası alınan 18.09.2019 tarihli bilirkişi raporu dikkate alınarak davacının haftada 30 saati aşan çalışma yaptığı ve tam süreli ... sözleşmesi kapsamında çalışması nedeni ile toplu ... sözleşmesindeki alacaklardan sendika üyeliğinin işverene bildirildiği tarihten itibaren tam süreli diğer işçiler gibi yararlanması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı THY DO&CO vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 24.02.2020 tarihli ve 2020/634 Esas, 2020/3282 Karar sayılı ilâmı ile; bilirkişi tarafından sunulan ek raporda, davacının tam süreli çalışan olması nedeni ile bayram yardımı alacağından sadece 2011 yılı Ekim ve Ağustos ayları dönemlerindeki, ikramiye alacağından ise 2011 yılı Ekim, Ağustos ve Haziran ayları dönemlerindeki yapılan ödemeler mahsup edilerek davacının alacaklarının belirlendiği, ancak bozma ilâmında belirtildiği üzere hesaplama yapılan 22.02.2007-30.10.2011 tarihleri arasındaki dönemde, davacının ücreti içerisinde olan vardiya primi, ikramiye, senelik izin ve bayram ödemelerinin tamamının toplam alacaktan mahsup edilmesi gerektiği gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 26.10.2022 tarihli ve 2020/154 Esas, 2022/369 Karar sayılı kararıyla; bozma ilâmı sonrası alınan 31.08.2022 havale tarihli bilirkişi raporuna göre davacının haftada 30 saati aşan çalışma yaptığı ve tam süreli ... sözleşmesi kapsamında çalışması nedeni ile toplu ... sözleşmesindeki haklardan sendika üyeliğinin işverene bildirildiği tarihten itibaren tam süreli diğer işçiler gibi yararlanması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı THY DO&CO vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı THY DO&CO vekili temyiz dilekçesinde; davacının ayrımcılık tazminatıyla ilgili talebine ilişkin hüküm kurulmamasının hatalı olduğunu, ileri sürdükleri zamanaşımı def'i dikkate alınmadan karar verildiğini, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına göre karar verilmesinin hatalı olduğunu, Mahkemece dikkate alınan bilirkişi raporunun bozma ilâmına uygun olmadığını, davacının çalıştığı tüm dönem boyunca davacıya ücretinin içinde ödenen toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ödemelerin mahsup edilmesi gerektiğini, davacının hak ve alacağının bulunmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; tam süreli çalışan olduğu tespit edilen davacı işçiye ödenmesi gereken ikramiye, senelik izin ve bayram yardımlarından, kısmi süreli çalışan işçi olduğu kabulüyle ödenmiş olan ikramiye, senelik izin ve bayram yardımlarının mahsubu sonucunda yapılan hesaplamanın hukuka olup olmadığı ve davalı yararına oluşan usuli kazanılmış haklara uygun karar verilip verilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı THY DO&CO vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Bilindiği üzere 6100 sayılı Kanun'da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
3. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı karar). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı karar).
4. Somut uyuşmazlıkta ilâmın (IV/E/2) bölümünde açıklanan üçüncü bozma ilâmında, davalı THY DO&CO vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek 22.02.2007-30.10.2011 tarihleri arasındaki dönemde davacının ücreti içerisinde ödenen vardiya yardımı, ikramiye, senelik izin ve bayram ödemelerinin tamamının toplam alacaktan mahsup edilmesi yönünde davalı THY DO&CO lehine mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir. Ancak bu bozma ilâmı sonrasında Mahkemece hafta tatili ve grup ücrete ilişkin olarak verilen karar, hükmün sadece davalı THY DO&CO tarafından temyiz edilmesi sebebiyle bu davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olduğundan hatalı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı THY DO&CO'nun diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı THY DO&CO'nun Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasının,
(2) numaralı bendinin (D) alt bendinde yer alan “10.900,00 TL” ibaresinin çıkartılarak yerine “8.565,86 TL” ibaresinin,
(2) numaralı bendinin (F) alt bendinde yer alan “8.413,05 TL” ibaresinin çıkartılarak yerine “7.323,11 TL” ibaresinin,
(6) numaralı bendinde yer alan "8.983,43 TL" ibaresinin çıkartılarak yerine "9.200,00 TL" ibaresinin,
(8) numaralı bendinde yer alan "876,51 TL" ibaresinin çıkartılarak yerine "803,08 TL" ibaresinin,
(9) numaralı bendinde yer alan "104,02 TL" ibaresinin çıkartılarak yerine "143,34 TL" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı ...'ye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.