"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/650 E., 2022/1353 K.
DAVA TARİHİ : 28.12.2017
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
TEMYİZ EDENLER : Davalı Emniyet Genel Müdürlüğü vekili ile davalı ... vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/716 E., 2021/44 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili ile Emniyet Genel Müdürlüğü vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili ile Emniyet Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalılardan İlkadım Belediyesi Başkanlığında hizmet alımı adı altında yüklenici firmalar olan Karintaş İnşaat Temz. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., ... İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve Gürsoylar İnşaat Tic. San. Ltd. Şti.lerinde 01.01.1998 tarihinde çalışmaya başladığını, 01.01.2004 tarihinde İlkadım Belediyesi Başkanlığı kadrosuna alındığını, çalışmalarının kesintisiz olduğunu, belediyelerde ihtiyaç fazlası istihdamın yeniden kanuni mevzuat ile düzenlenmesi ile kanun gereği belediye ile ilişiği kesilerek 2011 Yılı Kasım ayından itibaren diğer davalı Emniyet Genel Müdürlüğü ... İl Emniyet Müdürlüğü emrinde çalıştığını, davacının Belediye Başkanlığı emrinde geçen çalışmalarının (kıdemi ve kıdeme bağlı haklarına esas çalışma süreleri) alt işveren Şirketlerdeki çalışmalarının bildirilmemesi nedeni ile eksik olarak bildirildiğini ileri sürerek 01.01.1998-2011 yılı Kasım ayı arasında gerçekleşen çalışmalara ait kıdem süresi ve kıdeme bağlı çalışma sürelerinin tespiti ile tespit edilen sürelerin çalışma sürelerine eklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde; davacının İçişleri Bakanlığının yazısı gereği 04.01.2008 tarihi itibariyle daimi işçi kadrosuna geçirildiğini, 03.11.2011 tarihinde de 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (6111 sayılı Kanun) gereğince diğer davalı Kuruma bütün mevcut hak ve alacaklarıyla devredildiğini, davacının kıdeme esas süreye ilavesi istenilen çalışma dönemlerinde müvekkil Kurumun işçisi olmadığını, dava dilekçesinde bizzat davacı tarafından ifade edildiği gibi, kıdeme esas süreye ilave talebine konu çalışmaların müvekkil Kurumun İhale Mevzuatına göre ihale ile hizmet satın aldığı şirketler nezdinde geçtiğini, müvekkil Kurum ile davacı arasında bir ... ilişkisi kurulmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... İl Emniyet Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının 2011 yılının Kasım ayı itibariyle müvekkili İdarede çalışmaya başladığını, dava konusu çalışmaların davacının davalı ... Belediyesi emrinde çalışmaktayken gerçekleşen hizmetler olduğunu, davacının davalı idareye geçtikten sonra kayıt dışı bir çalışmasının olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
3. Diğer davalı şirketlere usulüne uygun tebligat yapılmasına rağmen davaya cevap verilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının açtığı tespit davasının kapsadığı dönemin 2005 yılı öncesinde gerçekleşen sözleşmelerle ilgili olduğu, tanık beyanlarından anlaşılacağı üzere davacının alt işverenler nezdinde Belediyeye ait işyerinde temizlik görevlisi olarak çalıştığı, emir ve talimatları Belediye yetkililerinden aldığı, ücretleri Belediyenin ödediği ve Şirketin çalışanlara herhangi bir müdalesinin olmadığı, davacının işinin şirketler değişmesine rağmen değişmediği ve Belediyenin aynı ... kapsamında kadrolu elemanları da bulunduğunun anlaşılması ile bu hâliyle 13.07.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun yürürlük tarihinden önce Belediyenin teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmeyen asıl işini alt işverene vermesinin mümkün olmadığı ve davacının alt işveren olarak görünen şirketler nezdinde geçen tüm hizmetlerinin Belediyenin hizmet alanında ve Belediyenin emri altında devam ettiği, böylelikle alt işverenlerle yapılan sözleşmelerin muvazaalı olduğu kanaatiyle, davacının kıdeme esası hizmet süresinin tespiti talebinde ücretinin belirlenmesi ve yıllık izin süresinin belirlenmesi noktasında hukuki yararının bulunduğu kabul edilerek, 01.01.1998-05.05.1998 tarihleri arasında 1020931 işyeri tescil No.lu Karıntaş İnş. Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde, 02.07.1999-31.12.1999 tarihleri arasında 1026705 işyeri tescil No.lu Gürsoylar İnş. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde, 12.01.2000-31.12.2000 tarihleri arasında 1028466 işyeri tescil No.lu Gürsoylar İnş. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde, 17.02.2001-31.12.2001 tarihleri arasında 1032421 işyeri tescil No.lu ... İnş. Mlz. Yapı Elm. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde, 03.01.2002-31.12.2002 tarihleri arasında 1034807 işyeri tescil No.lu ... İnş. Mlz. Yapı Elm. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde ve 23.01.2003-31.12.2003 tarihleri arasında 1037810 işyeri tescil No.lu ... İnş. San. Tic. Ltd. Şti. isimli işveren nezdinde geçen hizmetlerinin davalı ... işyerinde Belediye işçisi olarak geçtiğinin tespiti ile bu hizmetlerin davalı Belediyece bildirilen ihtilafsız kıdem süresine eklenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile Emniyet Genel Müdürlüğü vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili; davacının henüz kıdeme hak kazanıp kazanamayacağının ortaya konulamadığı ve son işverence ödeme sırasında bu sürelerin sayılıp sayılmayacağına yönelik bir işlem yapılmadığı bir aşamada kıdeme esas hizmet süresinin tespitine yönelik davasında herhangi bir hukuki yararının bulunmadığını, dava dilekçesinde davacı tarafça muvazaa iddiası söz konusu olmadığı hâlde, davacının iddiası muvazaa iddiası olarak değerlendirilerek talebe bağlı kalınmadan verilen hükmün hukuka aykırı olduğunu, müvekkili Belediyenin davacıyı kendi bünyesinde çalıştırıp da başka bir şirketten sigortalı gösterdiği şeklinde değerlendirme yapılmasının hatalı olduğunu, hizmet alımı yapılan şirketler ile müvekkil Belediye arasında hukuki ve organik bağ bulunmadığını, değerlendirmenin soyut tanık beyanlarıyla yapıldığını, davacı tanıklarından birinin de müvekkili Belediyeye karşı aynı nitelikte davası olup husumet sebebiyle beyanlarının hükme esas alınamayacağını, diğer tanıkların beyanlarınin da doğru olmayıp muvazaa bulunduğunu ispata yeterli olmadığını, mevzuata aykırı şekilde işçi temininin söz konusu olmadığını, dosyada mevcut bilgi ve belgelerden davacının tespitini istediği sürede müvekkil Belediyede çalıştığına ilişkin açık, somut ve kesin bir delile rastlanmadığını, davacının çalışmalarının tümünün Belediye bünyesinde geçtiğine dair bir tespit yapılması hukuka uygun olmadığı gibi bu tespitin de Sosyal Güvenlik Kurumunun yokluğunda yapılmasının isabetli olmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Emniyet Genel Müdürlüğü vekili; Mahkemece verilen kararı kabul etmediklerini, kararın usul ve esas yönünden hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin bu karar ve gerekçesinin dosya kapsamına uygun olduğu, Sosyal Güvenlik Kurumundan gelen yazı cevabında davacının çalışması bildirilen davalı Şirketlere ait işyerlerinin davalı Belediyeye ait olduğunun bildirildiği, davalı Belediyenin de buna itirazının bulunmadığı, bu sebeple bu şirketler tarafından bildirilen çalışmaların davacının davalı Belediyede geçen kıdeme eklenmesi talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiği, davanın hizmet tespiti davası olmadığı, bu dava türü ile ilgili hak düşürücü sürenin uygulanamayacağı, davacının kıdemi hâlihazırda yıllık izin süresi gibi haklarını etkileyeceğinden dava açmakta hukuki yararının bulunduğu, ileri sürülen tüm istinaf sebeplerinin usul ve kanuna uygun bir şekilde değerlendirilerek hüküm kurulduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile Emniyet Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Emniyet Genel Müdürlüğü vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı ... Başkanlığından ihale ile ... alan alt işveren şirketler bünyesinde geçen çalışma süresinin davalı Emniyet Genel Müdürlüğündeki kıdemine eklenip eklenemeyeceği hususundadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 ve 6 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı dava dilekçesinde davalılardan İlkadım Belediyesi Başkanlığında hizmet alımı adı altında alt işveren Karintaş İnşaat Temz Hizm. San. Tic. Ltd Şti.nde 01.01.1998 tarihinde çalışmaya başladığını, ... İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve Gürsoylar İnşaat Tic. San. Ltd. Şti.lerinde çalışmasını sürdürdüğünü, 01.01.2004 tarihinde ... kadrosuna alınarak kesintisiz çalıştığını, belediyelerde ihtiyaç fazlası istihdamın yeniden mevzuat ile düzenlenmesi ile kanun gereği Belediye ile ilişiği kesilerek 2011 yılının Kasım ayından itibaren diğer davalı Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı ... İl Emniyet Müdürlüğü emrinde çalıştığını, davacının Belediye Başkanlığı emrinde geçen çalışmalarının (kıdemi ve kıdeme bağlı haklarına esas çalışma sürelerinin) alt işveren şirketlerdeki çalışmalarının bildirilmemesi nedeni ile eksik olarak bildirildiğini ileri sürerek 01.01.1998-2011 yılı Kasım ayı arasında gerçekleşen çalışmalara ait kıdem ve kıdeme bağlı çalışma sürelerinin tespiti ile tespit edilen sürelerin mevcut işyerindeki çalışma süresine eklenmesini talep ve dava etmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince davacının Belediye bünyesinde çalıştığı döneme ilişkin olarak davalı ... ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaaya dayalı olduğu, bu nedenle davacının alt işveren şirketlerdeki çalışmasının Belediyeye ait işyerinde geçtiği kabul edilerek sonuca gidilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince de bu gerekçe yerinde görülmüştür.
4. Öncelikle belirtmek gerekir ki somut olayda davacı tarafça muvazaa iddiası ileri sürülmediği hâlde Mahkemece muvazaa gerekçesiyle davacının alt işverenler bünyesindeki çalışma süresinin davalılara ait işyerindeki kıdemine eklenmesi hatalıdır.
5. Diğer taraftan davacının 01.01.1998-05.05.1998 dönemi hariç olmak üzere, diğer çalışmalarının alt işveren işçisi olarak asıl işverene ait işyerinde geçtiği, bu çalışmaların kesintisiz olduğu ve davacının ara vermeksizin asıl işveren tarafından işe başlatıldığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Bu hâlde gerek değişen alt işverenler arasında gerekse son alt işveren ile asıl işveren ... arasında bir işyeri devri gerçekleşmiştir. 4857 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi uyarınca kıdeme bağlı haklar bakımından işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapılması gerekir. Davacının İlkadım Belediyesinde çalıştığı sırada da 6111 sayılı Kanun kapsamında diğer davalı Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı ... İl Müdürlüğüne nakledildiği dosya kapsamı uyarınca sabit olup davacının kıdeminin alt işveren bünyesinde çalıştığı dönemin davalı Emniyet Genel Müdürlüğündeki çalışma süresine dâhil edilmesi suretiyle bütün olarak değerlendirilmesi sonucu itibarıyla yerinde görülmüş ise de 01.01.1998-05.05.1998 tarihleri arasındaki çalışma döneminin ayrıca değerlendirilmesi gerekmiştir.
6. Davacıya ait hizmet döküm cetveli incelendiğinde, davacının 01.01.1998-05.05.1998 tarihleri arasındaki ilk dönem çalışmasının 1020931 işyeri tescil No.lu Karıntaş İnş. Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. (Karıntaş İnşaat Şirketi) isimli işveren nezdinde geçtiği, 05.05.1998 tarihinde bu çalışması sona ermesine rağmen 02.07.1999 tarihinde 1026705 işyeri tescil nolu Gürsoylar İnş.Tic.Ltd.Şti. isimli işveren nezdinde işe girişinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Dava dilekçesinde davalı ... Belediyesi ile alt işveren Şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ileri sürülmemiş, iddia ve ispat edilmemiştir. Bu açıklamalara göre davacının 05.05.1998 tarihinden sonra diğer alt işveren Şirkette işe başladığı tarih olan 02.07.1999 tarihi arasında geçen sürenin makul süreyi fazlasıyla aştığı görülmektedir. Karıntaş İnşaat Şirketi ile Gürsoylar İnş.Tic.Ltd.Şti. arasında işyeri devri bulunduğu kabul edilemeyeceğinden davacının 01.01.1998-05.05.1998 tarihleri arasında 1020931 işyeri tescil nolu Karıntaş İnşaat Şirketi nezdinde geçen hizmet süresinin davalı Emniyet Genel Müdürlüğü ve ... nezdindeki kıdeme eklenmesi mümkün değildir. Anılan dönem dışlanmak suretiyle hüküm kurulması gerekirken yazılı gerekçe ile karar verilmesi hatalı olup kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.