"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1113 E., 2022/1439 K.
DAVA TARİHİ : 20.02.2017
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davalı ... yönünden davanın reddi, davalı Şirket yönünden davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/510 E., 2022/34 K.
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının; davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 25.04.2018 tarihli ve 2018/3599 Esas, 2018/9676 Karar sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
Davacının ... başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2018/33165 Başvuru numaralı ve 08.....2021 tarihli karar ile davacının 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 36 ncı maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı ... yönünden reddine, davalı ... Peyzaj İnş. Yemek Taşımacılık Temizlik San. Tic. Ltd. Şti. (Şirket) yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde çalışmakta iken hiçbir somut gerekçe bulunmadığı hâlde terör örgütü ile irtibat ve iltisakı olduğu gerekçe gösterilerek ... sözleşmesinin 01.02.2017 tarihinde feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının diğer davalı Şirket çalışanı olduğunu, 15 Temmuz 2016 tarihindeki darbe girişiminden sonra hizmet alımı kapsamında çalışan işçiler yönünden güvenlik nedeniyle çeşitli önlemler alma gereği duyulduğunu, davacı hakkında terör örgütü propagandası yapmak suçundan kovuşturmanın ertelenmesi kararı bulunduğunu, alınan güvenlik tedbirleri nedeniyle davacının müvekkili Belediyede çalıştırılmasının uygun görülmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Şirketin asıl işveren Belediye ile arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi çerçevesinde temizlik görevlisi olarak çalıştırdığını, feshin asıl işveren Belediyenin müvekkili Şirkete gönderdiği 01.02.2017 tarihli işten çıkartma yazısına dayandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 16.03.2017 tarihli ve 2017/227 Esas, 2017/203 Karar sayılı kararıyla; 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 673 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre davacının milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, veya iltisakı olduğundan bahisle ... sözleşmesinin feshedildiği gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.07.2017 tarihli ve 2017/1563 Esas, 2017/1105 Karar sayılı kararıyla; asıl işverence davacının terör örgütü ile irtibatı olduğu gerekçe gösterilerek ... sözleşmesinin feshinin istenildiği, bunun alt işveren açısından feshi zorunlu hâle getirdiği ve geçerli fesih sebebinin oluştuğundan bahisle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Yargıtay Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 25.04.2018 tarihli ve 2018/3599 Esas ve 2018/9676 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle kararın onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 08.....2021 tarihli ve 2018/33165 Başvuru numaralı kararı ile; adil yargılanma hakkının bir unsuru olan mahkeme hakkı gereği ilk derece mahkemelerince asıl işverenin başvurucular hakkındaki değerlendirmesinin objektif ve makul dayanakları olup olmadığı, dolayısıyla geçerli feshin koşullarının oluşup oluşmadığı incelenmeden asıl işverenin şüphesine bağlı kalarak sonuca varıldığı, gerçek anlamda bir yargısal faaliyet icra edilmediği, başvuruya konu kararların bir kısmında bazı başvurucular hakkında adli işlem olduğu belirtilmişse de bu işlemlerin neler olduğu ve şüpheyi haklı kılıp kılmadığının olgusal olarak değerlendirilmediği, bu nedenle anılan karardan ayrılmayı gerektiren bir durumun bulunmadığı şeklindeki gerekçe ile Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeniden yargılama yapıldığı, davacı işçi hakkında terör örgütüne yardım ve yataklık etmek suçlaması ile yapılan ceza yargılamasında 4616 sayılı 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun (4616 sayılı Kanun) gereğince kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi kararı verildiği, davacı hakkında başkaca bir kaydın olmadığı, ... sözleşmesinin feshedildiği sırada davacı hakkında mevcut bir mahkumiyet kararının bulunmadığı, mezkur dosyada yapılan yargılama sonucunda davacı hakkında herhangi bir mahkumiyet kararının verilmediği, davacı hakkında başkaca bir kaydın da bulunmadığı gerekçesiyle feshin geçersizliğinin tespitiyle, davacının alt işveren Şirket nezdinde işe iadesine, mali haklardan ise davalıların birlikte sorumluluğuna karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili; davacının diğer davalı Şirket işçisi olduğunu ve müvekkilinin taleplerden sorumlu olmadığını, davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı hakkında terör örgütüne yardım ve yataklık etmek suçlaması ile yapılan ceza yargılamasında Mahkemenin 04.12.2001 tarihli ilâmı ile 4616 sayılı Kanun
gereğince kesin hükme bağlanmasının ertelenmesine karar verildiği, diğer taraftan davacının 679 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan dernek üyeliğinin bulunduğu dikkate alındığında işverenin işçisine karşı duyduğu şüphenin aralarındaki ... ilişkisinin zedelenmesine yol açtığı, işverenden katlanması beklenemeyecek bir şüphenin varlığı durumunda ... ilişkisinin devamı için gerekli olan uygunluğun ortadan kalkacağı, işverenin bir kamu kuruluşu olduğu, bu nedenle ... ilişkisinin devamı için gerekli olan güveni yıkmaya elverişli bir şüphe bulunduğu ve feshin geçerli nedene dayandığı sonucuna varıldığı ancak davalı alt işverence istinaf başvurusu yapılmadığı, bu nedenle yalnızca istinaf başvurusunda bulunan davalı ... yönünden karar verildiği gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davalı Şirket yönünden feshin geçersizliğinin tespitiyle davanın kabulüne, davacının alt işveren Şirket nezdinde işe iadesine, davalı ... yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının yapılan yargılama sonrasında hakkında herhangi bir mahkumiyet kararı verilmediğini, davacının üzerine atılı suçlardan dolayı aklandığını, Bölge Adliye Mahkemesince masumiyet karinesini ihlal edildiğini, davacının terör örgütü ile iltisakı olmadığını, davacının sözleşmesinin savunma alınmadan feshedildiğini, benzer dosyada Bölge Adliye Mahkemesince farklı karar verildiğini belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedenle yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin yedinci fıkrası şöyledir :
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur."
2. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. ..."
3. 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihinde yürürlükte olan 20 nci maddesinin ilgili kısmı ile şu şekildedir:
"... sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle dava açabilir. ..."
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun'un) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.