"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/202 E., 2022/383 K.
BİRLEŞEN
DAVA MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/177 E., 2017/130 K.
BİRLEŞEN
DAVA MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/711 E., 2016/628 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın reddine, birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalının ... Termik Santralinde ve alt işverenler bünyesinde 2001 yılında temizlik işçisi olarak işe alındığını, teknik temizlik işlerinde çalıştığını, 12.01.2015 tarihine kadar değişen alt işverenlerde ara vermeden kadrolu işçilerle aynı işi yaptığını, 2014 yılında ... Termik Santralin özelleştirilmesi sonucu ... sözleşmesinin feshedildiğini, davalı ... AŞ (...) ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen ... 3. ... Mahkemesinin 2016/711 Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinde; davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ve davacının başından itibaren davalı ...'ın işçisi olduğunu ileri sürerek ücret farkı ve ilave tediye alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacı vekili birleşen ... 3. ... Mahkemesine açtığı 2017/177 Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinde; davalılar ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, ilave tediye ve ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin ihale makamı olduğunu ve alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.....2019 tarihli ve 2019/138 Esas, 2019/416 Karar sayılı kararıyla; dosya kapsamındaki bilgi, belge ve tanık beyanları ile kesinleşen emsal yargı kararları ve sözleşmelerden, davacı da dâhil alt işveren işçilerinin ...'ın asıl işi olan elektrik üretim sisteminin çalışması ve devamının sağlanması için gerekli olan kadrolu personelin yaptığı işlerde değişen alt işverenler nezdinde çalıştıkları, asıl işveren ve alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu, bu konuda kesinleşen emsal yargı kararları olduğu, hüküm altına alınan alacakların zamanaşımına uğramadığı gerekçesiyle asıl davanın reddine, birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 19.02.2020 tarihli ve 2019/3583 Esas, 2020/459 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar vermiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.02.2021 tarihli ve 2020/6112 Esas, 2021/4607 Karar sayılı ilâmı ile; davacı vekilinin tüm davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, davacının özelleştirmeden sonra da aynı işyerinde kesintisiz olarak çalışmaya devam etmesi sebebiyle feshe bağlı alacakların reddinin dosya kapsamına uygun olduğu, davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ... arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun ve davacının başından itibaren asıl işveren olan davalı ...'ın işçisi olduğunun kabul edilmesi isabetli ise de davacının sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği gözetildiğinde, davalı işveren işyerinde davacı ile aynı işi yapan ve sendika üyesi olmayan emsal işçi olup olmadığı belirlenerek emsal işçi olması hâlinde ücret farkı ve ilave tediye alacaklarının emsal işçi ücretine göre; sendikalı olmayan emsal işçi bulunmadığının anlaşılması halinde davalı ile ihbar olunanlar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde işçiye ödenecek ücretin belirlenmiş olması ya da işçiyle yapılan ... ... sözleşmesinde ücretin gösterilmiş olması durumunda bu ücrete göre ücret farkı ve ilave tediye alacağı hesaplanarak hüküm altına alınması, böyle bir tespit yapılamadığı takdirde ücret farkı talebi reddedilerek ilave tediye alacağının davacının almakta olduğu ücret üzerinden hesaplanması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının işe girdiği tarihten itibaren nitelikli temizlik işçisi olarak çalıştığı, 2014 yılındaki özelleştirmeden sonra da ara vermeden işyerini devralan ... AŞ işyerinde yeni alt işveren bünyesinde çalışmaya devam ettiğinin anlaşıldığı, davacının sözleşmesinin feshedildiğine ilişkin kayıt sunulmadığı, asıl dava ile talep edilen kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti alacakların feshe bağlı haklardan olduğu ve talep etme koşullarının oluşmadığı, davalı ... ile dava dışı hizmet alım sözleşmesi imzalanan yüklenici firmalar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulü ve buna göre davacının baştan itibaren davalı ... işçisi olarak kabul edilmesi gerektiği, bozma ilâmından sonra davalı ...'ın müzekkere cevabında davacının herhangi bir sendikaya üyeliği bulunmadığı, ... yerinde sendikasız kadrolu işçi çalışmadığı, davacının ücretinin asgari ücretin %20 fazlası olarak belirlendiğinin bildirildiği, davacının belirlenen ücretine göre bilirkişi raporunda tespit edilen ücret farkı ve ilave tediye alacaklarının hüküm altına alındığı, bu alacakların zamanaşımına uğramadığı, faiz başlangıç tarihleri yönünden bozma yapılmadığından faiz başlangıç tarihleri yönünden değişiklik yapılmadığı gerekçeleriyle asıl davanın reddine ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; ilave tediye alacağı ve ücret farkı alacakları için açılan belirsiz alacak davasının kabülü ile asıl alacağın dava tarihinden itibaren uygulanacak faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi yerine faizin talep artırımında bulunulan tarihten itibaren uygulanmasına karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, en düşük işçi ücreti esas alınarak düzenlenen bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, davacı işçinin alacaklarının işyerinde emsal sendikalı işçinin aldığı ücret ve sosyal hakların tamamı üzerinden hesaplanması gerektiğini, davacı vekili lehine hükmedilen vekâlet ücretinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde belirtilen maktu ücretin altında kalması nedeniyle kararın bu yönüyle de hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; davalının ihale makamı olduğunu, muvazaa tespitinin hatalı olduğunu, yüklenici firmaların sorumlu olması gereken işçi alacaklarından kamu kurumu niteliğini haiz davalının sorumlu olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriği, bozmanın kapsamı ve mahiyetine göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; muvazaalı olduğu belirlenen asıl işveren alt işveren ilişkisi sebebiyle davacının alması gereken ücret miktarının tespiti ile buna göre davacının ücret ve ilave tediye alacağına hak kazanıp kazanmadığına, vekâlet ücretine ve hükmedilen faize ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
'un 1 inci maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.