"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 27.09.2022 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... İstemi ... ile davacı vekili Avukat İsmail Enes Vural geldiler.
Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverene ait yurt dışında bulunan şantiyelerde 01.03.2016-30.11.2017 tarihleri arasında kesintisiz şekilde mekanik ustası olarak en son 1.900,00 USD ücretle çalıştığını, ücretin bir kısmının şantiyede avans olarak elden geri kalan kısmının banka yolu ile ödendiğini, ... sözleşmesinin hiçbir gerekçe gösterilmeksizin davalı işverence feshedildiğini, davacının haftanın yedi günü 07.00-19.00 saatleri arasında çalıştığını, çalışmanın saat 23.00’e kadar sürebildiğini, davacının sadece ayda bir gün tatil yaptığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının Şirket bünyesinde çalışmadığını, söz konusu projede çalışmış olması hâlinde dahi alt işveren nezdinde çalışmış olabileceğini, davacının dava dışı ... Mühendislik Ve Taah. Hiz. A.Ş. çalışanı olduğunu ve alt işverenin başka işlerinde çalıştığını, davacıya elden ödeme yapılmadığını, davacının çalışma saatlerine ve günlerine ilişkin iddiasının doğru olmadığını, işyerinde 07.00-17.00 veya 08.00-18.00 saatleri arasında çalışan davacının fazla çalışma yapmadığını, ulusal bayram genel tatil günlerinde ve hafta tatilinde çalışmadığını, Suudi Arabistan’da cuma gününün tatil olduğunu ve anılan günde çalışma yapılmadığını, davacının ilgili ülke resmî tatil günlerinde çalışmadığını ve yıllık izinlerini kullanmış olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.11.2019 tarihli ve 2018/408 Esas, 2019/703 Karar sayılı kararı ile;
"...
Davacının, 29.02.2016-01.01.2017 arasında 1325017 işyeri sicil nolu ... Mühendislik Ve Taahhüt Hiz. A.Ş. Şirketi nezdinde, ve asıl işveren davalı şirketin yanında; tanık beyanları, banka kanalıyla yapılan ödemeler, yurda giriş-çıkış kayıtları incelendiğinde Suudi Arabistan'da bulunan Riyad Havalimanında mekanik ustası olarak çalıştığı, işten ayrılış bildirgesinde kod 18-İşin Sona Ermesi ile çıkışın yapıldığı, işverenlikçe haklı nedenle ... akdinin sonlandırıldığının ispat edilemediği, bu durumda ... akdinin işverenlikçe haklı neden olmaksızın fesih edildiği, anlaşılmaktadır.
Davacının davalıya ait işyerinde toplam hizmet süresinin 1 yıl, 8 ay, 29 gün olduğu, kıdem tazminatının net 2.075,00 USD İhbar tazminatının net 3.370,00-USD olduğu anlaşılmıştır.
Tanık beyanlarından davacının bilirkişi raporunda belirtilen şekilde fazla mesai yaptığının bildirildiği, bilirkişinin tesbit etmiş olduğu net 20.200,15 USD fazla mesai ücretinden davacının hastalık mazeret gibi nedenlere izinli olabileceği günler olacağı nazara alınarak takdiren 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapıldığında davacının talep edebileceği Fazla mesai ücretinin net 13.466,00- USD olduğu anlaşılmıştır.
Tanık beyanlarından bilirkişi raporunda belirtilen şekilde davacının ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığının bildirildiği bilirkişinin bilirkişi raporunda tespit ettiği net 1.456,67- USD ulusal bayram ve genel tatil ücretinden davacının hastalık mazeret gibi nedenlere izinli olabileceği günler olacağı nazara alınarak takdiren 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapıldığında davacının talep edebileceği ulusal bayram ve genel tatil ücretinin net 971,00- USD olduğu anlaşılmıştır.
Tanık beyanlarından davacının bilirkişi raporunda belirtilen şekilde hafta tatili günlerinde çalıştığının bildirildiği, bilirkişinin tesbit etmiş olduğu net 4.180,00 USD hafta tatili ücretinden davacının hastalık mazeret gibi nedenlere izinli olabileceği günler olacağı nazara alınarak takdiren 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapıldığında davacının talep edebileceği hafta tatili ücretinin net 2.786,00- USD olduğu anlaşılmıştır.
Davacının yurda giriş ve çıkış kayıtlarından yıllık iznini kullandığı anlaşıldığından dolayı talep hakkı bulunmamaktadır.
... Lirası cinsinden hesaplamalarda T.C Merkez Bankasının 13/11/2019 tarihli kurları baz alınmış olup 1 TL=5,75 USD olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir." gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin 29.12.2020 tarihli ve 2020/373 Esas, 2021/1984 Karar sayılı kararı ile;
"...
SGK kaydı dava dışı ... müh üzerine olsa dahi Davacının banka hesaplarından ödemelerin davalı şirket tarafından yapıldığı anlaşıldığından davalının husumet itirazının reddine karar verilmesi yerindedir.
Davalı işveren tarafından davacının kıdem tazminatını almasını engeller bir sebeple sona erdiği ve ihbar öneli verildiği ispatlanamadığından kıdem ve ihbar tazminatının kabulü yerindedir
... hukukunun uygulanması yerindedir.
Davacının fazla mesai yaptığı, hafta tatilinde çalıştığı, bayram ve genel tatil günleri çalışma yaptığı yönündeki ispat külfetini yerine getirmediğine yönelik istinaf sebebinin değerlendirilmesinde; görgüye dayalı bilgileri olan ve davalı ... yerinde davacı ile birlikte çalışmış tanıkların beyanları doğrultusunda, yapılan işin niteliği de nazara alınarak davacının ispat külfetini yerine getirdiği, davacı tanıklarının kötü niyetli oldukları yönündeki soyut anlatıma itibar edilemeyeceği, davacının ispat külfetini yerine getirdiği ilk derece Mahkemesince dosya kapsamı doğrultusunda fazla mesai, hafta tatili ve bayram ve genel tatil alacaklarına hükmedilmesinin yerinde olduğu,
Yıllık iznin kullanıldığına dair imzalı belge bulunmadığı,
İlk derece Mahkemesince oluşan kanaat yerinde olup, ilk derece Mahkemesinin objektif, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine, kararın dayandığı deliller, delillerin takdiri, karar gerekçesine göre, davalı vekilinin yerinde bulunmayan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilerek, aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir." gerekçesi ile davalı vekilinin başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.04.2021 tarihli ve 2021/2714 Esas, 2021/8023 Karar sayılı kararı ile davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile davacının davalı Şirketin yurtdışındaki şantiyesinde çalıştığı, sadece yurtdışı çalışması bakımından fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacaklarının hesaplanması gerekli iken davacının ...'de bulunduğu dönemlerin dikkate alınmamasının hatalı olduğu gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uygun şekilde davacının yurt dışı çalışması ile sınırlı olarak hesaplanan fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacakları hüküm altına alınmış, bozma dışı kalan alacaklar yönünden de bozmadan önceki gibi hüküm kurulmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının ihbar olunan ... Mühendislik Şirketinde çalıştığını, husumet itirazında bulunduklarını ancak bu konu ile ilgili değerlendirme yapılmadığını, davacının özlük dosyasının celbine yönelik taleplerinin değerlendirilmediğini, davacının müvekkili davalıdan hiçbir alacağının bulunmadığını, davacının aylık ücretinin hatalı tespit edildiğini, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil ücretlerinin değerlendirilmesinde işçinin işini mutad olarak yaptığı işyeri hukukunun uygulanması gerektiğini, davacıya çalışılan ülke şartlarına göre çalışma, izin ve tatil günlerinin eksiksiz kullandırıldığını, tüm iddiaların onlarca dosyada tanık olarak bulunan ve hakkında yalan tanıklık nedeniyle suç duyurusunda bulundukları tanığın beyanına göre kabul edildiğini, davacının ücretinin fesih tarihindeki ... lirası üzerinden belirlenmesi, kıdeme esas ücretin kıdem tazminatı tavanını aşması durumunda tavan üzerinden hesaplama yapılarak yeniden aynı kur hesabıyla yabancı paraya dönüştürülmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının ...'de bulunduğu süreler bakımından fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacaklarının bulunup bulunmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.