"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 27.09.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 07.05.2011 tarihli seçimlerle federasyon başkanlığını kazanan B.Ç.'nin çağrısıyla 1989 yılından beri işçi statüsünde çalıştığı Toprak Mahsulleri Ofisindeki görevinden ayrılarak, 01.10.2011 düzenleme tarihli ve beş yıllık belirli süreli ... sözleşmesi ile genel koordinatör ve Grekoromen millî takım antrenörü olarak genel sekreter unvanı ile davalı Federasyon bünyesinde aylık net 3.500,00 TL ücret ve yılda dört defa net ücret tutarında ikramiye ile göreve başladığını, Federasyon tarafından verilen talimatlara uygun olarak görevini tam ve eksiksiz bir şekilde ifa ettiğini, bir takım usulsüz işlere ilişkin belgelere imza atması için Yönetim Kurulu tarafından baskı uygulanınca bu duruma rıza göstermediğini, bir kısmı basına da yansıyan bir takım olaylar bahane gösterilerek sözleşmesinin 24.01.2012 tebliğ tarihi itibarıyla haksız olarak feshedildiğini, davalı taraf sözleşmenin iki aylık deneme süresi içerisinde feshettiklerini bildirmekle birlikte sözleşmenin imza tarihinin 01.10.2011 olduğunu, davacının bu tarihten sonra fiilen genel sekreter olarak çalışmaya başladığını, davacının sözleşmenin imza tarihiyle fesih tarihi arasında 3 ay, 25 gün çalıştığını, davalı Federasyon tarafından 24.01.2012 tarihli ihtarnamede fesih gerekçesi olarak "... performans yetersizliği, başkan odasının kilidinin kırılarak yönetim kurulu karar defteri aranması, yönetim kurulu kararının karalanarak tahrifat yapılmasını istemek, federasyon ve yönetim kurulu aleyhine 11.01.2012 ve sonraki tarihlerde gazetelere ve basın organlarına gerçeğe aykırı ve suç niteliği taşıyan beyanlarda bulunmak ..." gibi nedenler sayılmakta ise de bunların tamamının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, Yönetim Kurulu karar defterinin davacının kendisine tahsis edilen çekmecede durduğunu, iddia konusu olan odanın kapısının kilitli tutulmadığı gibi kırıldığına ilişkin herhangi bir tutanak ve benzeri bir belge bulunmadığını, Yönetim Kurulunun almış olduğu herhangi bir karar üzerine davacının tahrifat yapmasının mümkün olmadığını, davacının 11.01.2012 tarihinden sonraki beyanlarının basın yayın özgürlüğü ve anayasal hakları dâhilinde olduğunu, suç teşkil etmediğini, sözleşmenin işveren tarafından süresi dolmadan ve haklı bir sebebe dayanmadan feshedilmesi hâlinde işverenin çalışanın sözleşme süresi sonuna kadar ücretini ödemeyi kayıtsız ve şartsız kabul ve taahhüt ettiğini, 56 aylık net ücret karşılığı 196.000,00 TL'nin cezai şart olarak ödemesi gerektiğini, sözleşmenin 12.2 maddesi uyarınca yılda dört defa ikramiye ödenmesi kararlaştırıldığından miktarının yıllık 14.000,00 TL ve 5 yılın sonunda 70.000,00 TL olduğunu, davacının 3 ay, 25 günlük çalışması karşılığında en az bir ikramiyeye de hak kazandığını beyan ederek cezai şart ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile davalı Federasyon arasında imzalanan belirli süreli ... sözleşmesinin "Yürürlük" başlıklı 12 nci maddesinin boş bırakıldığını, bu kısmın davalı Federasyon Yönetim Kurulu tarafından karar verilmesinin ardından doldurularak imza altına alınmasının kararlaştırıldığını, buna karşın sözleşmenin yürürlük tarihi kısmının davacı tarafından kendi el yazısı ile doldurulduğunu, bu kısma davacı tarafından 01.10.2011 tarihinin yazıldığını, Yönetim Kurulunun davacının genel sekreter olarak görev yapmaya başlamasına ve buna ilişkin sözleşme akdedilmesine ilişkin kararının 04.12.2011 tarihinde alındığını, bu karara göre davacı ile iddia edilen tarihte sözleşme akdedilemeyeceğini, davacının sigorta girişinin 08.12.2011 tarihinde yapılarak göreve başlatıldığını, bu tarihten önceki dönemde genel sekreterlik görevini vekâleten yürüttüğünü, Federasyon Yönetim Kurulunun 04.09.2011 tarihli kararı ile davacının vekâleten genel sekreterlik görevine getirilmesi ve bu bağlamda kendisine imza yetkisi verilmesi kararı aldığını, davacının genel sekreterlik görevine getirilmesine ilişkin temel dayanağın ... Yönetim Kurulunun 04.12.2011 tarihli kararı olduğunu ve sigorta girişinin yapıldığı 08.12.2011 tarihi itibari ile Kurum nezdinde genel sekreterlik görevini yürütmeye başladığını, feshin belirli süreli ... sözleşmesinin iki aylık deneme süresi öngören "Deneme süresi" başlıklı 4 üncü maddesine uygun olduğunu, davacının sözleşmeye ve Federasyon tarafından verilen talimatlara ve hukuka aykırı bir biçimde Federasyon aleyhine sonuç doğuracak birçok eylem ve işlemlerde bulunduğunu, Federasyon Yönetim Kurulu karar defterinin Federasyon başkanının odasında bulunduğunu, Federasyon başkanının odasının kendisinin bulunmadığı zamanlarda kilitli tutulmaya özen gösterildiğini, davacının kilitli olan kapının açılması için yapılan baskıyı ve kapının çilingir yardımı ile açılmak istenmesi olayını Federasyon çalışanı S.G. ve olaya tanık olan federasyon personeli M.D. tarafından tutanak altına alındığını, sözleşmenin iki aylık deneme süresi içerisinde hukuka uygun olarak feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Taraflar arasında 01/10/2010 tarihinde imzalanan belirli süreli ... sözleşmesi ile 5 yıl süreli bir hizmet akdi başlatıldığı davacının davalı federasyonda genel sektere olarak göreve başladığı 3 ay 25 gün çalışmasına müteakip 24/01/2012 tarihinde sözleşmenin feshedildiği her ne kadar davalı taraf sözleşmenin deneme süresi içinde feshedildğini iddia etmiş ise de deneme süresinin aşıldığı dolayısı ile sözleşmenin hukiken yürürlükte olduğu anlaşılmıştır.
Yine dosya kapsamında yer alan ceza dosyasına göre yönetim kurulu kararına dayanak yapılan evrakta tahribat ve sahtekarlık suçlarından davacı yargılama sonucunda beraat etmiş olduğu tespit edilmiştir. Dolayısı ile yönetim kurulu kararı ile feshedilen sözleşmenin dayanağı dosya kapsamı itibari ile ortadan kalktığından davacının sözleşmesi haklı neden olmaksızın feshedildiği dolayısıyla davacının bakiye ücret alacağı ile hak ettiği ücret alacağına hak kazanması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Yerleşik Yargıtay içtihatları, hukuk genel kurulu kararı nazara alındığında belirli süreli olarak yapılış olan hizmet sözleşmelerinde süreden önce haksız feshe bağlı cezai şart hükmü kararlaştırılmışsa bu cezai şartın süre ile sınırlı olarak geçerli olduğu kabul edilmiştir. Davacının bakiye süresi 4 yıl 8 ay 7 gündür. Buna göre sözleşmede tespit edilen ücret üzerinden bilirkşice bakiye süre ücreti tespit edilmiştir. Ancak yine borçlar kanunu hükümeri ve yerleşik Yargıtay uygulamaları nazara alındığında cezai şart üzerinde hakimin takdir ve indirim hakkı bulunduğu açıktır. Mahkememizce de yerleşik Yargıtay uygulamaları ve borçlar kanunu hükümleri nazara alınarak bakiye süre ücret üzerinde %50 oranın da takdir hakkı kullanılarak davacının alacağının kısmen kabulü yönündeki aşağıdaki hüküm fıkrası kurulmuştur. " gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davacının ıslah ile artırdığı talep tutarı yönünden zamanaşımının gerçekleşmiş olduğunu, ... sözleşmesinin 01.10.2011 tarihinden başlamak üzere düzenlenmemiş olduğunu, sözleşmenin tarih kısmı taraflarca daha sonra kararlaştırılmak üzere boş bırakılmış olup tarihin davacı tarafından ... taraflı olarak gerçeğe ve anlaşmaya aykırı olarak kendi el yazısı ile doldurulduğunu, İlk Derece Mahkemesince davacının evrakta tahribat ve sahtekarlık suçlarından beraat ettiğinin tespit edildiği şeklinde tamamen hukuka aykırı değerlendirmede bulunulduğunu, ceza dosyasının istinaf aşamasında olduğunu, bekletici mesele yapılması gerektiğini, kaldı ki söz konusu ceza yargılaması neticesinde davacı hakkında tehdit suçundan ceza verilmiş ve cezasının kesinleşmiş olduğunu, davacının sözleşmeye, Federasyon tarafından verilen talimatlara ve hukuka aykırı bir biçimde Federasyon aleyhine sonuç doğuracak birçok eylem ve işlemlerde bulunduğuna yönelik belgelerin dosyada mevcut olduğunu, davacının haksız, hukuka aykırı ve müvekkili Kurumu zarara uğratan eylemleri nedeniyle ... sözleşmesinin haklı nedenlerle feshedildiğini, kabul anlamına gelmemekle birlikte davacının ... sözleşmesinin feshinin deneme süresi içinde olmadığının tespiti hâlinde ise belirtilen hususlar çerçevesinde davalı yönünden ... sözleşmesinin feshedilmesine yönelik haklı nedenlerin varlığının sabit olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Ancak, davacının federasyon memuru H. A.'ya federasyon başkanının haberi olduğunu söyleyerek karara ilaveler yaptırmak sureti ile yönetim Kurulu kararına yapılan eklemelerin ... sözleşmesinde kararlaştırılan 3.500,00.-TL aylık ücretle uyuşmadığı, genel sekreter olarak atanma tarihinin 24.09.2011 olarak değiştirildiği, bu tarihte davacının “genel sekreter” değil, 'vekaleten genel sekreter” olarak görevlendirildiği, bu değişiklikler ile davacının lehine değişikler yapmış olduğu, eyleminin sadakat, doğruluk ve bağlılık yükümlülüğüne açıkça aykırı olup ... ilkeleriyle bağdaşmadığı, davalı işverenden ... ilişkisini sürdürmesinin beklenemeyeceği, ... akdinin davalı işveren tarafından haklı nedenle feshedildiği, davacının bakiye ücret alacağına hak kazanamadığı anlaşılmakla, yerel mahkemece davacının bakiye ücret alacağı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken karar yerinde yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi hatalı olmuştur. Yine davacı tarafça ikramiye alacağı talebinde bulunulduğu davacının ... akdinin 24.01.2012 tarihinde sona ermiş olup davacı tarafça davanın 21/11/2019 tarihinde ıslah edildiği dikkate alındığında; davacının dava dilekçesinde talep olunan 3.500,00 TL sı dışındaki ikramiye alacağının zaman aşımına uğradığı, davacının ıslah dilekçesi ile artırılan 933,33 TL tutarındaki ikramiye alacağı talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi de doğru olmamış ve kararın yukarıda açıklanan yönleri itibariyle düzeltilmesi gerekmiştir.
..." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekilli temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; karar defterinde tahrifat iddiasının asılsız olduğunu, bu hususta müvekkilinin beraat ettiğini, kaldı ki yapılan eklemelerin yapılmasında müvekkilinin herhangi bir menfaatinin bulunmadığını, işverenin performans yetersizliği gerekçesinin objektif delillerden uzak olduğunu, işverenin fesih sebepleri ile bağlı olduğunu, yapılan yargılamada fesih sebeplerinin genişletilmeye çalışıldığını, müvekkilinin üzerine atılı suçlardan beraat ettiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının cezai şart alacağına hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve temyiz sebeplerine göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.