"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 6. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TESPİT
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 58. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin emekli olmak için gereken gün sayısını doldurduğunu, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan emekli aylığını hak kazandığına dair belge ile davalıya başvurarak işten ayrılış işlemlerinin yapılmasının talep edildiğini, davalı tarafından yürütülmekte olan soruşturma nedeniyle işten çıkış işlemlerinin yapılamayacağının bildirildiğini, emeklilik hakkının engellenmesinin mümkün olmadığını, yürütülen soruşturmanın emekliliğe hak kazanılmasını etkilemediğini, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları nezdinde işten çıkış işlemlerinin yapılması için dava açılmasının zorunlu hâle geldiğini ... sürerek davacının emekliliğe hak kazandığının tespiti ile Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde ... çıkışının yapılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı hakkında ... yerinde yürütülen soruşturmanın devam etmekte olduğunu, davacının emeklilik başvurusunun bu soruşturmanın sonucuna kadar askıya alınması yönünde teftiş kurulu raporu düzenlendiğini, söz konusu soruşturma tamamlanıncaya kadar bir işlem yapılmaması, ilgilinin bu süre zarfında yıllık iznini kullanması veya çalışmaya devam etmesi, yıllık izninin bitmesi halinde ücretsiz izin verilerek ... sözleşmesinin devam etmesinin uygun görüldüğünü savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava açıldıktan sonra davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshine karar verildiği gerekçesiyle konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığında karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; davacının dava açmakta haklı olduğunu, davanın konusuz kalmasından dolayı sorumluluğunun bulunmadığını, davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, davacının arabulucu ücretinden sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ortadan istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Anayasa tarafından idarenin taktir hakkını ortadan kaldıracak biçimde idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği belirtilerek yargının görev alanının sınırı çizilmiştir, idareye tanınan taktir yetkisi yasa koyucu tarafından belirsiz olarak bırakılan davranış koşullarını belirleme yetki ve serbestisini ifade etmektedir. İdare bunu yaparken kamu düzeni kamu yararı gibi kavramlardan yararlanmaktadır. Yargı organı idareyi bir işlem yapmaya zorlayacak nitelikte karar veremez. İptal edilen karar üzerine idareyi işlem yapmaya zorlayan hukuk kurallarıdır. Davacının emekli olma talebinin kabul edilip edilmeyeceği takdir yetkisi içinde olup davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiği açıktır. Bu nedenle mahkemece farklı ret gerekçesi ile verilen karar sonucu itibariyle doğru olup, davacı dava açmakta haksız olduğundan yargılama giderinden ve arabuluculuk ücretinden sorumlu tutulması yerindedir. Ayrıca davalı lehine maktu vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken bu husus eksik kalmış olup, davalının istinafı bu yönüyle yerindedir..." gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava konusunun dava tarihinden sonra davalı Kurum tarafından yerine getirilmesi nedeniyle davanın konusuz kalmasından davacının sorumluluğunun bulunmadığını, davacı aleyhine yargılama giderlerine ve vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın açıldığı tarih itibarıyla tarafların haklılık durumu ve bu kapsamda yargılama giderlerinden sorumluluk hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 331 ve 323 üncü maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Somut uyuşmazlıkta davacının emeklilik talebi ile Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurduğu, Kurum tarafından yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazandığına ilişkin yazının davacıya verildiği, davacının bu yazı ile birlikte davalı işverene başvuruda bulunarak işten çıkış işlemlerinin yapılmasını talep ettiği; ancak davalı tarafından davacı hakkında yürütülen soruşturma bulunması sebebiyle davacının emeklilik başvurusunun işleme alınmadığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde işten çıkış işleminin yapılmadığı anlaşılmaktadır. Dava açıldıktan sonra ise davalı tarafça 16.....2021 tarihinde davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği görülmektedir.
2. Davacı hakkında davalı ... yerinde yürütülen soruşturma bulunması davacının Sosyal Güvenlik hukukundan kaynaklanan haklarını kullanmasını engellemez. Davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı bağımsız olarak ele alınmalıdır. Bu hâlde dava açıldıktan sonra dava konusu yapılan işlemin davalı tarafça yerine getirilmesiyle davanın konusuz kalması sebebiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi sonucu itibarıyla doğru ise de, davacının dava tarihi itibarıyla dava açmakta haklı olduğu gözetilerek yargılama giderlerine hükmedilmesi gerekirken Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinde davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğinin belirtilmesi ve yargılama giderlerinden davacının sorumlu tutulması ile davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
....10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.