"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 31. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde 27.05.1985 tarihinden beri çalıştığını, davalı Bakanlığa karşı daha önce ikame edilmiş yevmiye tespit ve alacak davasının kabulle sonuçlandığını, yevmiyesinin bu karara göre düzenlendiğini, davacının ... Orman-... Sendikası üyesi olduğunu, Sendika ile davalı arasında 2 yılda bir imzalanan toplu ... sözleşmelerine göre her yıl belli oranlarda zam uygulandığını, her yıl ocak ve temmuz aylarında ücretlere yansıtıldığını, davacının yevmiyesinin dondurulmasına ya da zam uygulanmamasına dair bir muvafakati olmadığını, işçinin ücretinin ... taraflı olarak düşürülmesinin kabul edilmeyeceği gibi ücretine zam yapılmamasının da kabul edilemez olduğunu, 2016 Haziran ayında davacının yevmiyesinin 140,75 TL olduğunu, 2016 Temmuz ayı zammının uygulanmadığını, akabinde 2017 Ocak ve Temmuz ayı zamlarının da uygulanmadığını, 2018 Ocak ayı zammının ise bir kısmının uygulanarak davacının yevmiyesinin 141,90 TL’ye yükseltildiğini, davalı Bakanlığın kabul ile sonuçlanan mahkeme kararını tanımayarak davacının yevmiyesi davasını hiç kazanmadığı seviye ile denk gelene kadar zam uygulamayı bıraktığını ileri sürerek ödenmeyen ücret, fazla çalışma, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; miktarı belirlenebilen alacak kalemleri için kısmi dava açılmasının mümkün olmadığını, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinin eksik ve yanlış uygulanmasından dolayı ikame ettiği davanın hakkaniyete uygun düşmediğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2014/12083 Esas ve 2009/9135 Esas sayılı iki farklı ilâmı ile aynı sebebe dayanan davada güncellenmiş yevmiyeye göre yeniden hesap yapılması gerektiğinin net şekilde açıklandığını, davacının davasının aynı sebebe dayalı yeni bir dava olduğunu, daha önce aynı konuda açılan davanın mevcudiyeti sebebiyle davacının kötüniyetli olduğunu, taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davalı Bakanlıkça her personel için yevmiye ve ücret tespit işlemlerinin ayrı ayrı yapıldığını, iç müfettiş ve Sayıştay denetiminden de geçtiğini, Bakanlıkça yapılan yevmiye tespit tablosuna göre davacının yevmiyesinin eksik değil de fazla çıktığını, 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesine gereği Bakanlıkça yapılan bu tespite göre açılan davanın hatalı olduğunu, davacının eksik ya da hatalı ödenen hiçbir alacak kalemi olmadığını, davacının iddiasının esasen 2016 Temmuz ayı zammının uygulanmadığı olduğunu, Personel Dairesi Başkanlığının 03.05.2016 tarihli yazısı ile “Kesinleşen mahkeme kararlarına istinaden yevmiyesi olması gerekenden fazla hesaplanan işçilerin işe giriş yevmiyesi yüksek olan yevmiye ile eşitleninceye kadar dondurulmuştur.” hükmünün bildirildiğini, davalı Bakanlıkça yevmiye tespiti ve güncellemesi yapılarak ücretin uygulandığını, bunun genel bir işlem olup davacıya özel bir uygulama olmadığını, bu yönüyle davacının taleplerinin mevzuata uygun olmadığını, bunun yanı sıra 01.01.2013-31.12.2014 arası geçerli 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesinin uygulandığını, hatalı ve eksik bir işlem olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"... davacının, davalıya ait işyerinde 1985 tarihinde çalışmaya başladığı ve halen çalıştığı, 2016 Temmuz ayından itibaren ücret zamları yapılmadığından ücret fark alacağı, fazla mesai fark ücreti, ilave tediye ve ikramiye alacak talebinin 2016/6 tarihinden sonrasına ilişkin olduğu, daha önce ikame edilen davaların talep konusu edilen döneme ait olmadığı, davacının ... Orman ... Sendika üyeliğine 09/03/2009 tarihinde kabul edildiği, celbedilen toplu ... sözleşmelerindeki düzenlemeler dikkate alınarak talep konusu edilen dönem itibariyle toplu ... sözleşmelerinin 53. maddesi ve sair ilgili hükümleri gereğine göre ücretin en geç ayda bir ödeneceği ve işledikten sonra ayın 14'ünü takip eden 3 gün içerisinde ödeneceği şeklinde düzenlendiği, toplu ... sözleşmesi gereği ücrete esas yevmiye miktarı dikkate alınarak brüt 20.905,02 TL ücret fark alacağının olduğu, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre Haziran ve Aralık aylarında iki eşit taksitte olmak üzere yılda toplam 60 yevmiye tutarında ikramiye ödeneceği düzenlendiği, buna göre brüt 3.623,70 TL ikramiye alacağının olduğu, bordrolarda tahakkuk bulunan aylardaki fazla mesai ödemeleri dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi gereği %75 zamlı saat ücret tutarının brüt 1.621,75 TL olduğu, 6772 sayılı yasa uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen işçilere yılda 52 günlük ücreti tutarında ilave tediye ödemesi yapılacağı belirtilmiş olmakla davacının ilave tediye ücret alacağının brüt 2.931,24TL olduğu ..." gerekçe gösterilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; eksik ve hatalı bilirkişi raporu ile hüküm kurulduğunu, yapılan hesaplamanın hatalı ve somut olaya uygun olmadığını, kıdem terfi uygulamasının hatalı olduğunu, Yargıtayın yerleşik kararları ile Bakanlık bünyesinde çalışan işçilere uygulanacak kıdem terfinin 2002 yılından sonra uygulanabileceğinin belirlendiğini, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinin eksik ve yanlış uygulanmasından dolayı ücret farkı ve buna bağlı taleplerinin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığını, eksik ödeme yapıldığı sonucu ile hesaplama yapılmasını kabul etmediklerini, 01.01.2015-31.12.2016 yürürlük süreli 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesinde "Geçmiş yıllarda ödenen ücretin fazla olduğunun tespiti halinde ... ile yapılacak zamlarla olması gereken ücreti ile eşitleninceye kadar bu ücretler dondurulmuştur." şeklinde düzenleme yapıldığını, bu düzenleme uyarınca işveren Bakanlıkça yevmiye tespit çizelgesi hazırlandığını, taraf Sendikanın bu konuda bir itiraz yahut farklı bir iddia ortaya koymadığını, sonuç olarak davacıya eksik ödenen hiçbir ücret bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmak suretiyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
Davacının davalı işyerinde 1985 tarihinde çalışmaya başladığı, vasıflı işçi olarak çalışmaya devam ettiği, 2016 Temmuz ayından itibaren ücret zamları yapılmadığı bu nedenle ücret fark alacağı, fazla mesai fark ücreti, ilave tediye ve ikramiye alacak talebinin 2016/6 tarihinden sonrasına ilişkin olduğu, daha önce ikame edilen davaların talep konusu edilen döneme ait olmadığı, davacının ... Orman ... Sendika üyeliğine 09/03/2009 tarihinde kabul edildiği, celbedilen toplu ... sözleşmelerindeki düzenlemeler dikkate alınarak talep konusu edilen dönem itibariyle toplu ... sözleşmelerinin 53. maddesi ve sair ilgili hükümleri gereğine göre; ücretin en geç ayda bir ödeneceği ve işledikten sonra ayın 14'ünü takip eden 3 gün içerisinde ödeneceği şeklinde düzenlendiği, toplu ... sözleşmesi gereği ücrete esas yevmiye miktarı dikkate alınarak ücret fark alacağı bulunduğu, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre Haziran ve Aralık aylarında iki eşit taksitte olmak üzere yılda toplam 60 yevmiye tutarında ikramiye ödeneceği düzenlendiği, buna göre davacının ikramiye alacağının olduğu, bordrolarda tahakkuk bulunan aylardaki fazla mesai ödemeleri dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi gereği %75 zamlı saat ücret üzerinden hesaplanan fazla çalışma ücret alacağı bulunduğu, 6772 sayılı Kanun uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen işçilere yılda 52 günlük ücreti tutarında ilave tediye ödemesi yapılacağı belirtilmiş olmakla davacının ilave tediye ücret alacaklısı olduğu anlaşılmakla, mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik bulunmadığı, davalı tarafından ileri sürülen istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı ..." gerekçe gösterilerek davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işyerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arası yürürlükte olan 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesinin değerlendirilmesine ve buna göre dava konusu alacakların hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı işyerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arası yürürlükte olan 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesi şöyledir:
"T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü ve bağlı işyerlerine ilişkin olarak 25.07.2013 tarihinde Hak-... Konfederasyonu ile yapılan Kamu Çerçeve Anlaşma protokolünün 5. maddesine konulan hüküm gereğince yapılan çalışmalar sonucunda, bu işyerlerinde geçmiş yıllarda ödenen ücretin fazla olduğunun tespiti halinde toplu ... sözleşmesi ile yapılacak zamlarla olması gereken ücreti ile eşitleninceye kadar geriye doğru farklar kesilmemek kaydıyla 31.12.2014 tarihi itibariyle bu ücretler dondurulmuştur. Bu maddeye göre oluşacak farklar üç ay içinde ödenecektir."
3. 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre temyize konu kararda, hukukun veya taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanması bozma sebebidir. Bu kapsamda yapılan değerlendirme neticesinde; İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemelerince 02.07.2019 tarihli hesap raporuna itibar edilmiş ise de davalı işverence uyuşmazlık konusu toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ücret zamlarının davacıya uygulanmamasına gerekçe olarak gösterilen 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesinin raporda değerlendirilmediği, davacıya işverence geçmiş yıllarda fazla ücret ödemesi yapılıp yapılmadığı hususunun denetlenemediği; bu nedenle söz konusu raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı anlaşılmaktadır. Buna göre 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 5. dönem toplu ... sözleşmesinin geçici 2 nci maddesi de değerlendirmeye tâbi tutularak denetime elverişli olacak şekilde hesap raporu aldırılması ve sonucuna göre dava konusu alacaklar hakkında bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.