"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki delege seçimlerinin iptaline ilişkin asıl dava ile sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin birleşen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince delege seçimlerinin iptaline ilişkin asıl davada İlk Derece Mahkemesince verilen karar kesin nitelikte olduğundan başvurunun usulden reddine, sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin birleşen dava bakımından ise başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerinin iptali istemine ilişkin asıl dava bakımından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş ise de 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine yapılan itirazların, mahkemece kesin olarak karara bağlanacağı ve mahkemece verilen kararlara karşı temyiz yolunun kapalı bulunduğu açık olarak ifade edilmiştir. Bu itibarla asıl dava bakımından 6356 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin birleşen dava bakımından Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma talepli olarak temyiz edilmiş ise de 6356 sayılı Kanun’un 15 inci maddesinde “Temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.” hükmü gereği davanın ivedi şekilde sonuçlandırılması öngörüldüğünden duruşma isteminin reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Büyükşehir Belediyesi çalışanı ve davalı sendikanın ... şubesi baş temsilcisi olduğunu, davalı Sendikanın ... Büyükşehir Belediyesinde delege seçimlerinin 02.03.2021 tarihinde yapıldığını ancak yapılan delege seçimlerinde usulsüzlüklerin mevcut olduğunu, özellikle yol işleri ve ... bahçeler bölümlerinde kanun hükmünde kararnameli (KHK) personel için ve daimi kadrolu işçiler için olmak üzere iki ayrı seçim sandığı kurulduğunu, yine KHK’lı personel ve daimi kadrolu işçiler için ayrı ayrı delege listesi oluşturulduğunu, 6356 sayılı Kanun’da iki ayrı sandık oluşturulacağı ve ayrı delege listesi ile temsil edileceğine dair hiçbir hüküm mevcut olmadığını, iki ayrı delege listesi ve iki sandık oluşturularak delege seçimlerde usulsüzlük yapıldığını, iki farklı delege listesi ve iki sandık oluşturulmasıyla ... Büyükşehir Belediyesinde daimi kadrolu işçilerin KHK’lı işçilerden sayı olarak az olması sebebiyle ... sandık ve ... liste olması hâlinde delege listesine giremeyecek olan kadrolu işçilerin böylelikle listeye girdiklerini, davalı ... Büyükşehir Belediyesinde gerçekleştirilen delege seçimlerine yapılan bir diğer usulsüzlüğün ise adayların listedeki yerlerinin belirlenmesinde yapıldığını, adayların listedeki yerlerinin belirlenmesi için harf kurası çekilmediğini ve liste sıralamasının bu doğrultuda yapılmadığını, yine Belediye-... Sendikası Ana Tüzüğü'nün şube genel kurulunun kuruluş esaslarını düzenleyen 26 ncı maddesinin (e), (f) ve (g) bentlerine ve şube genel kurulunun toplanma zamanı ve toplantı esaslarını düzenleyen 27 nci maddesine de aykırı olarak delege seçimi yapıldığını, delege seçimlerinin yapılma tarihinin davalı Sendika tarafından olması gereken tarihten yaklaşık 4 ay kadar öne çekilerek 02.03.2021 tarihinde yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı ...-... Sendikası ... Büyükşehir Belediyesi 02.03.2021 tarihli delege seçimlerinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın ... Büyükşehir Belediyesinde 02.03.2021 tarihinde delege seçimleri yapıldığını ve seçilen delegelerce de 25.03.2021 tarihinde davalı Sendikanın ... Şube Başkanlığı başkan seçimi yapıldığını, 02.03.2021 tarihinde yapılan delege seçimlerinin iptali için ... 2. ... Mahkemesinin 2021/195 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını ve delege seçimlerinin iptaline yönelik açılan dava henüz sonuçlanmadığından geçersiz ve yetkisiz delegelerin katılımıyla gerçekleştirilen Belediye-... Sendikası ... Şube Başkanlığı başkan seçiminin de iptali gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Sendikanın 25.03.2021 tarihinde yapılan ... şube başkanlığı seçiminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; Mahkemenin bu davaya bakmaya yetkili olmadığını, müvekkilinin adresinin ...'da olduğunu, davacı tarafın 02.03.2021 tarihinde yapılan delege seçiminin iptalini dava ettiğini, itiraza konu işyerlerindeki seçimlerin belirtilen tarihlerde yapıldığını, aynı günde aynı işyerlerinde asılmak sureti ile ilan edildiğini, huzurdaki davanın ise en son 04.03.2021 tarihinde açılması gerekirken 18 gün sonra 22.03.2021 tarihinde açıldığını, davanın kanunda düzenlenen iki günlük sürenin geçirilmesinden çok daha sonra açıldığını, davanın hak düşürücü sürenin geçirilmesinden sonra açılmış olması nedeni ile reddedilmesi gerektiğini, ayrıca delege seçimlerinin usulüne uygun yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde; yetki itirazında bulunduklarını, dosyanın yetkili ... ... mahkemesine gönderilmesine karar verilmesini talep ettiklerini, davanın kanundaki hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, davanın hak düşürücü sürenin geçirilmesinden sonra açılmış olması nedeniyle reddedilmesi gerektiğini, genel kurul toplantısının, yasa, tüzük, yönetmelik ve usul hükümlerine uygun olarak ve tüm prosedürü tamamlanarak yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...
6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 16/2.maddesine göre delege seçimlerine karşı ilan tarihinden itibaren iki gün içerisinde mahkemeye başvurulması gerektiği düzenlenmiş olup, bu süre hak düşürücü niteliktedir. Davacı taraf 02/03/2021 tarihinde yapılan delege seçimlerinin iptalini istemiş ise de; itiraza konu işyerindeki seçimlerin belirtilen tarihlerde yapıldığı, aynı günde aynı işyerlerinde asılmak sureti ile ilan edildiği, davanın ise en son 04/03/2021 tarihinde açılması gerekir iken on sekiz gün sonra yani 22/03/2021 tarihinde açıldığı anlaşılmış olmakla; davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığından asıl davanın hak düşürücü süre nedeni ile reddine karar vermek gerekmiştir. Asıl davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açılmış olması nedeni ile birleşen dava yönünden de birleşen dosyaya dayanak olarak gösterilen asıl dosyanın reddine karar verilmiş olması ve birleşen dosya yönü ile herhangi bir delil sunulmadığından birleşen dosya yönü ile davanın esastan reddine karar vermek gerekmiş ...” gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle davanın 6356 sayılı Kanun'un 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen bir aylık süre içinde açıldığını, bu nedenle asıl davanın süre nedeniyle reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, asıl dava süresi içinde açıldığından, birleşen dava yönünden de esasa girilerek yargılama yapılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...
1-) Asıl Dava yönünden;
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun 16. maddesinin 2. fıkrasında, “Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine seçim sonuçlarının ilanından sonra iki gün içinde yapılacak itirazlar, mahkeme tarafından kesin olarak karara bağlanır. Delege seçiminin mahkeme tarafından iptal edilmesi hâlinde, seçimler on beş gün içinde yenilenir ” hükmüne yer verilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı genel kurul dışında yapılan delege seçiminin iptali istemiyle dava açmış olup mahkemece verilen karar 6356 sayılı Kanun’un 16. maddesine göre kesin bir karar olduğundan istinaf kanun yoluna kapalıdır. Dolayısıyla Dairemizin ilk derece mahkemesinin talep konusunda verdiği kararı denetleme imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacı vekilinin asıl davaya yönelik istinaf dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-) Birleşen dava yönünden;
Davacı vekili birleşen davada 25.03.2021 tarihinde yapılan şube başkanlık seçiminin (şube olağan genel kurul seçimlerinin) iptalini talep etmiş ise de, davacının 25.03.2021 tarihinde şube olağan genel kurul toplantısında yapılan seçimlere yönelik bir itirazının bulunmadığı, iptal talebinin asıl davaya konu olan genel kurul dışında yapılan delege seçimlerindeki usulsüzlük iddialarına dayandığı anlaşılmaktadır. Davacı tarafından delege seçiminin iptali talebiyle açılan dava mahkemece kesin olarak reddedildiğine göre asıl davanın olası iptal kararına dayanılarak açılan birleşen davanın reddedilmesinde isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenle usul ve kanuna uygun bulunan karara karşı, davacı vekilinin ileri sürdüğü istinaf itirazları yerinde bulunmamıştır.
...” gerekçesiyle delege seçimlerinin iptaline ilişkin asıl davada başvurunun usulden reddine, sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin birleşen dava bakımından ise başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl dava bakımından genel kurul dışında yapılan delege seçimlerinin iptaline, birleşen dava bakımından sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi şöyledir:
“(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Genel kurul dışında yapılan delege seçimi” kenar başlıklı 16 ncı maddesi de şöyledir:
“(1) Genel kurul dışında yapılan delege seçimleri üyeler tarafından serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
(2) Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine seçim sonuçlarının ilanından sonra iki gün içinde yapılacak itirazlar, mahkeme tarafından kesin olarak karara bağlanır. Delege seçiminin mahkeme tarafından iptal edilmesi hâlinde, seçimler on beş gün içinde yenilenir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Birleşen dava bakımından temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Delege seçimlerinin iptaline ilişkin asıl dava bakımından davacı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2. Sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin birleşen dava bakımından temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.