"İçtihat Metni"
İLK DERECE
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne birleşen 2018/115 Esas sayılı davanın kısmen kabulüne, birleşen 2019/27 Esas sayılı davanın ise kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda davalı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait yurt dışı şantiyesinde atölye-beton santral süpervizörü olarak aylık 3.000,00 ... doları ücret karşılığında çalıştığını, davalı işyerinde fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücretlerinin ödenmediğini ... sürerek fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili 2018/115 Esas sayılı birleşen dava dilekçesinde; davacının ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı neden olmaksızın feshedildiğini, davalı işyerinde fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücretlerinin ödenmediğini ... sürerek kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacı vekili 2019/27 Esas sayılı birleşen dava dilekçesinde; ... sözleşmesinin davalı tarafça haklı neden olmaksızın feshedildiğini, 2018/115 Esas sayılı dosyada tahkikat aşamasının sona ermesi sebebiyle ıslah dilekçesi sunamadıklarından bu davayı açmak zorunda kaldıklarını beyanla kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı vekili asıl davaya ilişkin cevap dilekçesinde; davacının davalı işyerinde fazla çalışmasının bulunmadığını, davacının davalı Şirketi ibra ettiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı vekili 2018/115 Esas sayılı birleşen dava cevap dilekçesinde; davacının ... sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ile sona erdiğini ve ödenmeyen alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.05.2017 tarihli ve 2016/116 Esas, 2017/278 Karar sayılı kararı ile;
"...
Tüm deliller toplandıktan sonra dosya işçilik alacaklarının hesaplanması için bilirkişi ... ...'a tevdii olunmuş, aldırılan 13.02.2017 tarihli bilirkişi raporunda davacının davalı işveren nezdinde 01.07.2014-31.01.2016 tarihleri arasında 1 yıl 7 ... hizmet süresinin bulunduğunu, talep edebileceği ... ve genel tatil alacağı ... 550,00 Dolar(USD), fazla mesai ilacağı ... 23.400,00 Dolar(USD) olduğunu mütaala etmiştir.
Davacı vekili harçlandırma 08.03.2017 tarihli ıslah dilekçesi ile talep artırımda bulunmuştur.
İncelenen dosya kapsamı ve toplanan delillere göre, davacının davalı işveren nezdinde belirsiz süreli hizmet akdi ile çalıştığı, davacı tarafça ... akdinin haksız olarak sona erdirildiğini belirterek, fazla çalışma ve ... genel tatil alacaklarının tahsilini talep etmiştir, davalı tarafça ise fazla çalışma yapılmadığını, ... genel tatil alacağının bulunmadığını savunmuştur,Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir, dosyaya sunulan çalışma çizelgesinin kapsadığı dönemin içeriğinden anlaşılamaması ve davacının tüm çalışma dönemini kapsayıcı nitelikte olduğunun kanıtlanamaması nedeni ile bu belgeye itibar edilmemiştir, dinlenen tanık beyanları ile davacının fazla mesai yaptığını, ... genel tatil günlerinde çalıştığını ispatladığı, ancak ücretinin ödendiğini ispat yükünün davalı işverene ait olduğu, davalı işverenin bunu ispatlayamadığı bu nedenle davacının bu alacaklara hak kazandığı ancak tüm hizmet süresi boyunca çalışma yapmasının, hayatın olağan akışına aykırı olması nedeni ile hesaplanan bu alacaklardan 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği, talep edebileceği işçilik alacaklarının bilirkişi raporunda hesaplandığı, raporun dosya kapsamına ve delillere uygun olduğu ,dosyaya sunulan ibranamenin TBK 420 md.sinde öngörülen koşulları taşımaması nedeni ile davacının talep hakkında ortadan kaldırmayacağı değerlendirilmekle davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir." gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesinin 07.05.2019 tarihli ve 2017/ 2827 Esas, 2019/1021 Karar sayılı kararı ile;
"...
Somut olayda; dosya kapsamındaki delillerden olan davalı tanığı ...'ın haftanın 6 günü 08:00 - 18:00 saatleri arasında günde 1 saat ara dinlenme ile çalışıldığını, ... ... genel tatil günlerinde çalışıldığını söyleyerek davacı iddialarını teyit etmiş olup, taraf tanıklarının anlatımları ile ... hale gelen fazla mesai ve genel tatil ücretine ilişkin belirlemenin yerinde olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun oluşa uygun olarak düzenlendiği, ilk derece mahkemesince varılan sonuçta bir isabetsizlik bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
..." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 25.01.2021 tarihli ve 2019/6701 Esas, 2021/2060 Karar sayılı ilâmı ile davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek davacının haftalık 9 saat fazla çalışma yaptığının kabulünün dosya kapsamına uygun olduğu belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Mahkememizin 2021/96 Esas sayılı asıl davası yönünden; incelenen dosya kapsamı ve toplanan delillere göre, davacının davalı işveren nezdinde belirsiz süreli hizmet akdi ile çalıştığı, davacının fazla çalışma ve ... genel tatil alacaklarının tahsilini talep ettiği anlaşılmıştır. ... Dosyaya sunulan çalışma çizelgesinin kapsadığı dönemin içeriğinden anlaşılamaması ve davacının tüm çalışma dönemini kapsayıcı nitelikte olduğunun kanıtlanamaması nedeni ile bu belgeye itibar edilmemiştir. Dinlenen tanık beyanları ile davacının fazla mesai yaptığını, ... genel tatil günlerinde çalıştığını ispatladığı, ancak ücretinin ödendiğini ispat yükünün davalı işverene ait olduğu, davalı işverenin bunu ispatlayamadığı bu nedenle davacının bu alacaklara hak kazandığı ancak tüm hizmet süresi boyunca çalışma yapmasının, hayatın olağan akışına aykırı olması nedeni ile hesaplanan bu alacaklardan 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği, talep edebileceği işçilik alacaklarının bilirkişi raporunda hesaplandığı, raporun dosya kapsamına ve delillere uygun olduğu, dosyaya sunulan ibranamenin TBK 420 md.sinde öngörülen koşulları taşımaması nedeni ile davacının talep hakkında ortadan kaldırmayacağı değerlendirilmekle dosya kapsamına ve delillere uygun olduğu değerlendirilen 16.11.2021 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamalara göre davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkememizin 2018/115 Esas sayılı birleşen davası yönünden; davacı, ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini belirterek kıdem tazminatı, fazla çalışma ve genel tatil ücreti talep emiştir. Davalı taraf, davanın reddine karar verilmesini istemiştir. ... sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanamayacak şekilde sona erdiğini ispat yükü üzerinde olan davalı tarafından bu husus ispatlanamadığından davacının kıdem tazminatına hak kazandığı kabul edilmiştir.
... sözleşmesinin fesih tarihi olan
31.01.2016 günü tatil olduğundan 29.01.2016 günlü ... efektif satış kuru 2,9706 TL kur üzerinden ve kıdem tazminatı tavan miktarı olan 4.092,53 TL'ye göre 16.11.2021 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamaya göre davacının 6.430,66 TL veya (fesih tarihindeki ... efektif satış kuru 2,9706 TL kur üzerinden) 2.164,77 USD kıdem tazminatı alacağı bulunduğu kabul edilmiştir. 2018/115 Esas sayılı davada talep edilen 100 USD (100 USD x 2,9706 TL kur = 297,... TL) ve 2019/27 Esas sayılı dosyada talep edilen 5.887,39 TL kıdem tazminatı talebi toplamı kabul edilen 6.430,66 TL kıdem tazminatı alacağından daha az olduğundan davacı vekilinin 29.11.2021 uyap tarihli dilekçesi beyanı da nazara alınarak ... bu dava dosyası yönünden taleple bağlı kalınarak 100 USD kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Fazla çalışma ve genel tatil ücreti alacakları 2021/96 Esas sayılı dosyada talep edilen aynı döneme ilişkin olduğundan mükerrer taleplerin reddine karar verilmiştir.
... 21.... Mahkemesinin 2019/27 Esas sayılı birleşen davası yönünden; davacı, ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini, ... 27.... Mahkemesinin 2018/115 Esas sayılı dosyasında tahkikat aşamasının sona ermesine bağlı olarak kıdem tazminatı taleplerini ıslah suretiyle arttırmalarının mümkün olmaması sebebiyle işbu davanın açıldığını belirterek 5.887,39 TL kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. ...
... sözleşmesinin fesih tarihi olan
31.01.2016 günü tatil olduğundan 29.01.2016 günlü ... efektif satış kuru 2,9706 TL kur üzerinden ve kıdem tazminatı tavan miktarı olan 4.092,53 TL'ye göre 16.11.2021 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamaya göre davacının 6.430,66 TL veya (fesih tarihindeki ... efektif satış kuru 2,9706 TL kur üzerinden) 2.164,77 USD kıdem tazminatı alacağı bulunduğu kabul edilmiştir. 2018/115 Esas sayılı davada talep edilen 100 USD (100 USD x 2,9706 TL kur = 297,... TL) ve 2019/27 Esas sayılı dosyada talep edilen 5.887,39 TL kıdem tazminatı talebi toplamı kabul edilen 6.430,66 TL kıdem tazminatı alacağından daha az olduğundan davacı vekilinin 29.11.2021 uyap tarihli dilekçesi beyanı da nazara alınarak ... bu dava dosyası yönünden taleple bağlı kalınarak 5.887,39 TL kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsiline karar verilerek dosya kapsamına ve delillere uygun olduğu değerlendirilen 16.11.2021 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamalara göre aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur." gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen 2018/115 Esas sayılı davanın kısmen kabulüne, birleşen 2019/27 Esas sayılı davanın ise kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, derdestlik nedeniyle ret kararı verilmesi gerektiğini, davacının çalışmasının aralıklı olduğunu, kıdem tazminatına hak kazanamadığını, davacının davalı Şirketi ibra ettiğini, davacının tüm ücretlerinin ödendiğini, hesaplamaların hatalı olduğunu, aylık ücretinin hatalı tespit edildiğini, yurt dışında çalışması sebebiyle işin yapıldığı yer hukukunun uygulanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre uyuşmazlık, bozmadan sonra açılan davaların asıl dava ile birleştirilip birleştirilemeyeceği ve asıl davada fazla çalışma alacağının ispatı ile hesaplanması hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 166 ncı maddesi.
2. 31.03.2011 tarihinde kabul edilip 14.04.2011 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 30 uncu maddesi gereğince 6100 sayılı Kanun'a eklenen geçici 3 üncü maddenin birinci fıkrası şöyledir:
“Bölge adliye mahkemelerinin, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilecek göreve başlama tarihine kadar, 1086 sayılı Kanunun temyize ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.”
3. 07.11.2015 tarihli ve 29525 sayılı Resmî Gazete’de ilan edildiği üzere 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un 25 ve geçici 2 nci maddeleri uyarınca kurulan ve yargı çevreleri belirlenen bölge adliye mahkemelerinin, 20.07.2016 tarihi itibari ile tüm yurtta göreve başlaması nedeniyle bu tarih ve sonrasında verilen ilk derece mahkemesi kararları hakkında 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun temyize ilişkin hükümlerinin uygulanması olanağı kalmamıştır.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir
2. Somut olayda, Dairemizin 25.01.2021 tarihli ve 2019/6701 Esas, 2021/2060 Karar sayılı bozma kararı sonrası davacı vekilince kıdem tazminatı talebi ile açılan 2018/115 Esas ile 2019/27 Esas sayılı dosyalar, bozulan dava dosyası ile birleştirilerek hüküm kurulmuştur. Yargıtay tarafından temyiz incelemesi üzerine bozulan dava dosyasında davacı fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Birleşen 2018/115 Esas sayılı dosyada ise davacı fazla çalışma ücreti ile ... ... ve genel tatil ücretinin yanında kıdem tazminatının da hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Yine birleşen 2019/27 Esas sayılı dosyada da davacı kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Bu hâlde asıl dava ve birleşen davalar ile talep edilen alacakların birbirinden farklı olduğu dikkate alındığında; birleştirilen davaların ek dava mahiyetinde olmayıp yeni bir dava olduğu görülmektedir. Hâl böyle olunca Mahkemece, birleştirilen 2018/115 Esas ve 2019/27 Esas sayılı dosyalar asıl davadan tefrik edilerek yeni bir esasa kaydedilmeli ve yapılacak yargılama sonucunda istinaf yolu açık olmak üzere karar verilmelidir. Kanun yolları farklı olan davaların birleştirilerek görülmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
24.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.