"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili ve ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılarda... Üniversitesi ile sendikalar arasında 20.05.2019 tarihinde sendika üye sayıları tespit toplantısı yapıldığını ancak sendika üye sayılarının usule uygun olarak belirlenmediğini, bu nedenle de ... Şube Başkanlığı tarafından 20.05.2018 tarihli toplantı tutanağına şerh düşüldüğünü, davalılardan Eğitim-Bir-Sen'e kayıtlı olan ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Sözleşmeleri Kanunu'nun (4688 sayılı Kanun) 15 inci maddesi ve ilgili mevzuata göre sendika üyesi olamayacak personellerin olduğu belirtilerek şerh metninde isimleri yer alan toplam 70 kişinin sendika üyeliklerinin iptali ile müvekkili sendika üyelerinin içinde yer alması gerektiği halde mutabakat metninde 2 kişinin yer almadığının belirtildiğini, davalı ... Rektörlüğünde kamu görevlileri sendikaları üye sayılarının tespiti sırasında sendika üye sayılarının yanlış tespit edilmesi sebebiyle yeniden tespit yapılması gerektiğini, Iğdır Üniversitesi bünyesinde görev yapmakta olup, 4688 sayılı Kanun'un 15 inci maddesinin (c) ve (d) maddelerine göre sendika üyesi olamayacakları hâlde sendika üyesi olan çalışanlar bulunduğunu, ... isimli personelin 21.02.2019 tarihinde ... üyesi olduğuna dair üyelik formu bulunmasına rağmen sendikaya üyelik kesintisi yapılmadığını ve ilgili personelin sendika kesintisinin başka sendikaya ödendiğini, ... isimli personelin birimine verdiği 02.05.2019 tarihli üyelikten çekilme formuna istinaden 30 günlük süre dolmadan üyenin sendika üyelik düşümü yapıldığını, ilgili personelin müvekkili ... adına üye sayılarının içinde yer alması gerekirken mutabakat metninde yer almadıklarını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle ....07.2019 tarih ve 30823 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4688 Sayılı Kanun gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarının İlişkin 2019 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ'e istinaden; sendika üye sayılarına itirazın kabulü ile 20.05.2019 tarihinde düzenlenen toplantı tutanağının iptaline ve yanlışlığın düzeltilerek üye sayılarının yeniden tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesi uyarınca Iğdır Üniversitesinde hazırlanan sendikaların üye sayılarına ilişkin tutanağın 30.05.2019 tarih 358 sayılı yazı ile müvekkili Bakanlığa gönderildiğini, müvekkili Bakanlık tarafından bu tutanaklardaki sayılara göre sendikaların üye sayılarının tespit edildiğini, Kanun gereği sendika üyesi kamu görevlilerinin üye ve üyelikten çekilme formları ile üye kesinti listelerine dair müvekkili Bakanlık kayıtlarında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davacı Sendikanın 27 üyesinin bulunduğunu, davacının söz konusu tutanağa itirazının ise 70 üyenin sendika üyesi olamayacak kamu personeli arasında bulunduğu konusundaki ihtilaftan kaynaklandığını, söz konusu tutanak gereği yetkili kılınan müvekkili Sendika ile davacı Sendika arasında 348 üye farkı olmasına rağmen davacının sadece 70 kamu çalışanının sözde ihtilaflı üyeliği üzerinden tutanağın iptali ile davacının yetkili sayılmasını dava ve talep ettiğini, tutanakta kayıtlı üye fark sayısının kapanamayacağını ve talebe haklılık kazandıramayacağını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 4688 sayılı Kanun’un 15 inci maddesinde hangi kamu görevlilerinin sendikaya üye olamayacağının açıkça ifade edildiğini ancak sendikaya üye olamayacak kamu görevlilerinin üye olması hâlinde ilgili kamu görevlilerinin bünyesinde görev yaptıkları için kamu idarelerine müeyyide uygulama ve engelleme yetki ve görevi verilmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle “...Dosya bilirkişiye verilmiş, bilirkişi 30/.../2021 tarihli raporunda; Eğitim Bir Sen'e üye sayılarının tespitinde 27 personelin adı geçen sendikaya üye olacak görev ifa ettiklerini, 43 personelin ise görevlerinin sendikaya üye olmalarına engel olduğunu, ...' ın 20.05.2019 tarihi itibariyle ... Eğitim - Sen üyesi olduğunu, buna göre ... Üniversitesi Okul veya Kurum Sendikalı Personel tespit formunda yer alan, ... için Sendikanın toplam üye sayısı sütununun 29, ...için Sendikanın toplam üye sayısı sütununun 332 olarak güncellemesi gerektiğini bildirmiştir. ... Dosya kapsamında Av ...tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda sendikaya üye olamayacak görevleri ifa eden genel sekreter ve genel sekreter yardımcılarının kapsamdışına çıkarıldığı, ancak vekaleten görev yapanların ise; 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun 15. Maddesi "Bu Kanuna göre kurulan sendikalara; a) (Değişik: 2/7/2018-KHK-703/197 md.) Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında, bağlı kurullarında ve Diyanet İşleri Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı ile İletişim Başkanlığı hariç olmak üzere bağlı kuruluşlarında, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri, b) Yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar, c) Bakanlar, bakan yardımcıları, bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların başkanları, genel müdürleri, daire başkanları ve bunların yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, merkez teşkilâtlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri, (…)(3) belediye başkanları ve yardımcıları,(2)(3) d) Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksek okulların müdürleri ile bunların yardımcıları, e) Mülkî idare amirleri, f) Silahlı Kuvvetler mensupları, g) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 10/4/2013 tarihli ve E.: 2013/21, K.: 2013/57 sayılı Kararı ile.) h) Millî İstihbarat Teşkilâtı mensupları, ı) Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların merkezi denetim elemanları, j) Emniyet hizmetleri sınıfı (…)(4) (…)(3), k) Ceza infaz kurumlarında çalışan kamu görevlileri, l) (Ek: 2/1/2017-KHK-682/36 md.; Aynen kabul: 31/1/2018-7068/36 md.) Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler, Üye olamazlar ve sendika kuramazlar." şeklinde olduğundan yukarıda sayılan pozisyonlara vekaleten görevlendirilen kamu görevlilerinin sendika üyeliğinin devam etmesi gerektiği ancak görev yaptıkları kurumun kapsamında bulunduğu hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalar arasında ayrım anlamına gelebilecek faaliyette bulunamayacakları anlaşıldığından...” gerekçesiyle davanın kabulü ile “Iğdır Üniversitesinde 20.05.2019 tarihi itibarı ile ...'in üye sayısının 29, Eğitim Bir Sen'in üye sayısının 332 olduğunun TESPİTİNE” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; ... Üniversitesinde hazırlanan sendika üye sayılarına ilişkin tutanağın Bakanlığa gönderildiğini, sendika üye sayısının tespit edildiği tutanağın düzenlenmesinde Bakanlığın herhangi bir müdahalesinin olmadığından aleyhine dava açılarak yargılama giderinden sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; 4688 sayılı Kanun’un 15 inci maddesinde hangi kamu görevlilerinin sendikaya üye olamayacağının açıkça ifade edildiğini ancak sendikaya üye olamayacak kamu görevlilerinin üye olması hâlinde ilgili kamu görevlilerinin bünyesinde görev yaptıktan kamu idarelerine müeyyide uygulama ve engelleme yetki ve görevi verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; davacı tarafından üyelik sayısının iptali talep edilen kişi sayısının tespit sonucunu değiştirmeyeceğinden davacının dava açmakta hukuki yararının bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “...Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre ve özellikle sendikaya üye olamayacak görevleri ifa eden genel sekreter ve genel sekreter yardımcılarının kapsamdışına çıkarıldığı, ancak vekaleten görev yapanların ise 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun 15. maddesi'nin (d) bendinin Yükseköğretim Kurulu başkan ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu başkan ve üyeleri, üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksek okulların müdürleri ile bunların yardımcılarının vekaleten görevlendirilen kamu görevlilerinin sendika üyeliğinin devam etmesi gerektiği ancak görev yaptıkları kurumun kapsamında bulunduğu hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalar arasında ayrım anlamına gelebilecek faaliyette bulunamayacakları anlaşılmakla İlk Derece Mahkemesi'nin kabulü dosya içeriği ve usul ile yasaya uygun bulunarak davalıların istinaf itirazları yerinde görülmemiştir....” gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili ve ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasını ve İlk Derece Mahkemesinin bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulması istemi ile temyiz başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesi kapsamında üye sayılarının tespitine esas alınacak kurumlarca düzenlenen tutanağa ve üye sayılarına itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddesi.
2.4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 Mayıs tarihinden sonra beş ... günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 Mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca Mayıs ayının son ... gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 Mayıs tarihini takip eden iki ... günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile ... tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 Mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca ... ... Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Eğitimciler Birliği Sendikası vekili ile davalı ... vekilleri tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davalılardan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
28.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.