"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3268 E., 2023/357 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/428 E., 2021/224 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı ... Köy Hizmetleri Müdürlüğünde çalışmaya başladığı tarihten itibaren Yol ... Sendikasına üye olduğunu, 2001 yılına kadar geçici mevsimlik işçi statüsünde çalıştığını, 2001 yılında daimi işçi kadrosuna geçirildiğini, ancak kadrolu işçi statüsüne geçirilirken geçici işçilikte geçen çalışma süresinin dikkate alınmadığını, 2005 yılında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün lağvedilmesi ile tüm hak ve alacaklarının ... İl Özel İdaresine devredildiğini, geçici işçilikten daimi statüye geçerken önceki hizmetlerinin dikkate alınarak intibaklarının yapılması gerektiğini, ancak derece ve kademesinin hatalı belirlenmesi nedeniyle eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek ücret farkı, yıpranma prim farkı, yasal ilave tediye farkı ve akdi ilave tediye farkı alacaklarının davalı İl Özel İdaresinden tahsiline karar verilmesini talep etmiş, bilahare 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesi uyarınca taraf değişikliği talebinde bulunarak davanın Milli Eğitim Bakanlığına yöneltilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Millî Eğitim Bakanlığı vekili; müvekkili Bakanlığın davada taraf sıfatı bulunmadığını, davanın öncelikle husumet yokluğundan reddi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava dilekçesindeki tüm taleplerin zamanaşımına uğramış olduğunu, davacının ... İl Özel İdaresinde çalışmakta iken 13.02.2011 tarih ve 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (6111 sayılı Kanun) kapsamında ... İl Millî Eğitim Müdürlüğüne naklen atandığını ve 15.11.2011 tarihinden bu yana Kurumda çalıştığını, 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği kıdem tazminatı dışındaki alacaklardan ... İl Özel İdaresinin sorumlu olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 01.03.2003 tarihi itibarıyla intibak işlemi yapılan davacının 01.03.2001-28.02.2003 tarihli 9. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin pozisyon cetveline göre düz işçi için belirlenen 1. derece 1. kademede işe başlatıldığı, ancak 2001 yılından önceki dönemde hesaplanan 1889 gün hizmet süresinin dâhil edilmesi ile davacıya 4 derece ve 6 kademe verilmesi gerektiği, ... İl Özel İdaresi tarafından davacının geçici mevsimlik işçi olarak geçen hizmet sürelerinin kıdemine dâhil edilmeyerek ücret ödemeye esas teşkil eden düşük derece ve kademe üzerinden ücret ödendiği, davacının emsal işçilere göre eksik ücret almasına sebep olunduğu ve dolayısıyla ücrette adalet ve eşit davranma ilkesinin ihlal edildiği, davacı vekili davayı açarken husumeti ... İl Özel İdaresine yöneltmişse de 11.04.2018 tarihli dilekçesinde davayı Millî Eğitim Bakanlığına yönelttiği, Mahkemece de davacının bu dilekçesinin 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca taraf değişikliği talebi olarak kabul edildiği, bu durumda davalı İdare tarafından borç ikrarı niteliğinde bir ödemenin olmadığı sonucuna ulaşıldığı, zira davanın artık Millî Eğitim Bakanlığına yöneltilmiş olduğu, davanın açıkça belirsiz alacak davası olarak açılmış olması dikkate alındığında, kısmî eda külli tespit davasının açıldığı anda alacağın tamamı için zamanaşımı kesildiğinden davalının ıslah talebine karşı ileri sürdüğü zamanaşımı def'ine itibar edilmediği, dava konusu alacak kalemlerinin hesaplanması için aldırılan ve bilirkişi H.Ş. tarafından düzenlenen bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu belirtilerek açık, anlaşılır ve dosya kapsamına uygun bilirkişinin hükme esas alınan raporları ile tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde; davacının çalıştığı hizmet süresine göre mevsimlik işçi statüsünden ... İl Özel İdaresinde kadrolu işçi statüsüne tüm hak ve alacaklarıyla birlikte geçirilmesi sırasında yapılan intibak yanlış olduğu gibi, davalı İdare tarafından 01.03.2013 tarihinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin geçiçi 2 nci ve 3 üncü maddeleri uyarınca yeniden değerlendirme yapıldığı, dava tarihi itibarıyla 10. derecenin 30. kademesinde olması gerekirken, 16. derecenin 28. kademesinde olduğu, bilirkişi raporu ile hesaplanan fark alacaklara hak kazandığı gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının daimi kadroya geçirilirken yapılan intibak işleminde hata bulunmadığını, 21.10.2000 tarihinde ...-... Sendikası ile Hükümet arasında yapılan protokolle Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü nezdinde belirli süreli ... sözleşmesiyle geçici veya mevsimlik işçi pozisyonlarında istihdam edilen işçilerin deneyimleri dikkate alınarak sürekli işçi kadrosuna intibak ettirilmesinin öngörüldüğünü, söz konusu protokolde geçici olarak çalışıp daimi kadroya geçirilen işçilerin mevcut ücretleri üzerinden sürekli işçi kadrosuna geçirileceklerinin açıkça belirtildiğini, davacının daimi kadroya geçmesi için gerekli şartları bildiği ve bu şartları kabul ederek kadroya geçtiği hâlde aradan uzun zaman geçtikten sonra dava açarak intibak işleminin hatalı olduğunu ileri sürmesinin hakkaniyetle bağdaşmadığını, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu savunarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 24.10.1991 tarihinde mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde geçici işçi kadrosu ile çalışmaya başladığını, 2001 yılında daimi kadroya geçtiği tarihe kadarki dönem hizmet süresinin 1899 gün olduğu ve 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinin ikinci fıkrasına istinaden ihtiyaç fazlası işçiler kapsamında Millî Eğitim Bakanlığına devredildiği, 03.12.1991 tarihinde Yol-... Sendikasına üye olduğu, 12.02.2001 tarihinde geçici işçilikten kadrolu işçiliğe atandığında 1. derece 1. kademeden sürekli işçi olarak çalışmaya başladığını, daimi işçi kadrosuna geçirilirken davacıya 4 derece ve 6 kademe verilmesi gerektiği, bu derece ve kademe eklendiğinde davacının 2011 yılında 8. derece ve 26. kademede olması gerektiği, zamanaşımı def'i çerçevesinde hesaplamanın 18.08.2012 tarihinden sonraki dönem için yapılması gerektiği, İlk Derece Mahkemesi kabulünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının daimi işçi kadrosuna geçişi yapılırken geçici işçilikte geçen hizmet süresinin nazara alınmasının gerekip gerekmediği ve bu bağlamda olması gereken derece ve kademesinin doğru belirlenip belirlenmediği, 6111 sayılı Kanun ile devredildiği davalı Bakanlığın talep konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı, davacının devir tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu ... sözleşmesinin tespiti, davanın belirsiz alacak davası olarak açılıp açılmadığı ve buna göre ıslaha karşı zamanaşımı def'ine itibar edilip edilmeyeceği konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6111 sayılı Kanun'un "Mahalli idarelerin ihtiyaç fazlası işçilerine ilişkin hükümler" kenar başlıklı 166 ncı maddesinin ilgili fıkraları şu şekildedir:
" (1) İl özel idarelerinin sürekli işçi kadrolarında çalışan ihtiyaç fazlası işçiler, Karayolları Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatındaki sürekli işçi kadrolarına, belediyelerin (bağlı kuruluşları hariç) sürekli işçi kadrolarında çalışan ihtiyaç fazlası işçiler, ... ve Emniyet Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatındaki sürekli işçi kadroları ile sürekli işçi norm kadro dâhilinde olmak üzere ihtiyacı bulunan mahalli idarelere atanır.
...
(6) Devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, toplu ... sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2010 yılı Kasım ayında geçerli olan ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir. Devre konu işçiler bakımından devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devralan kurum sorumlu tutulamaz. Kıdem tazminatına ilişkin hükümler saklıdır.
..."
3. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu (Mülga 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’nun 9 uncu maddesi) maddeleri ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. Maddeleri, 6100 sayılı Kanun'un 107 ve 109 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta, davacı işçi Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde geçici işçi olarak çalıştığı sırada İl Özel İdaresine nakledildiğini ve bilahare 6111 sayılı Kanun gereği davalı Millî Eğitim Bakanlığı'na devredildiğini, bu geçişler sırasında intibak işlemlerinin hatalı yapıldığını, ücretinin hatalı belirlendiğini ileri sürerek bir kısım fark alacaklarının tahsilini talep etmiş; Mahkemece davacının olması gereken derece ve kademe tespit edilerek fark alacakların tahsiline karar verilmiştir.
2. Dosya kapsamından davacının 15.11.2011 tarihinde 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesi kapsamında davalı Bakanlığa devredildiği tespit edilmekte olup öncelikle belirtmek gerekir ki davalı Bakanlığın devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihindeki borçlardan sorumlu tutulması aynı maddenin altıncı fıkrası gereği mümkün değildir. Diğer taraftan davalı Bakanlığın devir tarihinden sonraki sorumluluğunun tespiti bakımından davacının devir anındaki ücretinin doğru biçimde tespiti gerekmektedir. Bu sebeple davacının ücretinin, çalışma süresinin başından itibaren kanuna ve davacının yararlandığı toplu ... sözleşmelerine uygun biçimde tespiti gerekmektedir.
3. Somut uyuşmazlıkta davacının devirden sonra çalışmaya devam ettiği ... Valiliği İl Millî Eğitim Müdürlüğü işyerinde, nakil tarihinden sonra ilk defa 29.03.2013 imza tarihli ve 01.07.2012-30.....2015 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi uygulanmıştır. Davacı ise nakilden sonra 19.07.2012 tarihinde toplu ... sözleşmesinin tarafı olan Koop ... Sendikasına üye olmuş ve bu üyeliği işverene bildirilmiştir. Mahkemece davacının nakil tarihinde yararlanmakta olduğu, Yol ... Sendikasının taraf olduğu 01.03.2011-28.02.2013 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin süresinin 28.02.2013 tarihinde sona erdiği gerekçesiyle bu tarihe kadar anılan toplu ... sözleşmesinden, bu tarihten sonra da 01.07.2012-30.....2015 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinden yararlanabileceği kabul edilmiştir. Ancak 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinin altıncı fıkrasında açıkça devredilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının "...toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre..." belirleneceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre işçinin nakldedildiği işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar, yürürlük süresi sona erse dahi, eski işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlandırılması gerekmektedir. Ayrıca belirtmek gerekir ki nakil tarihinden sonra nakledilen işyerinde düzenlenen yeni toplu ... sözleşmesinde farklı bir hükme yer verilmiş olması da, Kanun hükmünün emredici nitelikte olması karşısında sonuca etkili değildir.
4. Açıklanan yasal düzenleme dikkate alındığında somut olayda davacının, ancak toplu ... sözleşmesinin imza tarihi olan 29.03.2013 tarihinden itibaren davalı Bakanlığa ait işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmesi mümkündür. Mahkemece bu husus göz ardı edilerek ücret tespiti ve fark alacakların hesaplanması hatalıdır.
5. Mahkemece davacının 18.08.2017 tarihi itibarıyla 10. derecenin 30. kademesinde olduğunun tespitine karar verilmiş ise de davalı Bakanlığın taraf olduğu toplu ... sözleşmelerinde derece kademe ilerlemesine bağlı ücret tespiti söz konusu değildir. Mahkemece davalı Bakanlığın taraf olduğu toplu ... sözleşmelerinin uygulandığı dönem bakımından da derece ve kademe esasına göre tespit hükmü kurulması isabetsiz olup kararın bu sebeple de bozulması gerekmiştir.
6. Dosya kapsamında aynı bilirkişi H.Ş. tarafından düzenlenen ve farklı hesaplama içeren üç ayrı bilirkişi raporu mevcut olup Mahkemece bu raporlardan hangisine hangi hukuki gerekçeyle değer verildiğinin açıklanmaması bir başka hatalı yöndür.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.