"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/5076 E., 2023/1126 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 59. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/941 E., 2022/514 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava dışı ... Enerji Üretim AŞ ve ... Müh. Müşv. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. Tic. AŞ adi ortaklığı ile ... Yol ... Sendikası arasında Yüksek Hakem Kurulunun 02.10.2019 tarihli 2019/256 Esas, 2019/455 Karar sayılı kararı ile toplu ... sözleşmesi bağıtlandığını, davacının Yol ... Sendikası üyesi olmasına rağmen işverenin toplu ... sözleşmesi gereğince ödenmesi gereken ücretlerini ödemediğini, ücret artışlarını yapmadığını, dava dışı adi ortaklığın davalı ... Müdürlüğünün alt işvereni olduğunu, bu nedenle davalının müşterek ve müteselsil sorumluluğunun bulunduğunu ileri sürerek fark ücret, ikramiye, çocuk yardımı, yemek yardımı, yakacak yardımı, bayram yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak müvekkili İdarenin ihale makamı olduğunu, davacı ile işçi işveren ilişkileri olmadığını, dava dışı Şirketler ile arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olmadığını, alacağa dayanak olan toplu ... sözleşmesinin tarafı olmadığını, davaya konu alacaklardan sorumluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 ve 6 ncı maddeleri uyarınca davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi, alt işverenler arasında işyeri devri bulunduğu, davacının alacaklarından davalının da sorumlu olduğu, davacının Yol ... Sendikası üyesi olduğu, Yüksek Hakem Kurulunun 02.10.2019 tarihli ve 2019/256 Esas, 2019/455 Karar sayılı kararı ile ... Yol ... Sendikası ile ... Enerji Üretim AŞ ve ... Müh. Müşv. İnş. Nak. Tem. İth. İhr. San. Tic. AŞ ... ortaklığı arasında imzalanmış olan toplu ... sözleşmesi hükümleri nedeniyle sendikaya üye olan davacının alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; müvekkili İdarenin toplu ... sözleşmesinin tarafı olmadığından davaya konu alacaklardan sorumluluğunun bulunmadığını, davacının müvekkilinin çalışanı olmadığını, müvekkilinin ihale makamı olduğunu ve ... kanunundan doğan tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini, sendikanın işçi adına dava açma yetkisinin bulunup bulunmadığının ve davacının sendika üyeliğinin araştırılması gerektiğini, davaya konu alacaklara uygulanan faiz türü ve faiz başlangıç tarihlerinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; başvuranın sıfatına göre yasal süresi içinde sunulan istinaf sebepleri ve kamu düzenine aykırılık hâlleriyle sınırlı olarak inceleme yapıldığı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun (4734 sayılı Kanun) 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen bir ... olduğu yönünden herhangi bir savunmada bulunulmadığı hususları birlikte dikkate alındığında; davalının 4857 sayılı Kanun'un ikinci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan "Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur." şeklindeki yasal düzenleme gereği hüküm altına alınan işçilik alacaklarından sorumlu tutulmasında ve hükme esas alınan hesaplamalarda bir hata bulunmadığı, davacının imza tarihinden önce Yol ... Sendika üyesi olup sendikanın üyesi adına dava açma hakkının bulunduğu, Yüksek Hakem Kurulunun 02.10.2019 tarihli ve 2019/256 Esas, 2019/455 Karar sayılı kararı ile dava dışı yüklenici firmalar ile sendika arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi kapsamında davacının alacağının bulunduğu, talebe uygun olarak alacaklara uygulanan faiz türü ve tüm alacaklar yönünden faiz başlangıç tarihlerinde hata bulunmadığı gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelere ek olarak hüküm altına alınan yemek ücretinin 2019 yılının Ekim ayından itibaren ödenmeyen günler için hesaplanması gerekirken 2018 yılının Aralık ayından itibaren hesaplanmasının hatalı olduğu belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının Yüksek Hakem Kurulunun 02.10.2019 tarihli ve 2019/256 Esas, 2019/455 Karar sayılı kararı ile dava dışı yüklenici firmalar ile sendika arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacağının bulunup bulunmadığı ve yemek ücreti alacağına uygulanan faizin başlangıç tarihine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 26 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un ikinci maddesinin yedinci fıkrası, 4734 sayılı Kanun' un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Görev ve Yetkiler" kenar başlıklı 4 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemizin yerleşik uygulaması uyarınca, işçi muaccel alacaklarını ... ... belirtmek kaydıyla ihtarname ile işvereni temerrüde düşürebilir. Söz konusu ihtarnamede alacak miktarlarının belirtilmesi gerekmez. Dava tarihinden önce yürütülen arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma yapılamadığına dair düzenlenen son tutanak bu bağlamda değerlendirildiğinde, dava konusu alacakların dava tarihinden önce arabuluculuk aracılığıyla talep edilmesi karşısında davalı işverenin arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla temerrüde düştüğünün kabulü gerekmektedir. Bu sonuç davalı işverenin usulüne uygun davet edilmesine rağmen arabuluculuk görüşmelerine katılmadığı durumlarda da geçerlidir.
3. Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili dava dilekçesinde yemek ücreti alacağına dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi talebinde bulunmuş, ıslah dilekçesinde ise arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesi talebinde bulunmuştur. İlk Derece Mahkemesince davacının talebini aşar şekilde hüküm altına alınan yemek ücreti alacağının tamamına arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesi hatalı olmuştur. Dava dilekçesinde talep edilen alacak miktarı bakımından dava tarihinden, ıslah dilekçesinde talep edilen alacak miktarı bakımından da arabuluculuk son tutanak tarihinden faiz işletilmesi gerekmektedir.
4. Diğer yandan, davacı dava dilekçesinde dava konusu alacaklara işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiz talebinde bulunmuş olmasına rağmen hükümde en yüksek banka mevduat faizini geçmemek üzere işletme kredisi faizinin işletilmesine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı tarafın temyiz itirazının faiz yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1), (3), (4), (5), (6) numaraları bentlerinde yer alan "ve hesaplanacak en yüksek banka mevduat faizini geçmemek üzere" ibaresinin hükümden tamamen çıkartılması, (2) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerine;
"2- Yemek yardımı alacağına ilişkin talebin KABULÜ İLE; brüt 3.240,00 TL alacağın 50,00 TL'sine dava tarihinden kalan kısmına arabuluculuk son tutanak düzenleme tarihi olan 01.10.2021 tarihinden itibaren işleyecek işletme kredisi faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine," bendinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.