"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/261 E., 2022/391 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, karar Dairemizin 24.10.2017 tarihli kararı ile bozulmuş, bozma üzerine Mahkemece bozma ilâmına kısmen uyulup kısmen direnilmiş ve bu kararın da taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine Dairemizce bozma kararı yerinde bulunarak incelenmek üzere dosya Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli kararı ile davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının ... Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı bozulmasına karar verilmiş ve bozma kararına uyularak oluşturulan ... hüküm ... Dairece incelenmediğinden ... hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Dairemize gönderilmiştir.
Dairemizin 28.04.2022 tarihli ilâmı ile Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirkete ait Star Gazetesinde 08.08.2007-26.03.2014 tarihleri arasında yazı işleri müdürü olarak çalıştığını, Star gazetesinin son zamanlarda yayın politikasındaki esaslı değişiklikler nedeniyle şerefi, şöhreti ve manevi menfaatleri ihlal edildiğinden ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, birilerine yaranmak ve haksız zenginleşme amacına ulaşmak için kendisine haklı neden yaratma gayretinden öteye bir hukuki anlam taşımayan, iyiniyet kurallarına aykırı iddiaların kabul edilemeyeceğini, ... sözleşmesinin 5 ... maddesinde, Gazetenin faaliyetlerinin, genel yayın gidişini, veçhe ve karakterini değiştirme hakkının münhasıran işverene ait olduğunun; 6 ncı maddesinde de fikir işçisinin işverenin talep ettiği genel, siyasi, tutum ve gidişine ve karakterine, yönetimle ilgili diğer kurallara uymak yükümlülüğünde olduğunun düzenlendiğini, Gazetenin kurulduğu günden itibaren sosyal/politik çizgisini değiştirmeden yayın hayatını sürdürdüğünden üniversite mezunu olan ve attığı imzanın sonuçlarını ... davacının ... sözleşmesindeki düzenlemeye rağmen ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiği iddiasının dinlenemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.....2015 tarihli ve 2014/277 Esas, 2015/344 Karar sayılı kararı ile; davacının çalışma süresinin 6 yıl, 7 ay, 2 ... olduğu, davalı Şirketin yayın politikasında iddia edilen şekilde değişiklik olup olmadığı, söz konusu değişikliğin yerinde olup olmadığı hususlarının yoruma açık bir konu olduğu; ancak işçi lehine yorum ilkesi nazara alınarak davacının şeref ve şöhretini, manevi menfaatlerini ihlal eder derecede yayın politikasında değişiklik bulunduğunun ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un (5953 sayılı Kanun) 11 ... maddesinin birinci fıkrasının koşullarının gerçekleştiğinin kabulü gerektiği, davacının kıdem tazminatına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 24.10.2017 tarihli ve 2015/30925 Esas, 2017/16557 Karar sayılı kararı ile; davacının tüm, davalının ise diğer temyiz itirazları reddedilerek kıdem tazminatı talebinin reddi gerektiği, yıllık izin ücreti alacağının da iki kat ücretten hesaplanmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Karşı Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin 03.12.2018 tarihli ve 2017/778 Esas, 2018/474 Karar sayılı kararı ile; bozma kararının (3) numaralı bendindeki bozma nedenine uyulmasına, (2) numaralı bozma nedeni yönünden direnilmesine karar verildikten sonra hükme esas alınan 09.05.2018 tarihli bilirkişi ek raporuna göre davacının net 11.674,61 TL yıllık izin ücreti alacağının bulunduğu, tarafların usuli kazanılmış hakları gözetilerek yapılan yargılama neticesinde önceki gerekçeye istinaden fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla kıdem tazminatının hüküm altına alındığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ve 2019/9-354 Esas, 2022/27 Karar sayılı kararı ile; direnme kararının ... Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı bozulmasına, Mahkemece bozma kararının uyulan kısmı hakkında verilen karara yönelik taraf vekillerinin temyiz itirazlarına ilişkin inceleme yapılmak üzere dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
D. İkinci Bozma Kararı
Hukuk Genel Kurulunca dosyanın Dairemize gönderilmesi üzerine yapılan incelemede; Dairemizin 28.04.2022 tarihli ve 2022/4585 Esas, 2022/5633Karar sayılı kararı ile; Mahkemece, bozma ilâmına uyularak alınan bilirkişi ek raporunda yapılan hesaplamaya göre yıllık izin ücreti alacağı olarak net 11.674,61 TL'nin hüküm altına alındığı, bozma öncesi Mahkemece hüküm altına alınan yıllık izin ücreti alacağı tutarının net 7.966,00 TL olduğu, Mahkemece verilen bu kararın davalı lehine bozulduğu anlaşılmakla; bozma sonrası davalı tarafın aleyhine olacak şekilde yıllık izin ücreti alacağının hüküm altına alınmasının davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırılık teşkil ettiği, hâl böyle olunca Mahkemece, davacının yıllık izin ücreti alacağı tutarı belirlendikten sonra davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak dikkate alınarak hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ve 2019/9-354 Esas, 2022/27 Karar sayılı “... direnme kararının ... Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 429. maddesi gereğince bozulmasına ...” ilişkin kararının gereğinin de Mahkemece yerine getirilmesi gerektiği gerekçesi ile Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
E. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda belirtilen tarih ve sayılı kararı ile; bozma ilâmına uyularak hüküm vermeye elverişli olduğu değerlendirilen 09.05.2018 tarihli bilirkişi ek raporuna itibar edilerek ve bozma öncesi hüküm altına alınan yıllık izin ücreti alacağı tutarı olan 7.966,00 TL'nin lehine bozma yapılan davalı yönünden usuli kazanılmış hak olarak değerlendirildiği gerekçesi ile yıllık izin ücreti alacağının belirtilen bu tutar dikkate alınarak kabul edilmesi gerektiği, kıdem tazminatına ilişkin direnme kararının bozulduğu hususunun sehven gözden kaçırıldığı ve mevcut hâliyle kıdem tazminatı isteminin hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ve 2019/9-354 Esas, 2022/27 Karar sayılı kararı uyarınca kıdem tazminatının reddi gerekirken kabulünün hatalı olduğu, davacının yıllık izin ücretine ilişkin yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile direnme kararının bozulması üzerine davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hakka riayet edilip edilmediği ve buna göre davacının kıdem tazminatı alacağının bulunup bulunmadığı ve yıllık izin ücreti alacağının doğru belirlenip belirlenmediği hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 5953 sayılı Kanun'un 19 ve 21 ... maddeleri.
3. Dairemizin 29.....2022 tarihli ve 2022/7746 Esas, 2022/8494 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin yerleşik ilke şu şekilde vurgulanmıştır:
" ...
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) "usuli kazanılmış hak" kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 ... ve 13/5 sayılı YİBK).
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığının anlaşılmasına göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı tarafından kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretinin davalıdan tahsiline ilişkin olarak açılmış olan davada yargılama sonunda Mahkemece 19.....2015 tarihli ilk karar ile davacının kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti alacakları hüküm altına alınmış, kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 24.10.2017 tarihli ve 2015/30925 Esas, 2017/16557 Karar sayılı kararı ile davacının tüm, davalının ise diğer temyiz itirazları reddedilerek; kıdem tazminatı talebinin reddi gerektiği, yıllık izin ücreti alacağının da iki kat ücretten hesaplanmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemenin 03.12.2018 tarihli ve 2017/778 Esas, 2018/474 Karar sayılı kararı ile yıllık izin ücreti alacağı yönünden verilen bozma kararına uyulmuş, kıdem tazminatı yönünden verilen bozma kararına karşı ise direnilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ve 2019/9-354 Esas, 2022/27 Karar sayılı kararı ile Mahkemece, ... Daire bozma kararına uyulması gerekirken, önceki kararda direnilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğuna karar verilmiş, Mahkemece bozmaya uyulan husus yönünden taraf vekillerinin temyiz isteminin değerlendirilmesi için dosya Dairemize gönderilmiştir.
3. Dairemizin 28.04.2022 tarihli ve 2022/4585 Esas, 2022/5633 Karar sayılı kararı ile; Mahkeme kararının, yıllık izin ücreti alacağı yönünden usuli kazanılmış hak ilkesi dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozulmasına karar verilmiş, bozma kararı içeriğinde Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ve 2019/9-354 Esas, 2022/27 Karar sayılı kararı ile “... direnme kararının ... Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 429. maddesi gereğince bozulmasına ...” ilişkin kararının gereğinin de Mahkemece yerine getirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
4. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.01.2022 tarihli ilâmında, Dairemizin 24.10.2017 tarihli kararında belirtilen kıdem tazminatının reddi gerektiği yönündeki bozma kararının yerinde olduğu belirtilmiş olmakla; Mahkemece bozmaya uyulmasına rağmen, belirtilen hususlar göz ardı edilerek ve usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı hareket edilerek kıdem tazminatı talebinin hüküm altına alınması hatalı olup kararın aynı sebeple bir kez daha bozulmasını gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
20.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.