"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3161 E., 2022/3387 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 64. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/739 E., 2022/420 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Şirketlerin oluşturduğu adi ortaklık ile müvekkilinin üyesi olduğu Sendika arasında toplu ... sözleşmeleri görüşmeleri sırasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan söz konusu toplu ... sözleşmesinin 26 ncı maddesinin (b) bendinde yer alan yemek bedeli, (d) bendinde yer alan yakacak yardımı, 27 nci maddesinin (b) bendinde yer alan bayram harçlığı ödencesi, 33 üncü maddesinde yer alan ikramiye alacağı, 30 uncu maddesinde ise uygulanması gereken ücret zamlarının düzenlendiğini, davalı işveren adi ortaklığın toplu ... sözleşmesi ile öngörülen bu hakları hiçbir zaman ödenmediğini, gerekli ücret artışlarını yapmadığını, adi ortaklığın, davalı Kurumun alt işvereni olduğunu, bu nedenle 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi uyarınca yukarıda belirtilen alacaklardan, adi ortaklık oluşturan alt işveren davalılar ile birlikte asıl işveren Kurumun da müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu, arabuluculuk başvurusundan sonuç alınamadığını ileri sürerek yemek yardımı alacağı, yakacak yardımı, bayram harçlığı, ikramiye ve ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar Denkyol İnşaat Elektrik Yol Yapım ve Bakım Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. - BSK Yapı Tekstil Gıda Turizm Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Bar-Den İnşaat Temizlik Nakliye Gıda ... San. Tic. Ltd. Şti. (Adi Ortaklık) vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkili olmayan ... ... mahkemelerinde açıldığını, davaya bakmaya ... ... mahkemelerinin yetkili olduğunu, talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davalı Şirketler ... ortaklığı olarak, Karayolları 12. Bölge Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü 13 (Gelibolu) ve 18 (...) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapılması İşini 18.08.2018 tarihinde imzalanan hizmet alım sözleşmesi ile üstlendiklerini ve davacının bu ... kapsamında davalı Kuruma bağlı olarak çalıştığını ve Kurumun işçisi olduğunu, tüm emir ve talimatları, davalı Kurumun kadrolu işçilerinden aldığını, çalışma düzeni ve saatlerinin yine İdarece belirlendiğini, davacının müvekkili Şirketlerden herhangi bir alacağı bulunmadığını, davacının sendika üyeliğinin devam edip etmediğinin belirlenmesi gerektiğini, çalıştığı işyerinin toplu ... sözleşmesi kapsamında kalmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin dayanağı olan toplu ... sözleşmelerinin davalı Şirketler ve sendika arasında imzalandığını, müvekkili Kurumun davada hasım sıfatının bulunmadığını, tarafı olmadığı bir sözleşmeden kaynaklı taleplerden sorumlu tutulamayacağını, davacının, davalı İdarenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na (4734 sayılı Kanun) göre ihale ettiği, "Karayolları 13 (Gelibolu) ve 18 (...) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi ihalesi kapsamında ihalenin yüklenicisi olan diğer davalılar bünyesinde çalıştığını, 4734 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 63 üncü maddesi kapsamında Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'ne göre ihale edilen yapım işi ihalesi olduğunu, Adi Ortaklığın çalıştırdığı personele müvekkili İdarenin ayrıca herhangi bir ödeme yapmasının sözleşme şartları gereği mümkün olmadığını, çalıştırılan personelin işvereninin KGM değil, doğrudan doğruya yüklenici Adi Ortaklığı oluşturan Şirketler olduğunu, yükleniciler tarafından çalıştırılan personelin, işyeri, şantiyesi, toplanma alanı ve benzeri yerlerin ayrı olduğunu, alınacak personeli belirleme, işe alma, işten çıkarma, işe iade etme, özlük haklarını temin etme gibi yetkilerin yüklenici Şirketlerde olduğunu, davalı İdarenin ihale yoluyla işlerini yaptırabileceğini, yüklenici firma ile davalı İdare arasında imzalanan sözleşmenin yapım işi olduğunu, davalı İdarenin 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanun’un (6001 sayılı Kanun) 4 üncü maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi ve 4734 sayılı Kanun gereği yapım ihalesi işinde ihale makamı olduğunu ve herhangi bir şekilde işverenlik sıfatının bulunmadığını, davalı İdare yönünden husumet yokluğundan davanın reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasında çalışma süresi ve ücret konularında uyuşmazlık bulunmadığı, davacının Yol ... Sendikası üyesi olduğu, Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığının davalı Şirketler ile Sendika arasında 12.09.2019 tarihli ve 2019/255 Esas, 2019/398 Karar sayılı kararı ile sonuçlandırıldığı ve yürürlük süresinin 01.12.2018-31.08.2021 tarihleri arasında olduğunun kararlaştırıldığı, davacının toplu ... sözleşmesi zamlarından kaynaklanan ücret farkı alacaklarının ilgili toplu ... sözleşmesi hükümlerine uygun olarak denetime elverişli şekilde hesaplandığı, her ne kadar davalı ..., ihale makamı olduğunu, bu nedenle husumetin kendilerine yöneltilemeyeceğini iddia etmiş ise de bu beyanlarına itibar edilmediği, KGM tarafından bir kısım yapım işlerinin ihale ile davalı Şirketlere verildiği, 6001 sayılı Kanun'un kapsamındaki işlerini ihale ile vermiş ise de davalı ... ile diğer davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu ve 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası kapsamında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunulan durumlarda asıl işverenin de alt işverenlerle birlikte işçilik alacaklarından sorumlu olduğu, temerrüt olgusunun yerleşik Yargıtay kararları gereği arabuluculuk son tutanak tarihi olarak belirlendiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve hak düşürücü süre itirazlarını tekrarladıklarını, davacının müvekkili İdare çalışanı olmadığını, yüklenici Şirketler bünyesinde çalıştığını müvekkilinin ihale makamı olduğunu, yüklenicilere verilen işin yapım işi olduğunu, süreklilik arz etmediğini, müvekkili İdareye husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu işe ait sözleşme birim fiyat ve anahtar teslim götürü bedel fiyatın birlikte kullanıldığı karma sözleşme üzerinden imzalamış olduğu işin, yapım işi statüsünde olduğu ve yüklenici Şirket işçilerinin, Kurum işçileri ile birlikte çalışmadığını, yüklenici Adi Ortaklığın Kurumdan farklı yerde kendi şantiyesi, şantiye şefi, şantiye teknik personeli ve yönetici ekibi olduğunu, işin her türlü sevk ve idaresinin yüklenici şantiye şefi ve teknik personeli tarafından yapıldığını, her türlü emir ve talimatın yüklenici temsilcileri, şantiye şefi, teknik personeli tarafından verildiğini, bu hususların hizmet alım sözleşmesinde ve eki şartnamelerde de açıkça belirtildiğini, işçiyi temsilen dava açan Sendikanın işçiler adına dava açma yetkisi bulunup bulunmadığının araştırılmadığını, davaların seri dava dosyası olarak görülmesi dikkate alınmadan davacı lehine tam vekâlet ücretine hükmedilmesinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda; Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına göre davacının 01.10.2018 tarihinde davalı Şirketlerin oluşturduğu ... Ortaklığına ait işyerinde kar ve buzla mücadele, bakım ve onarım işlerinde çalıştığı, bu çalışmasının dava tarihi itibarıyla devam ettiği, belirtilen Şirketler ile ... arasında imzalanan sözleşmenin, Karayolları 13 (Gelibolu) ve 18 (...) Şube Şeflikleri yollarında rutin yol bakım, onarım ile kar ve buz mücadelesi işlerinin yerine getirilmesine ilişkin olduğu, gerek 6001 sayılı Kanun'un mülga 4 üncü maddesi, gerek 15.07.2018 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 211 inci maddesi uyarınca, davalının yapacağı hizmetlerin başkasından satın alınmasının mümkün olduğu, sözü edilen düzenlemeler ile asıl işin tamamı ya da bir kısmının 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında yer alan, asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi hâli için aranan işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirme sınırlamalara tâbi olmaksızın alt işverene verilebileceği, kaldı ki ihale edilen işin, ihaleyi alan Şirket tarafından belirli süre içerisinde yerine getirilmesi zorunlu ise de söz konusu işin niteliği gereği sürekli bir ... olduğu ve sadece belirli bir zaman dilimi ile sınırlı olamayacağı, bu hâli ile de anahtar teslimi bir ... olarak kabulünün de mümkün bulunmadığı, ... Ortaklığı ile dava dışı Sendika arasında Yüksek Hakem Kurulu Kararı ile Toplu ... Sözleşmesi bağıtlandığı, davacının sendika üyesi olduğu ve üyelik tarihi de dikkate alındığında toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yazılı şekilde yararlandırılmasında bir hata bulunmadığı, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 26 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca sendikanın üyesi adına dava açma ve takip etme yetkisi olduğu, davalı ... Müdürlüğünün diğer davalılar ile aralarındaki sözleşmenin yapım işi olduğunu savunduğu ve 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen bir ... olduğu yönünden herhangi bir savunmada bulunulmadığı hususları birlikte dikkate alındığında davalı ... Müdürlüğünün, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrasındaki düzenleme gereği hüküm altına alınan işçilik alacaklarından sorumlu tutulmasında da bir hata bulunmadığı ve seri olarak görülen dosya sayısı da dikkate alındığında hükmedilen vekâlet ücretinin de yerinde olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esas yönünden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen gözetilecek sair nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... ile davalı Şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olarak nitelenip nitelenemeyeceği, davacı işçinin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan fark ücret alacağı, ikramiye alacağı, bayram yardımı alacağı, yakacak yardımı alacağı ve yemek bedeli alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ile davalı ... Müdürlüğünün bu alacaklardan sorumlu olup olmadığı ve vekâlet ücretinin tayini konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası ile 6001 sayılı Kanun'un "Görev ve Yetkiler" kenar başlıklı 4 üncü maddesi, 6356 sayılı Kanun'un 39 ve 53 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.