"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1012 E., 2023/1068 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/177 E., 2023/49 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince yetkisizlik sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ...-... Sendikası vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ...-... Sendikası vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu işkolu tespit kararının usulüne uygun yayımlanmadığını, bu hususların da dikkate alınarak iptal kararı verilmesi gerektiğini, ... merkezi faaliyetlerinin 07 sıra numaralı iletişim işkolunda yer alması gerektiği yönünde değişiklik getiren Yönetmelik'e karşı açılan davada yürütmenin durdurulması kararı verildiğini, bu nedenle dava konusu tespit kararının öncelikle bu nedenle iptaline karar verilmesi gerektiğini, gerek uluslararası normlar gerekse konuya dair geçmişte verilen yargı kararlarının ... merkezi faaliyetlerinin iletişim işkolunda yer alamayacağını gösterdiğini, bu hususa ilişkin savunmaları saklı kalmak kaydıyla, aksi görüş hâlinde dahi dava konusu işkolu tespit kararında belirtilen işyerlerinde ... merkezi işi yürütülmediğinden davanın kabulü ile dava konusu işkolu tespit kararının iptaline karar verilmesi gerektiğini, her bir işyeri bazında ayrı ayrı inceleme yapmayan davalı Bakanlığın, emsal Yargıtay kararlarına da aykırı bir şekilde, alt işveren konumundaki müvekkili Şirketin işkolunu asıl işverenin işkolu ile aynı hâle getirdiğini ancak Yargıtay kararları uyarınca alt işverenin işkolunun tespitinde asıl işverenin işkolu önem teşkil etmediğinden, eksik ve hatalı incelemeye dayalı işkolu tespit kararının iptali gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 15.03.2022 tarihli ve 31779 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının davacı müvekkiline ait 32 adet işyerinin işkolunun İşkolları Yönetmeliği’nin 07 sıra numaralı iletişim işkolunda yer aldığına ilişkin 2022/14 sayılı işkolu tespit kararının iptaline, davacı müvekkiline ait 32 adet işyerinin işkolunun 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın süre yönünden incelenerek yasal süre içerisinde açılmadığının tespiti hâlinde reddini talep ettiklerini, 07.11.2012 tarihli ve 28460 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun) ile 28 olan işkolu sayısının 20'ye düşürüldüğünü ve söz konusu Kanun'un 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında bir işkoluna giren işlerin, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşünün alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceğinin düzenlendiğini, bu kapsamda çıkarılan İşkolları Yönetmeliği'nin işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşleri alınarak ortak mutabakatla uluslararası norm ve standartlara uyumlu olarak hazırlandığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde sözü edilen Danıştay 10. Dairesinin 2021/6410 Esas sayılı dosyasıyla açılan iptal davasında herhangi bir yürütmenin durdurulması kararı verilmediğini, işbu davanın açıldığı tarih itibarıyla usulüne uygun verilmiş ve imzalanmış bir yürütmenin durdurulması kararı bulunmadığından ve her dava açıldığı tarihteki durumuna göre karara bağlanacağından işbu dava açısından verildiği iddia olunan yürütmenin durdurulması kararının yok hükmünde olduğunu, yürütmenin durdurulması kararı verilse dahi bu husus başlı başına yönetmelik değişikliğinin iptal edildiği ya da edileceği anlamına gelmeyeceğinden davacı yanın bu yöndeki itirazlarının hukuka aykırı olduğunu, Assistt Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri AŞ tarafından yürütülen ve iptali istenen işkolu tespit kararına konu 32 işyerinde yürütülen faaliyetlerin iletişim odaklı ... merkezi faaliyetleri olduğunu, yapılan işin hizmet ... şirketler ile onların müşterileri arasındaki iletişimi sağlamaktan ibaret olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
3. Diğer davalılar cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işkolu tespitine itiraz davalarında işyerinin bulunduğu yer ... mahkemesinin kesin yetkili olduğu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine göre de yetkinin kesin olduğu hâllerde Mahkemenin yetkili bulunması hususunun dava şartlarından olduğu, dava konusu işyerlerinin ..., ..., ..., ..., Muş ve Kars gibi farklı illerde bulunduğu, davaya konu işyerlerinden hiçbirisinin ...'da bulunmadığı, bu nedenle ... ... Mahkemesinin yetkili olmadığı, davacı Assistt Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri AŞ'nin ticaret sicil gazetesindeki adresinin ''Kozyatağı mahallesi Kerembey sokak, no:2/1 Kadıköy /..." olduğu, davaya konu işyerlerinin amaçta ..., aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile yönetimde ..., aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşulları dikkate alınarak, davacı Şirketin ticaret sicil gazetesindeki adresinin bulunduğu yer mahkemesi olan ... Anadolu ... Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ...-... Sendikası vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ...-... Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; ... ... Mahkemesinin yetkili olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Ticaret Sicil Gazetesi'ne göre şirket merkezinin "Kozyatağı mahallesi Kerembey sokak, no:2/1 Kadıköy /..." adresi olduğu, davacı Şirketin birçok ilde faaliyet gösterdiğine ilişkin işyeri adreslerinin mevcut olduğu, ...'da faaliyet gösterdiğine ilişkin bir kayıt da bulunmadığı, davacı Şirketin Ticaret Sicil Gazetesi'ndeki adresinin bulunduğu yer mahkemesi olan ... Anadolu ... Mahkemesinin yetkili olduğu yönündeki gerekçe ile Mahkemenin yetkisizliğine ilişkin karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ...-... Sendikası vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ...-... Sendikası vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 ve 5 ... maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkin davada yetkili mahkemenin belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 ... maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş ... içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) ... bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Bölge Adliye Mahkemesi karar başlığında “İlişkili Kişi: ... Ticaret Kooperatif Eğitim Büro Ve ... Sanatlar İşçileri Sendikası (...-...)" şeklinde davanın tarafı olmayan sendikanın belirtilmesi maddi yazım hatası niteliğinde görülmüştür.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.