"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Besni 1. Asliye (...) Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/139 E., 2022/330 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davası sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Sarıyaprak Belediyesinde çalıştığını, ... sözleşmesinin, üyesi bulunduğu Sendika ve davalı arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükmüne aykırı olarak ... sözleşmesinin feshedildiğini, haksız feshe rağmen işçilik alacaklarının kendisine ödenmediğini, Sarıyaprak Belediyesinin kapatıldıktan sonra davalı ... İdaresine devredildiğini ileri sürerek cezai şart, kıdem tazminatı, ücret, yıllık izin, fazla çalışma ve ... bayram ve genel tatil, geçici görev yolluğu, yemek yardımı, giyim yardımı, yakacak yardımı, aile ve çocuk yardımı, öğrenim yardımı ile ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkili mahkemede açılmadığını, davacının Kurumdan alacağının bulunmadığını, alacaklarının zamanaşımına uğradığını, davacının mevsimlik işçi olduğunu ve limit fazlası mevsimlik işçilerin sözleşmelerinin feshinde müvekkili Kurumun sorumluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.03.2016 tarihli ve 2013/434 Esas, 2016/97 Karar sayılı kararıyla; davacının mülga Sarıyaprak Belediyesinde 6 yıl, 7 ay, 13 gün hizmetinin bulunduğu, mevsimlik işçi olması nedeniyle ... sözleşmesinin askıya alınarak akabinde işten çıkartıldığı, ... sözleşmesinin askıya alınması davalı açısından haklı neden oluşturmakta ise de davacının 01.01.2009-31.11.2009, 18.10.2010-30...2011, 10.01.2012-02.09.2013 tarihleri arasında aralıksız çalıştığı ve çalışma süreleri nazara alındığında davacının mevsimlik işçi olmadığı, davacının bilirkişi raporu ile hesaplanan tutarlarda alacaklara hak kazandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 15.01.2020 tarihli ve 2017/26771 Esas, 2020/394 Karar sayılı ilâmı ile; Mahkemenin gerekçeli kararında yemek yardımı, yakacak yardımı, aile yardımı, öğrenim yardımı ve giyim yardımı alacakları konusunda tarafların iddia ve savunmalarının tartışılıp değerlendirilmediği gibi hangi gerekçeyle bu taleplerin hukuki yarar yokluğundan reddine karar verildiği de açıklanmadığı gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 07.12.2021 tarihli ve 2020/125 Esas, 2021/22 Karar sayılı kararı ile; bozma öncesi karar gerekçeleri tekrar edilerek 22.03.2016 tarih ilk kararının yemek yardımı, yakacak yardımı, aile ve çocuk yardımı, öğrenim yardımı ve giyim yardımı alacakları yönünden bozulduğu, Mahkeme 02.02.2016 tarihli bilirkişi raporunun hükme esas alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.03.2022 tarihli ve 2022/1282 Esas, 2022/3041 Karar sayılı kararı ile; taraflar arasında cezai şart alacağının uyuşmazlık konusu olduğu, davacı işçinin 4857 sayılı ... Kanunu (4857 sayılı Kanun) ile getirilen ... güvencesi kapsamında kalması durumunda, toplu ... sözleşmesi hükmündeki cezai şart niteliğindeki istek konusu tazminatın önemi bulunmadığı, feshin geçersizliği ve işe iade süresinde ileri sürülmediği ve istenmediği takdirde feshin geçerli hâle geleceği, bu durumda geçersizlik şartlarına bağlı olan tazminatın istenemeyeceği, davacı işçinin işe iade davası açmamış olmasının bu konuda sonuca etkili olmayıp ... güvencesi kapsamında yer alması esas olduğundan anılan tazminatın reddi gerekeceği, eğer işçi, ... güvencesi kapsamında değilse, işyerinde 30 işçi yoksa veya kıdemi işe iade davası açmasına yeterli değilse bu kapsamda sayılamayacağından, mahkemece cezai şart koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilerek sonuca gidilmesi ve tenkisatta sıraya uyulmadığının anlaşılması hâlinde, cezai şarta ilişkin düzenlemenin hizmet süresine göre talep edebileceği ... güvencesi tazminatı miktarı ile sınırlı olarak geçerli olduğunun kabul edilmesi gerektiği, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 182 nci maddesinin son fıkrasında fahiş cezai şartın hakim tarafından tenkis edilmesi gerektiği hükme bağlandığından, indirim hususu da dikkate alınmak suretiyle karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma öncesi karar gerekçeleri tekrar edilerek, davacının davalı Belediye bünyesinde sürekli işçi olarak çalıştığı, dosya kapsamına göre hak kazandığı anlaşılan alacaklarının bulunduğu, bilirkişi raporu ile yapılan hesaplamalarının denetime elverişli olduğu, bakiye izin ücreti ve ödenmeyen izin ücretinin ispat edildiği, aynı şekilde toplu ... sözleşmesinden kaynaklı alacak taleplerinin de sübut bulduğu, fazla çalışma, geçici görev yolluğu ile ... bayram genel tatil ücreti talepleri ispatlanamadığından reddi gerektiği, cezai şart yönünden bozma ilâmı doğrultusunda yapılan araştırma sonucunda işyerinde 30 dan az işçi çalıştığı, tenkisatta sıraya uyulmadığı ve davacının ... güvencesi kapsamında kalmadığı anlaşıldığından 6098 sayılı Kanun'un 182 nci maddesinin son fıkrası da dikkate alınarak davacının kıdemine göre 5 aylık giydirilmiş brüt ücreti tutarında cezai şart alacağı bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, delillerin yeterince irdelenmediğini, eksik incelemeye dayanılarak usule ve kanuna aykırı gerekçe ile hüküm kurulduğunu, delillerin etraflıca gösterilip açıklanıp tartışılmadığını, davacının soyut iddiası dışında alacağı ispata yarar ve alacağını alamadığına dair herhangi bir belge sunmadığını, tanık anlatımlarının çelişkili olduğunu, davacının çalışma olgusunu dahi ispatlayamadığını, bilirkişi raporuna itiraz edilmesine rağmen itirazlarının gözetilmediğini, yeniden bilirkişi incelemesi yapılması gerekirken bu talebin reddedildiğini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının cezai şart alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve bu alacağın hesaplanma yöntemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve aynı Kanun'un 176 ncı maddesi.
2. 6098 sayılı Kanun'un "Cezanın miktarı, geçersizliği ve indirilmesi" kenar başlıklı 182 nci mddesi şöyledir:
" Taraflar, cezanın miktarını serbestçe belirleyebilirler.
Asıl borç herhangi bir sebeple geçersiz ise veya aksi kararlaştırılmadıkça sonradanborçlunun sorumlu tutulamayacağı bir sebeple imkânsız hâle gelmişse, cezanın ifası istenemez. Ceza koşulunun geçersiz olması veya borçlunun sorumlu tutulamayacağı bir sebeple sonradan imkânsız hâle gelmesi, asıl borcun geçerliliğini etkilemez.
Hâkim, aşırı gördüğü ceza koşulunu kendiliğinden indirir. "
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.