"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2017/2124 E., 2017/1360 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
MAHKEMESİ : ... 13. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/186 E., 2017/293 K.
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 14.11.2018 tarihli ve 2018/2021 Esas, 2018/20568 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları ortadan kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Davacının ... başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2019/2724 Başvuru numaralı ve 12.04.2023 tarihli karar ile; davacının 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 51 inci maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Anayasa Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı doğrultusunda Dairemizin 14.11.2018 tarihli ve 2018/2021 Esas, 2018/20568 Karar sayılı kararının ortadan kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde faaliyetini sürdüren ... Gıda ... Sendikasının genel başkanı olduğunu, 02.03.2016 tarihinde müvekkilinin ... sözleşmesinin davalı tarafından keyfî olarak sendikal nedenlerle feshedildiğini iddia ederek davacının işe iadesine ve davalının sendikal tazminata hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ... Holding AŞ ve Holding bünyesindeki firma ve iştiraklere FETÖ/PDY bağlantıları nedeniyle kayyım atamalarının yapıldığını, müvekkili Şirketin yeni yönetim kurulunun 10.02.2016 tarihli Yönetim Kurulu kararı ile hayatın olağan akışına aykırı işlemlerinden dolayı davacının ... sözleşmesinin feshedildiğini, davacının faaliyetlerinin veriminden ziyade Şirkette çalışan olarak bulundurulma sebebinin dahi anlaşılamadığını, işçi işveren arasında ... ilişkisinin önemli olduğunu, yeni atanan Yönetim Kurulunca mali durumların incelenmesi sonucu yılı zararla kapattığının anlaşıldığını, dolayısıyla katkısı değil külfeti olan davacının ... sözleşmesinin sona erdirilmesinin bir yükümlülük olduğunu, davacının sendika başkanı olmasının ... konusunda yetersiz olmasına karşılık bir ayrıcalık olamayacağını, feshin son çare olması ilkesi uyarınca davacı ile yapılan sözleşmenin ayakta tutulması için çeşitli yolların denendiğini, davacının çalıştığı 5 yıl boyunca çok sık ve birbirinden farklı işlerde çalışmasının da davacıya ihtiyaç olmasından değil salt düzenli para kazanması amacıyla yapıldığını, feshin geçerli nedene dayandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının ... Gıda ... Sendikasının geçici genel başkanı olduğu, davalı işyerinde çalışırken davalı Şirkete FETÖ/PDY yapılanması nedeniyle kayyım heyeti atandığı, davacının ... sözleşmesinin bu heyet tarafından her hangi bir sebep belirtilmeden feshedildiği, bu durumdan feshin geçersiz olduğu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 24 üncü maddesi uygulanmalı ise de, davacının geçici genel başkanı olduğu Sendikanın 15 Temmuz darbe girişiminden sonra kanun hükmünde kararname ile 23.07.2016 tarihinde kapatıldığı, dolayısıyla davacının yöneticiliğinin kalmadığı, fesih tarihinde yönetici olsa da yasa dışı FETÖ/PDY yapılanması içinde olan bir sendikanın yöneticisinin de yasa dışı kabul edilmesi gerektiği gerekçesiyle davacının işe iadesine karar verilmek suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; istinaf sebeplerini belirtmemiştir.
2. Davalı vekili; müvekkili Şirketin de aralarında bulunduğu ... Holding AŞ ve Holding bünyesindeki firmalara ve iştiraklere, söz konusu şirketlerin FETÖ/PDY kapsamında ve bu Şirketlerin söz konusu örgütün kontrolü altında yönetildiği, Şirket faaliyetleri çevresinde suç işlendiği şüphesiyle kayyım ataması yapıldığını, müvekkili Şirketin işletmesel küçültme kararı ile Şirketten işçi çıkartılmasına birkaç yıl öncesinden başlamış olduğunu, bu husus dikkate alınmadan karar verildiğini, işçinin istihdam edilebileceği başka herhangi bir işyerinin de bulunmaması sebebiyle ... sözleşmesinin haklı olarak feshedildiğini, davacı işçinin işe iade alınabileceği herhangi bir ... ve işyeri bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; fesih bildiriminde fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmediği, bu durumun feshi geçersiz kılacağı, dosyaya sunulan Yönetim Kurulu kararının 09.02.2015 tarihine ilişkin olduğu ve feshe dayanak yapılan Şirkete kayyım atanmasına ilişkin olmadığı, dosyaya sunulan 08.08.2016 tarihli Yönetim Kurulu kararının ise ... sözleşmesi feshinden daha sonra alındığı ve feshe dayanak olmadığı gibi dosya kapsamıyla da davalı işverenin iddialarının somut olarak ispatlanamadığı, davacı vekilince istinaf sebepleri veya gerekçesinin istinaf dilekçesinde gösterilmediği, kamu düzenine aykırı bir durumun ise bulunmadığı gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Yargıtay Kararı
Dairemizin 14.11.2018 tarihli ve 2018/2021 Esas, 2018/20568 Karar sayılı ilâmı ile; davacının terör örgütleri ile bağlantısı nedeniyle kapatılan bir sendikanın genel başkanı olmasının işveren nezdinde şüpheye neden olduğu ve bu nedenle feshin geçerli olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının ortadan kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
D. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
E. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 12.04.2023 tarihli ve 2019/2724 Başvuru numaralı kararında; 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 18 inci maddesinin aşırı bir yoruma tâbi tutularak sendika üyeliği nedeniyle sendika hakkının dolaylı sınırlandırılmasına dayanak yapıldığı ve Dairenin kararının Anayasa'nın 51 inci maddesinde güvence altına alınan ilkelerle uyumlu olmadığı kanaatine varıldığı belirtilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince, davacının Anayasa’nın 51 inci maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
F. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının ... sözleşmesinin geçerli bir nedenle feshedilip feshedilmediği ve bu bağlamda işe iadesine karar verilip verilmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 18, 19, 21 ve 25 inci maddeleri ile aynı Kanun'un 25.10.2017 tarihli 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 11 inci maddesi ile değiştirilmeden önceki 20 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Dairemizin 14.11.2018 tarihli ve 2018/2021 Esas, 2018/20568 Karar sayılı kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.09.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.