"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
DAVA TARİHİ : 27.....2019
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 12.....2019 tarihli ve 30799 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan işkolu tespitine konu ... Temizlik Madencilik İnşaat Turizm Makine Otomotiv ve Ulaştırma San. Tic. Ltd. Şti. (Şirket) işverenliğine bağlı 1181449.045 sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin, İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkoluna girdiğine dair 2019/34 karar No.lu işkolu tespiti kararının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’na (6356 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına açıkça aykırı olduğunu, davalı Şirket tarafından hizmet alım sözleşmesiyle yürütülen işlerin asıl işverenin yaptığı işlerden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiğini, dava dışı ... Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü ... Linyit İşletmesi Müdürlüğünde hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunan davalı Şirketin işyerinde yapılmakta olan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkoluna girdiğine dair 2019/34 Karar No.lu işkolu tespit kararının iptaline ve tespite konu hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunan işyerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun'a göre işkolunun tespiti kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından itibaren on beş gün içinde dava açılabileceğini, davanın süresinde açılmamış olması hâlinde süre yönünden reddine karar verilmesini talep ettiklerini, işyerinin hangi işkoluna girdiğinin tespiti için 12.12.2018-9431-İNC-26/10481-İNC-21 sayılı inceleme raporu düzenlendiğini, yapılan inceleme neticesinde işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 14 sıra numaralı enerji işkolu (35.30-Buhar ve İklimlendirme Temini) kapsamına girdiğinin tespit edildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sendikası cevap dilekçesinde; davalı Bakanlığın yapmış olduğu tespitin hukuka uygun olduğunu, iptal isteminin yerinde olmadığını, işyerinde ısıtma- iklimlendirme- sıcak su temini vb. işlerin yapıldığını, bu işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolu içinde sayılan işlerle uzaktan yakından bir ilişkisi olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda faaliyet gösterdiğini, dava konusuna göre kendisine husumet yöneltilemeyeceğini, 12 sıra numaralı metal işkolunda bulunan işler incelendiğinde işyerindeki faaliyetin metal işkolu kapsamında kaldığının kabulünün gerektiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
4. Diğer davalılar, davaya cevap dilekçesi sunmamışlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yapılan yargılama sonucunda, davaya konu ilgili tesislerde keşif yapılarak alanında uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden rapor alındığı, ... Kömür İşletmeleri Kurumu ... Linyitleri İşletme Müdürlüğü bünyesinde hizmet alımı sözleşmesi kapsamında ... alan davalı Şirket işyerinde yürütülen işlerin sözleşmeye uygun olarak 16 adet ısı merkezinin ve su arıtma tesislerinin işletilmesi, kazan, boyler, hidrofor ve yardımcı tesisat ile iletim hatlarının ve sıhhi tesisatın periyodik bakım onarım ve temizlik işlerinin yapılması olduğu, işçilerin büyük çoğunluğunun kazancı olarak çalıştıkları ve ısınma amaçlı sıcak su üretim faaliyetini desteklediği, bu hâli ile yapılan faaliyetin ... kodlarında 35.30 olarak belirtilen “Buhar ve İklimlendirme Temini” sınıfına dâhil olduğu, yapılan faaliyetin İşkolları Yönetmeliği uyarınca 14 No.lu enerji işkoluna girdiği gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekilinin başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe
1. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 141 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli yazılır.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile gerekçenin önemi Anayasa düzeyinde vurgulanmış olup gerekçe ve hüküm birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 359 uncu maddesinde bir bölge adliye mahkemesi kararının hangi hususları kapsaması gerektiği açıklanmıştır. Maddenin birinci fıkrasının (e) alt bendine göre karar; taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan veya olmayan hususlarla bunlara ilişkin delillerin tartışmasını, ret ve üstün tutma sebeplerini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde içermelidir.
3. 07.....1976 tarihli ve 1976/3-4 Esas, 1976/3 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde de “Gerekçenin ilgili bilgi ve belgelerin isabetle takdir edildiğini gösterir biçimde geçerli ve yasal olması aranmalıdır. Gerekçenin bu niteliği yasa koyucunun amacına uygun olduğu gibi, kararı aydınlatmak, keyfiliği önlemek ve tarafları tatmin etmek niteliği de tartışma götürmez bir gerçektir.” şeklindeki açıklamaya yer verilmiştir.
2. Değerlendirme
1. Yukarıda belirtilen ilgili hukuk uyarınca bir Mahkeme kararında; tarafların iddia ve savunmalarının özetlerinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla, bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir. Bu kısım, hükmün gerekçe bölümüdür.
2. “Gerekçe, hâkimin tespit etmiş olduğu (sabit gördüğü) maddî vakıalar ile hüküm fıkrası (sonucu) arasında bir köprü görevi yapar. Gerekçe bölümünde, sabit görülen vakıalardan çıkarılan sonuç ve hukukî sebep (veya sebepler), başka bir deyimle, hükmün dayandığı hukukî esaslar açıklanır. ... Hâkim, tarafların kendisine sundukları ve (tahkikat sonucunda ) sabit gördüğü maddî vakıaların hukukî niteliğini (hukukî sebepleri) kendiliğinden (resen) araştırıp (m.33) bularak, hükmünü dayandırdığı hukuk kurallarını ve bunun nedenlerini gerekçede açıklar. Hâkim, gerekçe sayesinde verdiği hükmün doğru olup olmadığını, yani kendi kendini denetler. İstinaf mahkemesi ve Yargıtay da, bir hükmün hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde denetleyebilir. ...Bir hüküm, ne kadar haklı olursa olsun, gerekçesiz ise tarafları doyurmaz. ... Hukukî dinlenilme hakkı, mahkemenin, tarafların açıklamalarını dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini de içerir.” (Baki Kuru, Medeni Usul Hukuku El Kitabı, C.I, ..., İkinci Baskı, 2021, s.890-892)
3. Kanunun aradığı anlamda oluşturulacak kararların hüküm fıkralarının açık, anlaşılır, çelişkisiz, uygulanabilir olmasının gerekliliği kadar; kararın gerekçesinin de sonucu ile tam bir uyum içinde o davaya konu maddi olguların mahkemece nasıl nitelendirildiğini, kurulan hükmün hangi nedenlere ve hukuksal düzenlemelere dayandırıldığını ortaya koyacak; kısaca maddi olgular ile hüküm arasındaki mantıksal bağlantıyı gösterecek nitelikte olması gerekir.
4. Zira tarafların o dava yönünden, hukuk düzenince hangi nedenle haklı veya haksız görüldüklerini anlayıp değerlendirebilmeleri ve Yargıtayın hukuka uygunluk denetimini yapabilmesi için ortada usulüne uygun şekilde oluşturulmuş, hükmün hangi nedenle o içerik ve kapsamda verildiğini ayrıntılarıyla gösteren, ifadeleri özenle seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıkta bir gerekçe bölümünün ve buna uyumlu hüküm fıkralarının bulunması zorunludur.
5. Mahkeme kararlarının taraflar, bazen de ilgili olabilecekleri başka hukuki ihtilaflar yönünden etkili ve bağlayıcı kabul edilebilmeleri, başka bir dava yönünden kesin hüküm, kesin veya güçlü delil oluşturup oluşturamayacağı gibi hukuksal değerlendirmeler de bu kararların yukarıda açıklanan nitelikte bir gerekçeyi içermesiyle mümkündür.
6. Gerekçeye ilişkin hükümler, kamu düzeni ile ilgili olup gözetilmesi kanun ile hâkime yükletilmiş bir ödevdir. Aksine düşünce ve uygulama, gerek yargı erki ile hâkimin gerek mahkeme kararlarının her türlü kuşkudan uzak, saygın ve güvenilir olması ilkesi ile de bağdaşmaz.
7. Somut olayda; Bölge Adliye Mahkemesince, Anayasa'nın ve 6100 sayılı Kanun’un aradığı anlamda herhangi bir gerekçe oluşturulmadan karar verildiği, kararın, hangi sebep ya da sebeplerle verildiğine ilişkin açıklama ve gerekçe içermediği görülmüştür.
8. Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince yapılacak ..., yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler ve ilkeler gözetilerek anlaşılabilir ve denetlenebilir nitelikte gerekçe içeren bir karar vermek olmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.