"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1247 E., 2023/992 K.
KARAR : Davalının istinaf başvurusunun esastan reddi, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Isparta 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/341 E., 2022/736 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı ... Havacılık Taş. Eğt. ve ... Ürünleri Tic. AŞ (... Şirketi) vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı ... Şirketi vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 31.10.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... Şirketi vekili Avukat ..., davalı Asal Havacılık ve Teknoloji Merkezi AŞ (Asal Şirketi) vekili Avukat İbrahim Yeşiloğlu ile davacı vekili Avukat İlker Urlu geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.11.2012 tarihinde davalı Şirketin Isparta'daki işyerinde 6.600,00 USD net ücretle uçak teknisyeni olarak çalışmaya başladığını, davacının 11.02.2019 tarihinde haksız ve gerekçesiz olarak işten çıkarıldığını, davacının 2018/Mayıs-2019/Şubat dönemine ilişkin ücret alacağı bulunduğunu, davacının yıllık izinlerini kullanmadığını, davacıya fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücretlerinin ödenmediğini, 2015 yılı Temmuz ayından itibaren davacının onayı olmaksızın ücretlerin eksik ödenmeye başlandığını, çalışanların yeni ... sözleşmesi imzalamaya zorlandığını, davacının ve bir kısım çalışanların yeni ... sözleşmesini imzalamadığını, 2015/Temmuz-2018/Nisan ayları arasında eksik ücret ödendiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ve ücret alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Asal Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacı ile sözleşme imzalandığında 1 USD'nin 1,80 TL olduğunu, davalının yaşadığı mali sıkıntılar ve dolar kurundaki aşırı yükselme sebebiyle davacının ücretinin diğer çalışanlar gibi 01.05.2017 tarihinden itibaren dolar kurunun 2,70 TL'ye sabitlenerek 17.820,00 TL'ye revize edildiğini, davacının kurun sabitlenmesinden sonra sözleşmeyi feshetmeyerek çalışmaya devam ettiğini, davacının bakiye ücret talep etmesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, davacının ücret alacağı olmadığını, davacının ... sözleşmesinde fazla çalışma yapmayı kabul ettiğini, yıllk 270 saat fazla çalışmanın ücrete dâhil olduğunu, davacının çalışmasının 45 saati geçmediğini, davacının ... bayram genel tatil günlerinde çalışmadığını, yıllık izin alacağı olmadığını, davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; tebligatın usulsüz olduğunu, arabulucu tarafından kendilerine hiçbir tebligat gönderilmediğini, davacının ücret indirimini zımni olarak kabul ettiğini, zamanaşımı def'ilerinin bulunduğunu, derdestlik itirazında bulunduklarını, davacının yıllık izinlerini kullandığını ve ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin davalı tarafça ispatlanamadığı, taraflar arasında imzalanan ... sözleşmesinde davacının ücretinin 6.600,00 USD olarak belirlendiği, sözleşmenin “İşverenin Sorumlulukları” başlıklı 2 nci maddesindeki “İşveren, personele ücretini çalıştığı her ayı takip eden ayın ilk haftası içerisinde; belirlenen bir bankada açılacak personel hesabına her ayın son günü itibari ile USD olarak ödeyecektir.” hükmü dikkate alınarak 2018/Mayıs-2019/Şubat dönemi için hesaplama yapılarak bulunan ücret alacağı miktarından davacıya yapılan ödemeler mahsup edildikten sonra davacının ödenmeyen ücret alacağının (işçi ile işveren arasındaki ... sözleşmesi ile davacı işçiye USD olarak ücret ödemesi yapıldığı tespit edildiğinden davalı tarafından ödendiği ispat edilemeyen ücret alacağının) USD cinsinden dava ve ıslah dilekçesi doğrultusunda kısmen hüküm altına alındığı, davacının kurun sabitlenmesine ve ücretin TL olarak revize edilmesine ilişkin yazılı onayının dosyada bulunmadığı, davalı işveren tarafından sabit dolar kuruna göre hesaplanarak yatırılan ücretin davacı tarafından alınmasının açıkça muvafakat edildiği anlamına gelmeyeceği, tanık beyanlarına göre davacının dinî bayramlar hariç ... bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı, davacının yıllık izin alacağının bulunmadığı, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin var olduğu kabul edilerek davalıların davacının taleplerinden müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı Asal Şirketi vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; her iki davalının da arabuluculuk ilk toplantısına katılmadıklarını, bu nedenle yargılama giderinin davalılar aleyhine hükmedilmesi gerektiğini, davalılar lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Asal Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; ... sözleşmesinin tazminatı gerektirmeyecek şekilde sonlandığını, kurun sabitlenmesi hususunun dikkate alınması gerektiğini, çalışma şeklinin ispatlanmadığını, delillerinin toplanmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ıslah işlemiyle dahi ikinci tanık listesi verilmesinin mümkün olmadığı, davalı yanın ... sözleşmesinin tazminatı gerektirmeyecek şekilde sonlandığını ispat edemediği, genel tatil çalışmalarının tanık beyanları ile doğru bir şekilde tespit edildiği, davalıların arabuluculuk görüşmelerine katılmadıkları ve bu sebeple görüşmelerin sona erdiğinin anlaşıldığı, hükümde davalılar yararına vekâlet ücreti tayin edilmesi ve davacı aleyhine yargılama gideri dağılımı yapılmasının hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Şirketi vekili; arabulucu tarafından usule uygun tebligat yapılmadığını, arabulucu tarafından kargo alındı belgeleri sunulduğunu, belgelerden de görüleceği üzere arabulucu tarafından diğer davalının adresine kargo gönderildiğini, kargoların aynı kişi tarafından teslim alındığını, organik bağ bulunmasının davalı Şirketlerin ayrı tüzel kişiliği bulunmadığı anlamına gelmeyeceğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı Asal Şirketi vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ücret miktarının tespiti ile davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, ... bayram ve genel tatil ücreti ücretinin ispatı ve hesaplanması noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Hazine ve Maliye Bakanlığının ....10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51)'in "Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler" başlıklı 8 nci maddesinin yirmi dördüncü fıkrası şöyledir:
"Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedeller ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında ... parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki ... Cumhuriyet ... Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan ... parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar ... İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda davacı işçi, ... sözleşmesinin 11.02.2019 tarihinde davalı işveren tarafından feshedildiğini, ücretinin 6.600,00 USD olmasına rağmen Temmuz 2015'ten itibaren ücretlerinin eksik ödendiğini iddia etmiş; davalı işveren ise davacının ücretinin, 2017 yılı Mayıs ayı itibarıyla kurun 2,70 TL olarak sabitlenerek belirlendiğini savunmuştur.
3. Hazine ve Maliye Bakanlığının ....10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ(Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 8 inci maddesinin yirmi dördüncü fıkrasına göre; döviz sözleşmeleri için taraflar aralarında bir kur üzerinde mutabakata varırlarsa bu kur üzerinden ... lirasına dönebileceklerdir. Eğer taraflar mutabakata varamazlarsa; söz konusu ücret tutarlarının 02.01.2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki ... Cumhuriyet ... Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan ... parası cinsinden karşılığının 02.01.2018 tarihinden itibaren ücretin yeniden belirlendiği tarihe kadar ... İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak arttırılması suretiyle belirlenir.
4. İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesince davacının ücretinin muvafakati olmadan düşürülemeyeceği gerekçesiyle Mayıs 2018'den Şubat 2019 tarihine kadar davacının ücret farkı alacaklarının hesaplandığı bilirkişi raporu esas alınarak karar verilmiş ise de 2018-32/51 sayılı ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ'in değerlendirilmediği anlaşılmıştır.
5. Bu itibarla, davacının ücreti belirlenirken öncelikle 2018-32/51 sayılı ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ hükmünün değerlendirilmesi ve varılacak sonuca göre davacının ücret farkı alacakları hakkında karar verilmesi için Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalılar yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.