"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1709 E., 2023/882 K.
DAVA TARİHİ : 29.11.2017
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... 14. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/1467 E., 2019/166 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 1997-2013 tarihleri arasında davalı Şirketin yurt dışı şantiyesinde marangoz formeni olarak çalıştığını, davacının son ücretinin aylık sabit 2.000,00 USD olduğunu, davacının ... sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiğini, üç öğün yemek barınma ve ısınma gibi gereksinimlerini de işveren tarafından karşılandığını bildirerek kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı Şirkette işçi olarak 26.01.2000-30.....2001 ve 17.07.2001-09.....2009 tarihleri arasında çalıştığını, bu çalışmalarının ayrı ayrı ... bitimi sona ererek tasfiye olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatı hakkı olmadığını, ilk çalışmasının zamanaşımına uğradığını, davacının kıdem tazminatı talebinin dava dilekçesinde 100,00 USD olduğunu, bu talebin yasaya aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının çalışma süresinin 26.01.2000-30.....2001 dönemi 1 yıl, 5 ay, 21 gün ve 17.07.2001-09.....2009 tarihleri arasında 7 yıl, 10 ay, 23 gün olmak üzere toplam 9 yıl, 4 ay, 14 gün olduğu, davalı tarafça ... sözleşmesinin haklı nedenle, kıdem ve ihbar tazminatı ödenmeyecek şekilde sonlandırıldığının ispatlanamadığı, davacı vekili tarafından bordroda yazılı saat ücretinin brüt ücret olarak kabul edilmesi nedeniyle bordrodaki ücretin tazminata esas alındığı, giydirilmiş ücret belirlenirken barınma karşılığı aylık 150,00 USD eklendiği, ... sözleşmesinin fesih tarihinin 09.....2009 ve ıslah tarihinin 27.11.2018 olması, iki çalışma dönemi arasındaki sürenin 10 yılı aşmaması nedeniyle, davalının zamanaşımı def'inin hukuka uygun olmadığı gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının kıdem ve ihbar tazminatı hakkının bulunmadığını, çalışma dönemlerinin ayrı ayrı tasfiye edildiğini, kıdem tazminatına emsal Yargıtay içtihatları gereğince döviz kuru ile hükmedilmesinin hatalı olduğunu, bilirkişi tarafından aylık 150,00 USD giydirilmiş ücrete eklenmesi gerektiği kabul edilerek hesaplama yapılmasının doğru olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kıdem tazminatı alacağının tamamının ... Lirası üzerinden hesaplanmasının gerektiği, bu kapsamda dosya kapsamına uygun ücret tespiti de nazara alınarak fesih tarihi itibarıyla davacının ücreti ve yan haklarının TL'ye çevrilmek suretiyle kıdem tazminatı tavanı da gözetilerek hesaplama yapıldığı, yine fesih tarihi itibarıyla hesaplama sonucu USD üzerinden istenildiğinden talebe göre USD birimine çevrilerek hüküm altına almak gerektiği, yurt dışı inşaat işlerinde çalışanların barınma ve yemek ihtiyaçlarının işverenlerce karşılandığının bilinen bir durum olduğu, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin emsal ilâmında, yurt dışı inşaat işlerinde çalıştırılan ve şantiyelerde barınan işçiler yönünden aylık barınma ve yemek yardımı miktarının 200,00 USD olarak esas alınmasının benimsendiği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı ve davalı tanık beyanları doğrultusunda barınma ve 3 öğün yemek yardımı için aylık ortalama 150,00 USD'nin esas alınmasının yerinde olduğu ve davalı vekilinin bu yöndeki istinaf talebinin reddine karar vermek gerektiği, barınma ve 3 öğün yemek yardımı için aylık ortalama 150,00 USD'nun ilavesi ile davacının kıdem ve ihbar tazminatına esas giydirilmiş brüt ücretinin (1.149,00 USD + 150,00 USD =) 1.299,00 USD olarak hesaplandığı ve fesih tarihindeki kura göre kıdem tazminatına esas brüt ücretin (1.299,00 USD x 1,5569TL =) 2.022,41 TL olduğu, davacının 9 yıl, 4 ay, 14 günlük hizmet süresi üzerinden kıdem tazminatının yeniden hesaplanarak hüküm altına alındığı gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili vekili; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; feshin haklı nedene dayalı olup olmadığı ile davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağının bulunup bulunmadığına, kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücrete 150,00 USD eklenmesinin gerekip gerekmediği ve davacının alacaklarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 371 inci maddesi.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 32 ve 25 inci maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 146 ncı maddesi ile 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 15 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihâi kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.