Logo

9. Hukuk Dairesi2023/13412 E. 2023/11773 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: İşten çıkış kodunun düzeltilmesine ilişkin tespit davasında davacının hukuki yararının bulunup bulunmadığı ve davalı SGK'ya husumet yöneltilip yöneltilemeyeceği uyuşmazlığı.

Gerekçe ve Sonuç: Davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağı yönünde kesinleşmiş mahkeme kararı bulunduğu ve bu kararı İŞKUR'a sunarak işsizlik ödeneğinden yararlanma imkanının olduğu, dolayısıyla işten çıkış kodunun düzeltilmesi için tespit davası açmasında hukuki yarar bulunmadığı ve ayrıca işten çıkış kodunun düzeltilmesine ilişkin tespit davalarının muhatabının işveren olması gerektiği, SGK'ya husumet yöneltilemeyeceği gözetilerek, ilk derece mahkemesinin davayı reddeden kararının onanmasına karar verilmiştir.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :... Mahkemesi

SAYISI : 2023/9 E., 2023/188 K.

KARAR : Davanın davalı ... yönünden husumetten reddi, davalı ... yönünden hukuki yarar yokluğundan reddi

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... (SGK) yönünden husumetten reddine, davalı ... (Şirket) yönünden ise hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı asılın davalı bünyesinde katma değerli hizmetler planlama sorumlusu olarak 19.07.2006-19.01.2018 tarihleri arasında çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı neden olmaksızın feshedilmesine karşın işten ayrılma bildirgesinde işten ayrılış kodunun Kod 29 (İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih) olarak belirtildiğini, bu nedenle davacının işsizlik ödeneğinden yararlanamadığını, davalı işveren aleyhine açılmış olan dava sonucunda davacının kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazandığını, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9.Hukuk Dairesinin 2019/1170 Esas, 2019/1942 Karar sayılı kararının 18.12.2019 tarihinde kesinleştiğini, ... SGK merkezine yapılan kod düzeltme başvurusu ekinde ilgili mahkeme kararının sunulduğunu; ancak kod düzeltilmesi için işverenin başvurması gerektiği belirtilerek talebin reddedildiğini, davalı Şirketin kod düzeltme için başvuru yapmadığını ve hatalı kod bildirmesi sebebiyle davacının maddi açıdan zarara uğradığını ileri sürerek işten çıkış kodunun belirsiz süreli ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi olarak değiştirilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

1. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; davacının ... sözleşmesinin müvekkili Şirket tarafından 19.01.2018 tarihinde haklı nedenle sona erdirildiğini, bahse konu fesih işleminin akabinde davacı tarafından müvekkili Şirket aleyhine açılmış olan dava ile kıdem ve ihbar tazminatı talep edildiğini, yargılama sonunda davacının davasının kabul edildiğini ve kararın kesinleştiğini, tesis edilen karar gereği davacı tarafça talep edilen işsizlik ödeneği başvurusunun yasal muhatabının ... ... Kurumu (İŞKUR) olduğunu, müvekkili Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Kurum tarafından yapılan işlemlerin mevzuata uygun olduğunu, davacının işten ayrılış sebebinde ve bildirilen işten ayrılış kodunda bir hata olması hâlinde bu hatanın düzeltilmesi için işveren tarafından müvekkili Kuruma verilecek dilekçe ve belgeleriyle talepte bulunulması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin 27.01.2022 tarihli ve 2020/415 Esas, 2022/23 Karar sayılı kararı ile; davacının davalı Şirket aleyhine açmış olduğu dava sonunda davacıya kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesine karar verildiği, kararın kesinleşmiş olduğunun anlaşılmasına göre söz konusu karar uyarınca SGK'ya bildirilen işten ayrılış kodunun geçerliliğinin kalmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilerek davalı Şirket tarafından davalı SGK'ya bildirilen işten ayrılış bildirgesinin iptali ile işten ayrılış kodunun (04) olarak düzeltilmesine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.

B. Gerekçe ve Sonuç

... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 13.05.2022 tarihli ve 2022/683 Esas, 2022/972 Karar sayılı kararı ile; işten ayrılış bildirgelerinde çıkış kodlarının doğru gösterilmesinin; işçinin bir kısım tazminatları alıp alamayacağında, işsizlik sigortasından faydalanıp faydalanamayacağında, yapılan ... başvurularında olumlu olumsuz kanaat oluşturulmasında ve doğru istatistiğin oluşturulmasında belirleyici olduğu, bu nedenlerle işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebinde davacı tarafın hukuki menfaatinin bulunduğu, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 25 inci maddesine göre SGK'nın çıkış kodlarında değişiklik yapma yetkisi bulunduğundan SGK'nın davalı olarak gösterilmesinde hata bulunmadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatı istemi ile davalı Şirket aleyhine açmış olduğu dava sonunda davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesine karar verildiği ve kararın kesinleştiği, buna göre davacının işten çıkış kodunun (04) olarak düzeltilmesinde bir hata bulunmadığı gerekçeleriyle davalıların istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Bozma Kararı

1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

2. Dairemizin 26.09.2022 tarihli 2022/8185 Esas, 2022/10424 Karar sayılı ilâmı ile; somut uyuşmazlıkta işten ayrılış kodunun Kod 29 (İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih) olarak gösterilmesi nedeniyle davacının işsizlik ödeneğinden yararlanamadığının iddia edildiği, dolayısıyla güncel hukuki yararın var olup olmadığını bu iddia kapsamında yapılacak değerlendirmeye göre belirlenmesi gerektiğini, davalı işveren aleyhine açılmış olan alacak davası sonucunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 18.12.2019 tarihli ve 2019/1170 Esas, 2019/1942 Karar sayılı kararı ile davacının kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazandığının kesin olarak hüküm altına alındığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatının kabulüne ilişkin kesinleşmiş bu Mahkeme kararını İŞKUR'a sunarak işşizlik ödeneğinden yararlandırılmasını talep edebileceği, şu hâlde davacının İŞKUR'a başvurmak yerine işbu tespit davasını açmasında hukuki yararı bulunmadığından işveren yönünden açılan davanın, hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken kabulünün hatalı olduğu, işten ayrılış kodunun düzeltilmesine yönelik tespit davalarının yasal muhatabının işveren olup SGK ya da İŞKUR'a husumet yöneltilmesinin doğru olmaması nedeniyle davalı SGK'ya yönelik davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken bu hususun gözetilmemesinin bir diğer hatalı yön olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uygun şekilde davanın davalı SGK yönünden husumetten reddine, davalı Şirket yönünden ise hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davacı vekili; huzurdaki davada işsizlik ödeneğinin ödenmesine ilişkin bir taleplerinin bulunmadığını, müvekkilinin ... bulmakta yaşayacağı zorluklar sebebiyle huzurdaki davayı açmak istediğini, işten ayrılış bildirgelerinde çıkış kodlarının doğru gösterilmesinin; işçinin bir kısım tazminatları alıp alamayacağında, işsizlik sigortasından faydalanıp faydalanamayacağında, yapılan ... başvurularında olumlu olumsuz kanaat oluşturulmasında ve doğru istatistiğin oluşturulmasında belirleyici olduğunu, bu nedenlerle işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebinde müvekkilinin hukuki menfaatinin bulunduğunu, 27.01.2023 tarihli başvuru ile işten çıkış kodunun kod (4) olarak düzeltildiğini, huzurdaki davanın konusuz kaldığını, huzurdaki davanın açılmasına sebebiyet veren tarafların davalı Şirket ve SGK olduğunu bu nedenle müvekkili aleyhine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; SGK işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten çıkış kodunun düzeltilmesine ilişkin tespit isteminde davacının hukuki yararının bulunup bulunmadığına ve davalı SGK'ya husumet yöneltilip yöneltilemeyeceğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. 6100 sayılı Kanun'un 106, 114 ve 115 inci maddeleri.

3. Yönetmelik'in 25 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

" (1) Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar için Ek-5, (c) bendine tabi olanlar için ise Ek-5/A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılır. (Ek cümleler:RG-18/8/2021-31572) Sigortalı işten ayrılış bildirgesi Ek-5 ve Ek-5/A’nın açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik gün nedenlerine ilişkin kodları belirlemeye ve bu kodlarda değişiklik yapmaya Kurum yetkilidir. Söz konusu düzenlemeler işverenlere Kurumca duyurulur."

4. 2020/1 sayılı Pasif İşgücü Hizmetleri Genelgesi'nin "A) İşsiz Ödeneği" başlığı altında düzenlenen (3.6) maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir:

" Sigortalı işsizlerin mahkeme kararı ile birlikte Kurumumuza başvurmaları halinde aşağıda belirtildiği üzere işlem yapılmalıdır.

a. Sigortalı işsizin işveren aleyhine açmış olduğu, Kurumumuzun taraf olmadığı davanın işçi lehine sonuçlanması halinde,

1. Mahkeme kararında; ihbar ve/veya kıdem tazminatına hükmedilmiş veya 4447/51 inci madde kapsamında fesih işleminin yapıldığı yönünde bir ifadeye yer verilmiş olması halinde yasa kapsamında fesih işlemi yapıldığı kabul edilir ve diğer koşulları sağlayanlar İS hizmetlerinden yararlandırılır.

2. Mahkeme kararı kesinleşmiş olmalıdır. Mahkeme kararının kesinleşip kesinleşmediği; ilgili mahkeme tarafından karara eklenen kesinleşme ibaresi veya yasal süresinde temyiz edilmediğine dair bir yazıdan anlaşılmaktadır."

3. Değerlendirme

1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeple;

Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

12.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.