"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/301 E., 2023/977 K.
DAVA TARİHİ : 24.05.2018
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 7. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/551 E., 2022/528 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi 17.06.2021 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Uşak Devlet Hastanesi yemekhanesi işyerinde çalışmakta iken ... İş Sendikasına üye olduğunu, Yüksek Hakem Kurulu kararıyla 15.01.2017- 31.12.2018 tarihleri arası uygulanmak üzere toplu iş sözleşmesi imzalandığını, davalı ... Bakanlığının asıl işveren, diğer davalının ise alt işveren olarak faaliyet gösterdiğini, davalıların toplu iş sözleşmesi hükümlerini uygulamadığını iddia ederek toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunduklarını, hizmete konu işin asıl iş olmadığını, davacının şirket bünyesinde çalıştığını, müvekkilinin asıl işveren değil ihale makamı olduğunu, alacaklardan sorumlu bulunmadığını, Bakanlığın toplu iş sözleşmesinde herhangi bir taraf sıfatı bulunmadığını, davacının Sendika üyelik tarihinin, iş sözleşmesinin sona erip ermediğinin, dayanışma aidatı ödeyip ödemediğinin sorulması gerektiğini, ilgili belgelerin sunulmadığını, temerrüt tarihi ve faiz oranının kabul edilmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Gıda Soğuk Hava Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin hizmet alım işini üstlendiğini, işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında olması nedeniyle sorumluluğun Sağlık Bakanlığında olduğunun bildirilmesi ile işbu teklifin verildiğini, bunun dışında davacının müvekkili nezdinde doğmuş tüm alacaklarının ödendiğini ve sorumluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kaldırma kararı sonrasında bilirkişiden alınan ek rapora itibar edilerek alacakların hüküm altına alındığı, davalıların arabuluculuk son tutanak tarihinde temerrüde düştükleri gerekçesiyle bu tarihten itibaren faiz hükmedildiği belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; kadroya geçiş esnasında işçilerin tüm hak ve alacaklardan feragat ettiklerini, müvekkili idarenin toplu iş sözleşmesinin tarafı olmadığını, husumet yöneltilemeyeceğini, avans ve işletme kredi faizine hükmedilemeyeceğini, faiz başlangıç tarihinin hatalı olduğunu, kabul anlamına gelmemek üzere dava ve ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı ... Bakanlığına bağlı Uşak Devlet Hastanesi yemekhanesinde yüklenici firma işçisi olarak çalıştığı, davacının sendika üyesi olduğu, davacının üye olduğu sendikanın taraf olduğu toplu iş sözleşmesinin Yüksek Hakem Kurulu kararı ile 15.01.2017-31.12.2018 tarihleri arasında uygulanmak üzere karara bağlandığı, alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesi hükümlerinden kamu işvereni olan Bakanlığın sorumlu olduğu, zira Bakanlığın asıl işveren sıfatının bulunduğu, davalı tarafından davacının alacaklardan feragat ettiğine ilişkin bir belgenin sunulmadığı, daha önce temerrüt gerçekleşmediği için arabuluculuk tutanak tarihinden faiz yükletilmesinin isabetli olduğu ancak davacının dava dilekçesi ile talep edilen alacaklara en yüksek mevduat faizi işletilmesini talep edildiği, ıslah ile talebini artırdığında ise ıslah ettiği tüm alacaklara hakediş tarihinden itibaren işletme kredi faizi yürütülmesini talep ettiği, Mahkemece hüküm altına alınan alacakların tamamına en yüksek işletme kredi faizinin uygulanmış olmasının talebi aşar nitelikte olduğu, ayrıca arabuluculuk tarihinden sonrası için hesaplama yapılarak bu miktarların hüküm altına alınmasının hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 15.01.2017-31.12.2018 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden yararlanma hakkı bulunup bulunmadığı ve davalıların sorumluluklarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesi, 114 üncü maddenin birinci fıkrasının (i) bendi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) "Toplu iş sözleşmesinden yararlanma" kenar başlıklı 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"(1)Toplu iş sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu iş sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesince davacının sendika üyesi olduğu, 01.08.2017 tarih, 2017/1021 Esas 2017/1889 Karar sayılı Yüksek Hakem Kurulu kararı ile karara bağlanan 15.01.2017-31.12.2018 yürürlük süreli Toplu İş Sözleşmesinden üyelik tarihi olan 12.10.2017 tarihinden itibaren yararlanabileceği gerekçesiyle alacaklar hüküm altına alınmıştır.
3. Ancak söz konusu toplu iş sözleşmesinin 01.08.2017 tarihinde imzalandığı, davacının imza tarihinden sonra 24.08.2017 tarihinde sendika üyesi olduğu dikkate alındığında, üyelik tarihinden itibaren toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanacağının kabulü 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesine aykırılık teşkil etmektedir.
4. Zira 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, "... Toplu iş sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır." düzenlemesi uyarınca, davacının sendika üyeliğinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerekir.
5. Dosya kapsamından sendika üyeliğinin davalı alt işverene bildirilip bildirilmediği tespit edilememektedir. Açıklanan yasal düzenlemeye göre öncelikle, davacının sendika üyeliğinin davalı alt işverene bildirilip bildirilmediği araştırılmalı, oluşacak sonuca göre davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı belirlenmeli, taşıdığı takdirde hangi tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği açıklığa kavuşturulmalıdır. Açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkeme kararının BOZULMASINA,Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,06.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.