"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/402 E., 2023/1352 K.
KARAR : Davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/333 E., 2019/57 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü emrinde geçici işçi statüsünde çalışmaktayken, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine İl Özel İdaresine, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine de ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, kanun gereği devirden sonra davacının Yol ... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, 19.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğunu ve davalı ... ile Genel-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını, 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) kapsamında devredilen işçilerin gittikleri kurumda yeni bir toplu ... sözleşmesi yapılıncaya kadar mevcut ücret düzeylerinde ve diğer mali sosyal haklarında artış yapılmasını engelleyen bir düzenlemenin yer almadığını, bu nedenle Belediyeye devirle gelen işçilerin istedikleri takdirde taraf sendikaya üye olmak ya da dayanışma aidatı ödemek koşuluyla uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanabileceklerinin açık olduğunu, ancak ilgili toplu ... sözleşmeleri hükümlerinin gereği gibi uygulanmaması neticesinde müvekkiline eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı, ikramiye farkı ve fazla çalışma farkı alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının mülga ... İl Özel İdaresi bünyesinde sürekli işçi olarak çalışmakta iken 6360 sayılı Kanun gereği 31.03.2014 tarihinde müvekkili İdareye devredildiğini, davacıya hak ettiği alacakların eksiksiz ödendiğini, zira davacıya 19.02.2015 tarihinde Disk-Genel ... Sendikası ile müvekkili Belediye arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesi gereğince 01.03.2015 tarihinden itibaren ödenme yapılmaya başlandığını, davaya dayanak yapılan toplu ... sözleşmesinde, günlük yevmiye tutarının, belirlenen tabanın üstünde olanların yevmiyelerinin de kendi taban ücreti olarak kabul edileceğine dair herhangi bir hüküm bulunmadığını, davacının taleplerini ayrıştırmadan toplam bir rakam üzerinden talepte bulunmasının usule aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; iddia ve savunmalar doğrultusunda dosyanın bilirkişiye tevdi edildiği, talimat mahkemesi aracılığı ile aldırılan bilirkişi raporunda yapılan hesaplamaların denetime elverişli olduğu ve hükme dayanak alındığı, davacı tarafından davalı İdare aleyhine, davalı İdareye devredilip çalışmadan önce İl Özel İdaresi bünyesinde çalıştığı, üye olduğu sendikalar ile işverenler arasında yapılan toplu ... sözleşmelerine göre ücretlerinin eksik ödendiği iddiası ile ikâme olunan davada, 01.03.2015 dönemine kadar önceki toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücret farkı bulunmadığı ancak davacının davalı İdare ile yapılan ve 15.01.2014-14.01.2016 dönemini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, bu nedenle fiilen uygulanan ücretin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre uygulanması gereken ücretten düşük olması nedeniyle ücret alacağının bulunduğu gerekçesiyle bilirkişi raporunda yer alan hesaplamalar doğrultusunda, fark ücret, fark ikramiye, fark ilave tediye alacakları bulunduğu, talep edilen alacağın zamanaşımına uğramadığı, ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti yönünden tahakkuk bulunmadığından fark fazla çalışma ücreti talebinin reddine dair davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; ihtilaf konusunun 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin ücrete ilişkin 34 üncü maddesine yönelik olduğunu, ihtilaf konusu olmayan 15.01.2016 - 14.01.2018 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesinde, "Günlük ücreti taban ücretin üzerinde olan işçilerin mevcut ücretleri de kendi taban ücretleri olarak kabul edilmiştir." hükmü yer almasına rağmen ihtilaf konusu olan 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinde günlük ücreti tabanın üzerinde olan işçilerin mevcut ücretlerinin kendi taban ücreti olacağına dair bir ibare olmadığını ve hükmün çok açık biçimde günlük ücret tabanını herkes için 95,00 TL olarak belirlediğini, bilirkişinin hesaplamayı ihtilaf konusu olmayan bir sonraki dönem toplu ... sözleşmesine eklenen hükme göre yaptığını, hesaplama yapılan dönemde geçerli olan toplu ... sözleşmesinde bulunmayan, bir sonraki dönem toplu ... sözleşmesinde bulunan bir maddeye dayanılarak yapılan hesaplamanın usul ve kanuna uygun kabul edilemeyeceğini, dava dosyasındaki hesaplamanın tarafların üzerinde mutabakat sağladığı madde metni üzerinden yapılması gerektiğini, davalı İdarenin 15.01.2014 - 14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesine ilişkin uygulaması ve buna bağlı olarak yaptığı ücret hesaplamasının doğru olduğunu; ayrıca davacının farklı bir kurumdan devirle Büyükşehir Belediyesine geldiğini, kriter alınan 14.01.2014 tarihinde davacının devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan farklı bir toplu ... sözleşmesinden yararlanmakta olduğunu, dolayısıyla 14.01.2014 tarihindeki 95,00 TL'den yüksek olan ücretinin farklı bir toplu ... sözleşmesi ile belirlendiğini, davacının kendi isteği ile Büyükşehir Belediyesindeki toplu ... sözleşmesinden faydalanma talebinde bulunduğunu, ilgili sendikaya üye olduğunu ve Büyükşehir Belediyesinin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden faydalandığını, ıslaha karşı yapılan zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, ihtilaf konusu toplu ... sözleşmesinin 3 üncü maddesinin (2) nci bendinin (b) alt bendinde; sendika üyelikleri sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra gerçekleşen işçiler hakkında ücret zammının, kıstelyevm usulü ile uygulanacağının; yani bu işçilerin ücret zammından sözleşme yürürlük tarihi ile sendikaya üyelik tarihleri arasında geçen süre kadar eksik oranda yararlanacağının hüküm altına alındığını ancak bu hususun dikkate alınmadığını, vekâlet ücretinin de hatalı hesaplandığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan tespit ve hesaplamaların, hem 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası hükmüne uygun olduğu hem de denetime elverişli olduğu, davacının davalı İdareyle yapılan 15.01.2014-14.01.2016 dönemini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, fiilen uygulanan ücretin, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre uygulanması gereken ücretten düşük olduğu, fark ücret, fark ilave tediye, fark ikramiye alacağı taleplerinin yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamanın dosya kapsamına, usul ve kanuna uygun olduğu, İlk Derece Mahkemesi kabulünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 6360 sayılı Kanun ile davalı Belediyeye devredildiği 31.03.2014 tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu ... sözleşmesinin tespiti ve kapsamı, iddia ettiği şekilde fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ile vekâlet ücreti hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 36 ncı ve 39 uncu maddeleri ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. Maddeleri, 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi, Karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı ilk olarak Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde çalışmaya başladığını, buradan İl Özel İdaresine nakledildiğini, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine 6360 sayılı Kanun gereği ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, İl Özel İdaresi bünyesinde iken Yol-... Sendikası üyesi olduğunu, 6360 sayılı Kanun gereği devirden sonra Yol-... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, ilgili toplu ... sözleşmesinin 28.02.2015 tarihinde sona ermesi üzerine Genel-... Sendikasına üye olarak ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını; ancak Genel-... Sendikası ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında,15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunmak üzere bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin uygulanması ile ücretinde düşme meydana geldiğini ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı, ikramiye farkı ve fazla çalışma ücreti farklı alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
3. Davacının kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde mevsimlik/geçici işçi statüsünde her yıl belirli süreli ... sözleşmeleriyle istihdam edildiği, 02.02.2001 tarihinden itibaren kadroya alınarak belirsiz süreli ... sözleşmesiyle çalışmaya başladığı, 28.03.2005 tarihinden itibaren ... İl Özel İdaresine devredildiği, 6360 sayılı Kanun'un 1 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırılması sonucu aynı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği ve dava tarihi itibarıyla hâlen burada çalıştığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Davacının ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği tarih itibarıyla ... İl Özel İdaresi adına ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) ile Yol-... Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasında geçerli 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nden yararlandığı davalının da kabulündedir.
4. Tüm dosya kapsamına göre davacının, ... İl Özel İdaresi adına ... ile Yol-... Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 yürürlük tarihli işletme toplu ... sözleşmesinde yer alan ücret skalaları ve ücret zammı oranları esas alınarak belirtilen dönemde olması gereken ücretler ile fiilen uygulanan ücretler bakımından İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan tespitlerin yerinde olduğu anlaşılmıştır.
5. Ancak Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 01.03.2015 tarihindeki ücreti tespit edilirken, davacının 19.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğu gerekçesi ile devredildiği işyeri olan ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında 11.02.2014 imza ve 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğinin kabulü ile ilgili toplu ... sözleşmesinin 34 üncü ve 35 inci maddelerine göre hesaplama yapılmıştır. Şöyle ki Genel-... Sendikası ile davalı işveren arasında o dönem 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesinde belirlenen taban ücretin davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücretten daha düşük olduğu, bu hâlde davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücret üzerine önce kıdem zammının eklenmesi, sonra 35 inci maddede öngörülen 2. yıl zammının uygulanması gerektiği benimsenerek hesaplama yapılmış ve Mahkemece bu şekilde belirlenen alacaklar hüküm altına alınmıştır.
6. Mahkemece, davacının fark alacakları hususunda 01.03.2015 tarihinden itibaren yapılan değerlendirme hatalı olmuştur. Her ne kadar davacının devirden sonra 27.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğu ve davalının da bu üyeliği dikkate alarak o dönem yürürlükte bulunan Genel-... Sendikası ile davalı ... Belediyesi arasındaki toplu ... sözleşmesi hükümlerinden davacıyı yararlandırdığı hususunda taraflar arasında ihtilaf yok ise de 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında "... Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre kanun hükmü dikkate alındığında, davacının nakledildiği işyerinde toplu ... sözleşmesinin yenisi düzenleninceye kadar nakil işleminden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
7. Davacının 31.03.2014 tarihinde davalıya ait işyerine nakledildiği, devir tarihinden önce devredildiği davalı ... Belediyesinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin imza tarihinin 11.02.2014 ve yürürlük tarihinin ise 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri olarak belirlendiği; ancak devirden sonra 12.05.2016 tarihinde imzalanan toplu ... sözleşmesinin ise 15.01.2016-14.01.2018 tarihleri arasında yürürlükte olacağının kararlaştırıldığı hususları dikkate alındığında, davacının yukarıda ifade edilen 6360 sayılı Kanun hükmü gereği davalıya ait işyerinde Genel-... Sendikasının taraf olduğu yeni toplu ... sözleşmesinin düzenleme (imza) tarihi olan 12.05.2016 tarihine kadar devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edeceği kabul edilmelidir.
8. Davacının nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden nakil sonrasında yararlanmayı sürdürmesi 6360 sayılı Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmayacağı gibi işbu dosyadaki gibi davacının nakil sonrasındaki işyerindeki toplu ... sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üyeliği ve davalının da bu üyelik sebebiyle işçiyi söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlandırması, yani taraf iradelerinin ortak olması da sonuca etkili olmayacaktır. Esasen Kanun'da " ... nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir" denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
9. Açıklanan sebeplerle davacı, devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin bitiş tarihi olan 28.02.2015 tarihinden sonra da anılan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam eder. Sözleşmeden yararlanma, nakledilen işyerinde yeni toplu ... sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar devam eder. Kanun'da açıkça " ... yenileri düzenleninceye kadar ..." hükmüne yer verildiğinden, Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde 15.01.2016 olarak belirlenmesi de sonuca etkili değildir. Genel-... Sendikası ile işveren arasındaki toplu ... sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil, imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. şartlar ile bağlı kalınmaksızın önceki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
10. Buna göre somut olayda davacının, Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceğinin kabul edilmesi ve toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının buna göre hesaplanması gerekir. Davacının 01.03.2015 tarihinden itibaren Genel-... Sendikasının tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlandırılması hatalı olmuştur.
11. Diğer yandan, her ne kadar Dairemiz incelemesinden geçen bir kısım dosyalarda farklı gerekçe ile bozma kararı verilmiş ise de yeniden yapılan değerlendirme sonucunda, yukarıda belirtilen gerekçe ile kararın bozulması gerekmiştir.
12. Kabule göre ise 750,00 TL olarak talep edilen ilave tediye alacağının 725,00 TL olarak kısmen kabulüne, 500,00 TL olarak talep edilen fazla çalışma ücreti talebinin ise tümüyle reddine karar verilmiş olmasına rağmen, davalı lehine reddedilen alacak tutarından daha az olacak şekilde vekâlet ücretine hükmedilmesi de isabetli değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.