"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/320 E., 2023/353 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/64 E., 2022/540 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin İdare nezdinde düzenlenen ihaleler sonucu yüklenmiş olduğu asfalt döküm ve karayolu bakım işlerini yaptığını, işin mahiyetinin hava şartlarıyla doğrudan ilgili olduğunu, hava sıcaklıklarının uygun olduğu dönemde şantiyelerin faaliyete geçtiğini, kış döneminde ise havaların soğuk olması sebebiyle şantiyelerin kapatıldığını, müvekkili Şirketin kış mevsiminin sona ermesini takip eden dönemlerde mevsimlik işçi alımı yaptığını, Bakanlıkça yetki tespit başvurusu tarihinde ... sözleşmeleri askıda olan mevsimlik işçilerin hukuka aykırı bir şekilde işçi sayısına dâhil edilmediğini, mevsimlik işçilerin toplam işçi sayısına dâhil edilmesiyle davalı Sendikanın yetkiye hak kazanmadığının ortaya çıkacağını, yetki tespiti talebinde bulunan Sendikanın, Şirketin asfalt dökme işini yapamadığı kış aylarında dolayısıyla çalışan işçi sayısının az olduğu dönemde yetki tespitine başvurmasının kötüniyet göstergesi olduğunu, Sendikanın yıl içinde mevsimlik işçi sayısının arttığının farkında olduğunu, sözleşmeleri feshedilmemiş askıda olan mevsimlik işçilerin toplam işçi sayısına dâhil edilmesi gerektiğini, Şirketin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına göre mevsimlik işçiler dâhil edilmeksizin 142 işçisinin bulunduğunu ve dolayısıyla çalışan işçi sayısının hatalı olduğunu iddia ederek Bakanlığın 15.01.2020 tarihli ve 130771 sayılı olumlu yetki tespiti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 ve 42 nci
maddeleri hükümleri uyarınca, SGK'ya yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, Bakanlık sistemine yansıyan bilgilere göre davacı işverene ait işyerlerinde başvuru tarihi itibarıyla 130 işçi
çalıştığını, 70 işçinin yetki tespiti için başvuran sendikaya üye bulunduğunu, bu
doğrultuda Sendikaya olumlu yetki tespiti verildiğini,
müvekkili Bakanlıkça yapılan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Yol-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; Bakanlığın yetki tespit sistemi üzerinden SGK'dan alınan verilere göre başvuru tarihi itibarıyla söz konusu işyerlerinde 130 işçinin çalıştığı, 70 işçinin ... Yol-... Sendikasına üye olduğu, Sendikanın 6356 sayılı Kanun'un aradığı çoğunluğu sağladığı tespit edilerek 15.01.2020 tarihli ve 130771 sayılı yetki tespiti yazısının gönderildiğini, Bakanlıkça SGK'ya yapılan işçi bildirimlerinin esas alındığını, davacı Şirketin dava dilekçesinde yalnızca soyut ifadelere yer vererek yargılamayı uzatmaya çalıştığını, dava dilekçesi ekinde de haklılığı ortaya koyabilecek ... bir delil olmadığını, başkaca bir incelemeye gerek olmaksızın davanın reddi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işçilerin ... sözleşmelerinin askıda kalıp sonraki mevsim işe çağrıldığı veya iki dönem sonra işe çağrıldığı yönünde somut veri tespit edilemediği, işyerinde sürekli çalışan işçiler olduğu gibi farklı işçilerin de işe giriş ve çıkışları bulunduğu, bir mevsimde çalışan işçinin sonraki mevsim çalıştığı hususunun belirlenemediği, davacı işveren tarafından sigortalı işten ayrılış bildirimlerinin iddia edildiği şekilde mevsim bitimi veya kampanya bitimi şeklinde bildirilmediği, bildirimlere göre feshin mevsimin bitmesi nedenine dayandırılmadığı, işverence çalışmanın mevsimlik çalışma olduğu ve ... sözleşmelerinin mevsimin bitmesi nedeniyle askıya alındığı yönünde delil de sunulmadığı, davalı Sendikanın üye sayısına göre kanunen aranan çoğunluğun sağlandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesindeki iddialarını tekrarla Mahkemece yapılan tespitlerin hatalı olduğu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Bakanlığın 15.01.2020 tarihli ve 130771 sayılı kararı ile davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olduğunun tespit edildiği, aksi ispatlanmayan SGK kayıtlarına göre yapılan incelemede; başvuru tarihi itibarıyla davacı Şirkete ait işyerlerinde çalışan 130 işçiden 70 inin davalı Sendikaya üye olduğu, %53,3 oranıyla davalı Sendikanın gereken çoğunluğu sağladığı, tarafların iddia ve savunmalarına, dosya kapsamına, hükmün dayandığı deliller ve kanuni gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde isabetsizlik görülmemesine göre İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçe gösterilerek başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; mevsimlik işçilerin de çoğunluk hesabında dikkate alınması gerektiğine dair itirazların değerlendirilmediğini, müvekkili Şirkette asfalt işinin yapılabileceği zamanlara ilişkin olarak mevsimlik işçi uygulaması olduğunu, işçilerin asfalt işinin yapılabileceği dönemlerde işe alındığını, işçilerin çalıştırılmadığı sürece ... sözleşmelerinin askıda kaldığını, sadece çıkış kodu üzerinden değerlendirme yapıldığını, fiili durumun dikkate alınması gerektiğini beyanla temyiz başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.