"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/105 E., 2022/597 K.
DAVA TARİHİ : 25.12.2019
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalının Rusya’da bulunan şantiyesinde kalıp ustabaşı olarak 29.09.2005-30.09.2019 tarihleri arasında en son net 2.500,00 USD ücretle çalıştığını, ... sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının Rusya’da kurulu bulunan ... Construction Şirketinin işçisi olduğunu, davalı Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, uyuşmazlıkta uygulanması gereken hukukun Rusya hukuku olduğunu, ... sözleşmesinin işin sona ermesi sebebiyle sona erdiğini, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.03.2021 tarihli ve 2019/689 Esas, 2021/67 Karar sayılı kararı ile ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı hak kazanılamayacak şekilde sona erdiğini ispat yükünün davalıya ait olduğu, davalının bunu ispatlayamadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazandığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 14.10.2021 tarihli ve 2021/2024 Esas, 2021/2387 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.01.2022 tarihli ve 2021/12631 Esas, 2022/151 Karar sayılı ilâmı ile İlk Derece Mahkemesince kabul edilenin aksine işyerinde saat 08.00’den önce ve 19.00’dan sonra çalışıldığı hususunun ispatlanamadığı, davacının işyerinde haftanın 6 günü 08.00-19.00 saatleri arasında 1 saat ara dinlenme ile çalıştığı ve pazar günü 08.00-17.00 saatleri arasında 1 saat ara dinlenme ile çalıştığı kabul edilerek fazla çalışma alacağının hesaplatılıp hüküm altına alınması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu, fazla çalışmanın haftalık 45 saatin üzerindeki çalışma olarak kabulü yerinde ise de taraflar arasındaki sözleşme ve ekinde yer alan belgedeki düzenlemeye göre haftalık 45 saatin üzerindeki 3 saatlik fazla çalışmanın kararlaştırılan ücretin içinde olduğu kabulüne göre sonuca gidilmesi gerektiğinin gözetilmemesinin isabetsiz olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacının müvekkili Şirketin işçisi olmadığını, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanmadığını, hizmet süresinin ve ücretin hatalı belirlendiğini, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasının hatalı olduğunu zira bu alacakların ödendiğini, indirim oranının az olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmı dışına çıkılarak ücretin düşürüldüğünü ve taraflarınca kazanılan usuli kazanılmış hakkın zarar gördüğünü, ücretin tespiti ve brütleştirmenin hatalı olduğunu, 270 saatlik fazla çalışmanın ücrete dâhil olmadığını, bordroda yer alan tutarların banka kayıtlarında yer almadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; fazla çalışma ücretinin hesabı ve bozma ile oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine uyulup uyulmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri.
2. Dairemizin 29.....2022 tarihli ve 2022/7746 Esas, 2022/8494 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin yerleşik ilke şu şekilde vurgulanmıştır:
" ...
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) "usuli kazanılmış hak" kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
..."
3. Değerlendirme
1. Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, bozma ilâmından önce İlk Derece Mahkemesince verilen kararda davacının net ücreti 2.500,00 USD olarak kabul edilerek bu ücret üzerinden brütleştirme yapılıp dava konusu alacaklar hüküm altına alınmış, ücrete ilişkin tespitler bozma kapsamı dışında bırakılmakla davacı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. Bozma ilâmı sonrasında ise İlk Derece Mahkemesince net ücretin 2.021,76 USD olduğu kabul edilerek yeniden yapılan brüt ücret tespiti ile hesaplanan dava konusu alacakların hüküm altına alınması davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.