"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/403 E., 2023/1351 K.
KARAR : Davalının istinaf başvurusunun esastan reddi, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/553 E., 2019/405 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine, davacının katılma yoluyla istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü emrinde geçici işçi statüsünde işe başladığını, 01.02.2001 tarihinde kadrolu işçi statüsüne geçirildiğini, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kaldırılması üzerine İl Özel İdaresine, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, Kanun gereği devirden sonra davacının Yol-... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında akdedilen toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, ilgili toplu ... sözleşmesinin 28.02.2015 tarihinde sona ermesi üzerine Genel-... Sendikasına üye olarak ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında akdedilen toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını, davacının kök ücret, yıpranma primi, ağır hizmet ve tehlike sorumluluk primleri ve diğer yan haklarını almakta iken yaptığı ... değişmemesine rağmen bu haklarından yıpranma primi ve ağır hizmet primlerinin yeni sözleşmede olmadığı için kaldırıldığını ve aylık kazancında düşme meydana geldiğini; ayrıca davalı ... ile Genel-... Sendikası arasında imzalanmış bulunan 15.01.2014 - 14.01.2016 tarihlerini kapsayan toplu ... sözleşmesinin 34 ve 35 inci maddelerinin hatalı yorumlanarak ücretinin taban ücretten yüksek olmasına rağmen taban ücret seviyesine düşürüldüğünü, daha sonra kıdem zammı ve ücret artış zammı eklenerek ücretinin tespit edildiğini; ancak taban ücret uygulamasının belirtilen ücretin altında ücret alan işçileri kapsadığını, taban ücretin üstünde ücret alan işçileri kapsamadığını, toplu ... sözleşmelerinin yanlış uygulanması neticesinde müvekkilinin maddi kayıplar yaşadığını ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın usul ve kanuna aykırı olup reddi gerektiğini, davacının ... Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde mevsimlik işçi olarak çalışmaktayken 02.02.2001 tarihli ve 24306 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 2001/1959 ... Yönetmelik gereğince, 02.02.2001 tarihinden itibaren daimi kadroya atandığını ancak ... Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünün kapanması ile birlikte ... İl Özel İdaresine devrolduğunu ve burada çalışmaya devam ettiğini, 6360 ... On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 ... Kanun) ile ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliği kaldırıldığından, davacının ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredilerek çalışmaya başladığını, davacının ücret fark alacağı, ilave tediye fark alacağı, ikramiye fark alacağı bulunmamakla birlikte talep ettiği tüm alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının ücretinin 28.02.2015 tarihine kadar davacının devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının tarafı olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ödendiğini, 24.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olması sebebiyle bu tarihten sonra da Genel-... Sendikası ile davalı ... arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretin tespit edildiğini, 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinde taban ücretin tüm işçiler için kararlaştırıldığını, ilgili sözleşmede günlük ücreti belirlenen tabanın üstünde olanların yevmiyelerinin de kendi taban ücreti olarak kabul edileceğine dair herhangi bir hüküm bulunmadığını, davacının da ücretinin taban ücret olduğu kabulü ile toplu ... sözleşmesinin 34 üncü ve 35 inci maddeleri uyarınca hesaplama yapıldığını, dava konusu olmayan 15.01.2016-14.01.2018 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinde günlük ücretin taban ücretin üzerinde olanların yevmiyelerinin kendi taban ücreti olacağının açıkça kararlaştırıldığını, söz konusu ibareye 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinde yer verilmediğini, taraf sendikanın da uygulamaya ilişkin herhangi bir talebinin bulunmadığını, bu durumun da tarafların üzerinde mutabakat sağlayarak yazdıkları madde hükmüne uygun olduğunu gösterdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 01.03.2015 tarihine kadar talep konusu alacaklara hak kazanamadığı, davalı Belediyenin tarafı olduğu 15.01.2014 - 14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, fiilen ödenen ücretin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ödenen ücretten düşük olması nedeniyle davacının ücret fark alacaklarının bulunduğu ve bilirkişi raporundaki hesaplamaların yerinde olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; ihtilaf konusunun 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin ücrete ilişkin 34 üncü maddesine ilişkin olduğunu, ihtilaf konusu olmayan 15.01.2016-14.01.2018 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesinde, "Günlük ücreti taban ücretin üzerinde olan işçilerin mevcut ücretleri de kendi taban ücretleri olarak kabul edilmiştir." hükmü yer almasına rağmen ihtilaf konusu olan 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinde günlük ücreti tabanın üzerinde olan işçilerin mevcut ücretlerinin kendi taban ücreti olacağına dair bir ibare olmadığını ve hükmün çok açık biçimde günlük ücret tabanının herkes için 95,00 TL olarak belirlendiğini, bilirkişinin hesaplamayı ihtilaf konusu olmayan bir sonraki dönem toplu ... sözleşmesine eklenen hükme göre yaptığını, hesaplama yapılan dönemde geçerli olan toplu ... sözleşmesinde bulunmayan, bir sonraki dönem toplu ... sözleşmesinde bulunan bir maddeye dayanılarak yapılan hesaplamanın usul ve kanuna uygun kabul edilemeyeceğini, dava dosyasındaki hesaplamanın tarafların üzerinde mutabakat sağladığı madde metni üzerinden yapılması gerektiğini, davalı İdarenin 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesine ilişkin uygulaması ve buna bağlı olarak yaptığı ücret hesaplamasının doğru olduğunu; ayrıca davacının farklı bir kurumdan devirle Büyükşehir Belediyesine geldiğini, kriter alınan 14.01.2014 tarihinde davacının devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan farklı bir toplu ... sözleşmesinden yararlanmakta olduğunu, dolayısıyla 14.01.2014 tarihindeki 95,00 TL'den yüksek olan ücretinin farklı bir toplu ... sözleşmesi ile belirlendiğini, davacının kendi isteği ile Büyükşehir Belediyesindeki toplu ... sözleşmesinden faydalanma talebinde bulunduğunu, ilgili sendikaya üye olduğunu ve Büyükşehir Belediyesinin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden faydalandığını, ıslaha karşı yapılan zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davacı vekili katılma yoluyla istinaf dilekçesinde; arabuluculuk ücretinin davalı taraftan tahsili yerine davacı taraftan tahsiline hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kabulünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, davanın kabulüne karar verildiği hâlde İlk Derece Mahkemesince hüküm fıkrasında arabuluculuk giderinin davalı yerine davacıdan tahsiline karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacının katılma yoluyla istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6360 ... Kanun ile davacının davalı Belediyeye devredildiği 31.03.2014 tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu ... sözleşmesinin tespiti ile iddia ettiği şekilde fark alacaklarının bulunup bulunmadığı hususuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 ... ... Kanunu'nun 32 nci maddesi ile 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta davacı, ilk olarak Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde çalışmaya başladığını, buradan İl Özel İdaresine nakledildiğini, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine 6360 ... Kanun gereği ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, İl Özel İdaresi bünyesinde iken Yol ... Sendikası üyesi olduğunu, 6360 ... Kanun gereği devirden sonra Yol-... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında akdedilen toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, ilgili toplu ... sözleşmesinin 28.02.2015 tarihinde sona ermesi üzerine Genel-... Sendikasına üye olarak ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında akdedilen toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını; ancak Genel-... Sendikası ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında yürürlükte bulunan 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin uygulanması ile ücretinde düşme meydana geldiğini ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacının kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde mevsimlik/geçici işçi statüsünde her yıl belirli süreli ... sözleşmeleriyle istihdam edildiği, 02.02.2001 tarihinden itibaren kadroya alınarak belirsiz süreli ... sözleşmesiyle çalışmaya başladığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine 28.03.2005 tarihinden itibaren ... İl Özel İdaresine devredildiği, 6360 ... Kanun'un 1 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırılması sonucu aynı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği ve dava tarihi itibarıyla hâlen burada çalıştığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Davacının ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği tarih itibarıyla ... İl Özel İdaresi adına ... ile Yol-... Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasında geçerli 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nden yararlandığı davalının da kabulündedir.
4. Tüm dosya kapsamına göre, davacının ... İl Özel İdaresi adına ... ile Yol-... Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 yürürlük tarihli işletme toplu ... sözleşmesinde yer alan ücret skalaları ve ücret zammı oranları esas alınarak belirtilen dönemde olması gereken ücretler ile fiilen uygulanan ücretler bakımından İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan tespitlerin yerinde olduğu anlaşılmıştır.
5. Ancak Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 01.03.2015 tarihindeki ücreti tespit edilirken, davacının 17.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğu gerekçesi ile devredildiği işyeri olan ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel ... Sendikası arasında 11.02.2014 imza ve 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğinin kabulü ile ilgili toplu ... sözleşmesinin 34 üncü ve 35 inci maddelerine göre hesaplama yapılmıştır. Şöyle ki Genel-... Sendikası ile davalı işveren arasında o dönem 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesinde belirlenen taban ücretin davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücretten daha düşük olduğu, bu hâlde davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücret üzerine önce kıdem zammının eklenmesi, sonra 35 inci maddede öngörülen 2. yıl zammının uygulanması gerektiği benimsenerek hesaplama yapılmış ve Mahkemece bu şekilde belirlenen alacaklar hüküm altına alınmıştır.
6. Davacının 01.03.2015 tarihinden itibaren fark alacakları hususunda Mahkemece yapılan değerlendirme hatalı olmuştur. Her ne kadar davacının devirden sonra 17.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğu ve davalının da bu üyeliği dikkate alarak o dönem yürürlükte bulunan Genel-... Sendikası ile davalı ... arasındaki toplu ... sözleşmesi hükümlerinden davacıyı yararlandığı hususunda taraflar arasında ihtilaf yok ise de 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında "... Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre kanun hükmü dikkate alındığında davacının nakledildiği işyerinde toplu ... sözleşmesinin yenisi düzenleninceye kadar nakil işleminden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
7. Davacının 31.03.2014 tarihinde davalıya ait işyerine nakledildiği, devir tarihinden önce devredildiği davalı ... Belediyesinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin imza tarihinin 11.02.2014 ve yürürlük tarihinin ise 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri olarak belirlendiği; ancak devirden sonra imzalanan toplu ... sözleşmesinin imza tarihinin 12.05.2016 ve yürürlük tarihinin 15.01.2016-14.01.2018 olarak kararlaştırıldığı hususları dikkate alındığında, davacının yukarıda ifade edilen 6360 ... Kanun hükmü gereği davalıya ait işyerinde Genel-... Sendikasının taraf olduğu yeni toplu ... sözleşmesinin düzenleme (imza) tarihi olan 12.05.2016 tarihine kadar devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edeceği kabul edilmelidir.
8. Davacının nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden nakil sonrasında yararlanmayı sürdürmesi 6360 ... Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmayacağı gibi işbu dosyadaki gibi davacının nakil sonrasındaki işyerindeki toplu ... sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üyeliği ve davalının da bu üyelik sebebiyle işçiyi söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlandırması yani taraf iradelerinin ortak olması da sonuca etkili olmayacaktır. Esasen Kanun'da " ... nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir." denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, malî ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
9. Açıklanan sebeplerle davacı, devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin bitim tarihi olan 28.02.2015 tarihinden sonra da anılan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam eder. Sözleşmeden yararlanma, nakledilen işyerinde yeni toplu ... sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar devam eder. Kanun'da açıkça " ... yenileri düzenleninceye kadar ..." hükmüne yer verildiğinden, Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde 15.01.2016 olarak belirlenmesi de sonuca etkili değildir. Genel-... Sendikası ile işveren arasındaki toplu ... sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil, imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. şartlar ile bağlı kalınmaksızın önceki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
10. Buna göre somut olayda davacının, Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceğinin kabul edilmesi ve toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının buna göre hesaplanması gerekir. Davacının 01.03.2015 tarihinden itibaren Genel-... Sendikasının tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlandırılması hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.