"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/217 E., 2021/389 K.
KARAR : Davalı ... yönünden husumet sebebi ile davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne
TEMYİZ EDENLER : Davalılar ... ile Maliye Hazinesi vekilleri
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar ... ile Maliye Hazinesi vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin en son davalı Mas İnsan Kaynakları İnşaat Turizm Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Mas Şirketi) bünyesinde 04.01.2010-30.03.2014 tarihleri arasında ... İl Özel İdaresinde teknik personel-mühendis olarak en son aylık 1.300,00 TL net ücret ile yol ve yemek sosyal yardımlarını da alarak ihale alan değişik alt işverenler bünyesinde çalışırken ... sözleşmesinin il özel idarelerinin kapatılması nedeniyle sona erdiğini, davacının hizmet satın alınmasının yasak olduğu teknik personel olarak değerlendirilmek üzere hizmet verdiğini, teknik personel olarak komisyonda görev yaptığını ve değerlendirmelere ilişkin dış görevlerde bulunduğunu, davacı ile birlikte çalışan diğer teknik personelin aylık net 4.000,00 TL ücret aldığını, bu durumun etik esaslara aykırı olduğunu, çalışma dönemi süresince müvekkilinin yıllık izin kullanmadığını, her ne kadar ... sözleşmesi kurum ve işyeri kayıtlarına göre müvekkili ile dava dışı birçok alt işveren şirket arasında görünmekte ise de asıl işveren olan İl Özel İdaresinin değişmediğini ve tüm alacaklardan tüm işverenlerin sorumlu olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ücret farkı ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Mas Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davanın belirli alacak davası olarak açılması gerektiğini, yıllık izin ücreti ve fazla çalışma alacaklarından ihale makamının sorumlu olduğunu, davacının iddialarının asılsız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının ayrı bir tüzel kişiliği olan ... İl Özel İdaresinden ihale ile ... alan şirketler bünyesinde çalıştığını, ihale alan şirketlerin bağımsız birer ... yürüttüklerini, davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Maliye Hazinesi vekili cevap dilekçesinde; davaya karşı zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.12.2015 tarihli ve 2014/436 Esas, 2015/793 Karar sayılı kararı ile; hizmet alım sözleşmelerine nazaran davacının davalı Maliye Bakanlığına ait işyerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, alt işverenler değiştiği hâlde davalı Maliye Bakanlığının hizmetinde ihale yoluyla alt işverenler nezdinde çalışmaya devam ettiği, davalı Maliye Bakanlığının asıl işveren olduğu, dava dilekçesinde her ne kadar ... davalı olarak hasım gösterilmiş ise de davacının çalışmasının ... İl Özel İdaresi bünyesinde olduğu, özel idarelerin tüzel kişiliğinin yasal düzenlemeyle sona erdirilip davanın ikame edildiği tarihte davacının hangi kuruma devredildiğinin, pasif dava ehliyetinin hangi kuruma yöneltileceğinin kesin olarak tespit edilememesi nedeni ile ... Valiliğinin davalı olarak gösterildiği, bu hususun temsilde hata niteliğinde olduğu, davacının çalıştığı ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin sona ermesi nedeni ile ... sözleşmesinin feshedildiği, davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, yıllık izin ücreti alacağının da bulunduğu, fazla çalışma ücreti ve ücret farkı taleplerinin reddi gerektiği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın husumet sebebi ile reddine, davalılar Maliye Hazinesi ve Mas Şirketi yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 27.02.2019 tarihli ve 2017/20343 Esas, 2019/4514 Karar sayılı ilâmı ile; davalı gösterilen ... İl Özel İdaresinden davacının talep ettiği ücret alacakları bakımından kimin sorumlu olduğunun belirlenmesi gerektiği, öncelikle devir, tasfiye ve paylaştırma komisyon kararı getirtilerek, tüzel kişiliği kaldırılan İl Özel İdaresinin devir öncesi borçlarının devredildiği Kurum belirlenmiş ise davalı taraf sıfatını borcu devralan bu kurum veya kuruluşun taşıdığı, borçların devri konusunda alınmış bir karar yok ise anılan İl Özel İdaresinin aktiflerini ve alacaklarını devralanın borçlardan da sorumlu tutulması; tüm bu araştırmalarla borçtan sorumlu tutulacak davada taraf ehliyetine sahip bir kurum veya kuruluş tespit edilemediği hâllerde borcun mahalli idare birimi olan il özel idaresindeki çalışmalardan doğan bir borç olması dikkate alındığında, davanın İçişleri Bakanlığına yöneltilerek sonuçlandırılması gerektiği bu husus gözetilmeden davalı Maliye Hazinesinin sorumluluğuna hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.07.2019 tarihli ve 2019/231 Esas, 2019/283 Karar sayılı kararı ile; bozmaya uyularak bozma ilâmı doğrultusunda İçişleri Bakanlığı adına davetiye tebliğ edilip savunma ve delillerinin celp edildiği, hizmet alım sözleşmelerine nazaran davacı işçinin davalı İçişleri Bakanlığı’na ait ... yerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, alt ... verenler değiştiği hâlde yeni alt ... verenler nezdinde çalışmasını sürdürdüğü, davalı İçişleri Bakanlığının asıl işveren konumunda olması sebebi ile pasif dava ehliyetine sahip olduğu, dava dilekçesinde her ne kadar ... davalı olarak hasım gösterilmiş ise de davacının çalışmasının ... İl Özel İdaresi bünyesinde olduğu, özel idarelerin tüzel kişiliğinin yasal düzenlemeyle sona erdirilip davanın ikame edildiği tarihte davacının hangi kuruma devredildiğinin, pasif dava ehliyetinin hangi kuruma yöneltileceğinin kesin olarak tespit edilememesi nedeni ile ... Valiliğinin davalı olarak gösterildiği bu hususun temsilde hata niteliğinde bulunduğunun kabul edildiği, davacının çalıştığı ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin sona ermesi nedeni ile ... sözleşmesi feshedildiğinden davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, davacının yıllık izin ücreti alacağının da bulunduğu, haftalık 45 saati aşan çalışması olmadığından fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerektiği, keza davacının ücret farkı alacağına hak kazandığının da yasal deliller ile ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın ... yönünden husumet sebebi ile reddine, İçişleri Bakanlığı ve Mas Şirketi yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve İçişleri Bakanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 15.04.2021 tarihli ve 2021/4038 Esas, 2021/8179 Karar sayılı ilâmı ile; taraflar arasında davalı taraf sıfatının belirlenmesi konusunda uyuşmazlık mevcut olduğu, Mahkemece hükmüne uyulmasına karar verilen bozma ilâmı sonrasında ilâmda açıklandığı üzere Devir ve Tasfiye Komisyonu kararının istenilmediği, davada pasif husumetin yöneltileceği tarafın usulünce araştırılmadığı, ayrıca her ne kadar İçişleri Bakanlığı karar başlığında davalı olarak gösterilmiş ve aleyhine davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de davacıya, İçişleri Bakanlığını davaya dâhil etmesi için usulüne uygun süre tanınmadığı gibi İçişleri Bakanlığına dava dilekçesi ve eklerinin tebliği sağlanarak cevap süresi de tanınmadığı, kaldı ki; kendisine usulüne uygun olarak dava yöneltilmediği tespit edilen İçişleri Bakanlığının 29.04.2019 tarihli dilekçesinin ekinde sunduğu 15.07.2014 tarihli ... İli Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu Kararında “... İl Özel İdaresinde hizmet alımı sureti ile yüklenici firmalarda çalışan personelin açmış olduğu davaların Maliye Hazinesine İzafeten ... Defterdarlığı Muhakemat Müdürlüğüne devri ile takibinin yapılmasına, işbu davalardan doğacak tazminat taleplerinin/borçların tüm ferileri ile birlikte Maliye Hazinesine izafeten ... Defterdarlığı Muhakemat Müdürlüğüne devrine” şeklinde karar alındığının anlaşıldığı, hâl böyle olunca Mahkemece yapılması gerekenin, Komisyon kararı gereğince, bozma öncesi davalı olarak gösterilen Maliye Hazinesi adına hüküm tesis edilmesi gerektiği, davada taraf sıfatı bulunmayan İçişleri Bakanlığı aleyhine davanın kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; hizmet alım sözleşmelerine nazaran davacının davalı Maliye Hazinesine ait işyerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, alt ... verenler değiştiği hâlde yeni alt ... verenler nezdinde çalışmasını sürdürdüğü, davalı Maliye Hazinesinin asıl işveren olduğu ve pasif dava ehliyetine sahip olduğu, dava dilekçesinde her ne kadar ... davalı olarak hasım gösterilmiş ise de davanın ikame edildiği tarihte davacının hangi Kuruma devredildiğinin pasif dava ehliyetinin hangi Kuruma yöneltileceğinin kesin olarak tespit edilememesi nedeni ile ... Valiliğinin davalı olarak gösterildiği, bu hususun temsilde hata niteliğinde kabul edildiği, davacının kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretine hak kazandığı, diğer taleplerinin reddi gerektiği gerekçesiyle davalı ... yönünden davanın husumet sebebi ile reddine, davalılar Maliye Hazinesi ve Mas Şirketi yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ve davalı Maliye Hazinesi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davalı İdare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Maliye Hazinesi vekili; davalı İdare hakkındaki davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, yüklenici şirket ile davalı İdare arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalı Maliye Hazinesine husumet yöneltilip yöneltilemeyeceği ve vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1 inci maddesinin beşinci fıkrası, 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası, 36 ncı maddesi ile geçici 1 inci maddesi.
3. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası ile 53 ve 59 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı ... ve davalı Maliye Hazinesi vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalılar ... ile Maliye Hazinesi harçtan muaf olduklarından harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.