"İçtihat Metni"
I. BAŞVURU
Başvurucu vekili ... Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kuruluna iletilmek üzere ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesine sunduğu dilekçede; Dairenin 2023/662 Esas, 2023/691 Karar sayılı dosyasında verilen karar ile benzer gerekçelere dayanan iki davadan birinde istinaf başvurusunun kabulü ile davacının işe iadesi yönünde hüküm kurulduğunu, diğerinde ise İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden yargılama yapılmasına karar verildiğini, ekte sunulan A.A'ya ait kararda dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında; Şırnak endeks okuma biriminde görev yapan davacı hakkında "13/07/2018 tarihinde belirtilen abonelere ait faturanın gerçeğe aykırı ve eksik tüketim olarak gösterildiği, şirketin zarara uğratıldığı" gerekçesiyle ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği iddia edilmiş ise de davacının savunmasında yorgunluk, dalgınlık ve stresle sehven hata yapmış olabileceğini ifade ettiği, İlk Derece Mahkemesince davacının çalıştığı saha, abone sayısı, insani hata konusunda değerlendirme yapılmadığı, davacı tarafından kasıtlı olarak abonelerin fatura tüketimlerinin düşük gösterildiği iddiasının yeterli delillerle kanıtlanamadığı, bir kısım sayaçların hatalı okunması sebebiyle doğrudan sözleşmenin feshinin de ölçülü olmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusu yerinde görülerek feshin geçersizliğinin tespitine karar verildiğini; böylece aynı suç isnadı ile işten çıkarılan müvekkili hakkında farklı şekilde ve çelişkili karar verilmiş olduğunu, aynı davalıya ait işyerinden aynı zamanda aynı gerekçelerle çıkarılmalarına karşın H.T. açısından hakkaniyete aykırı şekilde başvurunun esastan reddine karar verildiğinden içtihat farklılığının düzeltilerek istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmesini etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 13.07.2023 tarihli ve 2023/34 sayılı kararı ile; ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 18.05.2023 tarihli ve 2023/662 Esas, 2023/691 Karar sayılı kararı ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin aynı tarihli ve 2023/476 Esas, 2023/868 Karar sayılı kesin kararları arasında uyuşmazlık bulunduğu ileri sürüldüğünden Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunda yapılan değerlendirmeler sonucunda, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 2023/662 Esas, 2023/691 Karar sayılı ilâmı ile ... sözleşmesinin işveren tarafından geçerli nedenle feshedildiği değerlendirilerek davanın kabulüne karar verildiği; ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 2023/476 Esas, 2023/868 Karar sayılı ilâmıyla ise ... sözleşmesinin fesih sebebi olarak dayanılan eylemlerin davacı tarafından kasten gerçekleştirildiğinin kanıtlanamadığı ve bir kısım sayaçların hatalı okunması sebebiyle doğrudan sözleşmenin feshinin ölçülü olmadığı değerlendirilip feshin geçersiz olduğu sonucuna varılarak davanın kabulüne karar verildiği, böylece kesin nitelikteki farklı Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri arasında uyuşmazlık bulunduğu tespit edildiğinden uyuşmazlığın giderilmesi için 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 35 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Yargıtay 9. Hukuk Dairesine başvurulmasına, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yapılan değerlendirmede ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 2023/662 Esas, 2023/691 Karar sayılı ilâmına konu olayda, davacı yana atfedilen usulsüz işlemlerin bizzat davacı tarafından ikrar edildiği ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 2023/476 Esas, 2023/868 Karar sayılı ilâmına konu olayda ise, ... sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiğini ispat ile yükümlü olan davalı işverenin ispat külfetini yerine getiremediği, bu hâlde uyuşmazlığa konu fesih sebepleri aynı olsa da delil durumunun farklı olduğunun Başkanlar Kurulunun görüşü olarak bildirilmesine karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 18.05.2023 Tarihli ve 2023/662 Esas, 2023/691 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında ... sözleşmesinin haklı veya geçerli nedenle feshedilip edilmediğinin uyuşmazlık konusu olduğu davada, davacının davalılar bünyesinde sayaç okuma memuru olarak çalıştığı, 10.01.2018-22.03.2018 tarihleri arasında 28 ayrı abonenin endeks bilgilerinde oynama yapmak suretiyle işveren aleyhine olacak şekilde fatura düzenlediğinin tespit edilmesi üzerine davacı hakkında 16.04.2018 tarihinde tutanak tutulduğu ve davacının savunmasının istendiği, davacının 17.04.2018 tarihli savunmasında, söz konusu endeks değişikliklerini müşterinin ricası üzerine art niyeti olmaksızın ve istemsiz şekilde yaptığını belirttiği, İlk Derece Mahkemesince dinlenen davacı tanıklarından H.Ç'nin beyanında, tüm çalışanların birbirinin şifresini bildiğini, dönem dönem şefleri olan M.Y'nin talimatı üzerine düşük, boş ya da kapalı faturalar kabul edilmediğinden endeks okuma sayacına müdahale ettiklerini, davacının da bu tür müdahaleler yaptığını bildiğini beyan ettiği, bu hâlde davacının bahsi geçen usulsüzlükleri yaptığının sabit olduğu, istinaf edenin sıfatı itibarıyla İlk Derece Mahkemesince ... sözleşmesinin haklı nedenle olmasa da geçerli nedenle feshedildiğinin kabulünün isabetli olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olarak karar verilmiştir.
B. ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 18.05.2023 Tarihli ve 2023/476 Esas, 2023/868 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının ... sözleşmesinin işverence endeks verisine manuel müdahale etmek suretiyle borçlu aboneye ait faturanın tüketimini eksik gösterecek şekilde gerçeğe aykırı ve şirket zararına olacak şekilde fatura tanzim ettiği gerekçesiyle feshedildiği, İlk Derece Mahkemesince davacının 13.07.2018 tarihli yazılı savunmasında, herhangi bir art niyetinin olmadığı, bir hata olmuş ise yorgunluktan, stresten ve dalgınlıktan meydana geldiğinin beyan edildiği, davacının fesihten önce de değişik tarihlerde, farklı sebeplerden dolayı savunmasının alındığı ve 14.08.2017 tarihinde uyarma cezası verildiği, dinlenen davacı tanıklarının da davalılara karşı işe iade davası olduğundan beyanlarına itibar edilemeyeceği, tanık olarak beyanı alınan M.Y'nin davacının ve tanıklarının beyanlarını doğrulamadığı, feshin haklı sebebe dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi üzerine yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacının savunmasında yorgunluk, dalgınlık ve stresle sehven hata yapmış olabileceğini ifade ettiği, davacının çalıştığı saha, abone sayısı, insani hata konusunda değerlendirme yapılmadığı, davacı tarafından kasıtlı olarak abonelerin fatura tüketimlerinin düşük gösterildiği iddiasının yeterli delillerle kanıtlanamadığı, bir kısım sayaçların hatalı okunmaması sebebiyle doğrudan sözleşmenin feshinin de ölçülü olmadığı sonucuna varılarak davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir.
IV. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
... sözleşmesinin haklı veya geçerli nedenle feshedilip feshedilmediği ve bu değerlendirmenin sonucuna göre feshin geçersizliğinin tespiti talebinin yerinde olup olmadığı uyuşmazlık konusudur.
B. İlgili Hukuk
1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.
2. 5235 sayılı Kanun'un 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) üncü bendinde yer alan düzenlemeye göre; “Re'sen veya bölge adliye mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının, Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanununa göre istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların, benzer olaylarda bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesini istemek” bölge adliye mahkemesi ceza daireleri başkanlar kurulu ve hukuk daireleri başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
3. 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinin ikinci fıkrası ise şöyledir:
“(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukuk davalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğuna kanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.”
4. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 inci maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
" Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/2 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.
"
5. 4857 sayılı ... Kanunu’nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendinde, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hâller sıralanmış ve belirtilen durumlar ile benzerlerinin varlığı hâlinde, işverenin ... sözleşmesini haklı nedenle fesih imkânının olduğu açıklanmıştır.
C. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemesinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasında uyuşmazlık bulunması durumunda, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde belirtilenler tarafından yapılacak gerekçeli başvuru sonrasında, mevcut başvuru Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca değerlendirilerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesi istenilecektir.
2. 5235 sayılı Kanun ile bu Kanun'da sayılan kişi ve kurumlara tanınan uyuşmazlığın giderilmesini talep etme hakkı, mutlak biçimde her uyuşmazlığın esasına yönelik ... geliştirilmesine imkân vermez. Uyuşmazlığın giderilmesi talebi bir kanun yolu olmayıp böyle bir talebin varlığı hâlinde Yargıtayca temyiz incelemesine benzer bir inceleme yapılması da mümkün değildir.
3. Yukarıda özetlerine yer verilen başvuru konusu dosyalarda 5235 sayılı Kanun anlamında benzer olaylar bulunduğu sonucuna varılabilir. Şüphesiz benzer olaylardan söz edebilmek için davaların taraflarının aynı olması yahut olaylar arasında mutlak bir özdeşlik bulunması gerekmemektedir. Ancak bazı dava dosyalarındaki maddi vakıaların fazlasıyla farklılık göstermesi farklı sonuçlara ulaşılmasına neden olabilir.
4. Başvuru konusu davalara ait kararlar incelendiğinde; endeks okuma görevlisi olarak çalışan işçilerin ... sözleşmelerinin abonelere ait faturaların gerçeğe aykırı şekilde düzenlendiği ve şirketin zarara uğratıldığı iddiasıyla feshedildiği, işçilerin farklı mahkemelerde feshin geçersizliğinin tespiti istemli davalar açtıkları tespit edilmektedir. Bu davaların sonucunda verilen kararlara karşı istinaf incelemesi yapan ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince feshin istinaf edenin sıfatına göre geçerli nedene dayandığı sonucuna varıldığı hâlde, 7. Hukuk Dairesi haklı veya geçerli nedene dayanmadığı kanaatiyle feshin geçersizliğinin tespitine ve davacının işe iadesine dair hüküm kurmuştur.
5. Dosya kapsamı incelendiğinde, uyuşmazlığın giderilmesi istemine konu dosyalarda farklı sonuca ulaşılmasının her iki dosyadaki delil durumundan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Nitekim ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin dosyasında, davacının savunmasında usulsüz işlemleri ikrar ettiği, 7. Hukuk Dairesinin dosyasında ise davacının savunmasının farklı bir içerikte olduğu görülmektedir.
6. Bu açıklamalara göre Bölge Adliye Mahkemesi Dairelerinin farklı kararları, her somut olayın koşulları ve özellikle delil durumu gözetilerek tesis edilmiş olup davacının başvuru dilekçesinde belirtmiş olduğu Bölge Adliye Mahkemesi Dairelerinin kararları arasında 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesi kapsamında bir uyuşmazlık söz konusu değildir.
7. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
V. KARAR
1. ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu tarafından iletilen mevcut talep yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığına,
2. Dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.