"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2018/1136 E., 2022/1834 K.
DAVA TARİHİ : 26.11.2014
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 33. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/296 E., 2017/543 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin dava dışı alt işverenler nezdinde davalı asıl işveren işyerinde 2010 yılına kadar çalıştığını, davacının ... sözleşmesinin işverence haklı neden olmaksızın feshedildiğini, davacının alt işverenlik ilişkisine aykırı şekilde çalıştırıldığını, davacının bu nedenle baştan itibaren davalının çalışanı olarak kabul edilmesi gerektiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirketin kanunun kendisine tanıdığı ruhsat dâhilinde usulüne uygun hizmet alımı ihaleleri yaparak gişe ve terminal hizmetleri için ihaleyi alan firma ile sözleşme imzalamak suretiyle hizmet alımı yaptığını, davacının çalışmasına dava dışı Şehir Hatları Turizm San. ve Tic. AŞ bünyesinde devam ettiğini ve davalı Şirketten kıdem ve ihbar tazminatı talebinde bulunmasının mesnetsiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının alt işverenlerin işçisi sıfatı ile asıl işveren olan davalı Şirket yanında sürdürdüğü çalışmasının 18.07.2013 tarihinde dava dışı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi Ticaret AŞ işçisi olarak devam ettiği, davanın açıldığı tarihte davacının bu işyerinde çalışmasının sürdüğü, davacının ... Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinin yanında çalışmasının en başından davanın açıldığı tarihe kadar bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği, davacının çalışması devam ettiğinden ortada bir fesih söz konusu olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişi raporuna itirazlarına rağmen yeni rapor alınmadığını, alt işveren asıl işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu, davacının 21.03.2005-29.09.2010 tarihleri arasında sürekli olarak davalı işyerinde çalıştığını, 30.09.2010 tarihinden sonra davalı yanında çalışmadığını, bağımsız bir sermaye şirketi olan davalının ve dava dışı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi Ticaret AŞ'nin belediye iştirakleri olarak değerlendirilemeyeceğini, dava dışı Şirket ile davalının birbirinden ve ... Büyükşehir Belediyesinden tamamen ayrı ve bağımsız tüzel kişiliği bulunduğunu, davacının ... sözleşmesinin 15.01.2014 tarihinde feshedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına göre dava tarihinde hâlen ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı İnsan Kaynakları Müdürlüğü bünyesinde görev yaptığı, davacının çalışmasının bildirildiği davalı ve dava dışı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret AŞ'nin devir tarihinde ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı kuruluşlar oldukları ve davacının aynı işyerinde çalıştığı, SGK kayıtlarından davacının ... Büyükşehir Belediyesi iştiraki kuruluşlarında çalışıp dava tarihi olan 26.11.2014 tarihinde de ... Büyükşehir Belediyesi İnsan Kaynakları Müdürlüğünde çalışmaya devam ettiği gözetilerek dava konusu feshe bağlı alacaklar yönünden talep hakkının henüz doğmadığı gerekçe gösterilerek davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ... sözleşmesinin feshedilip feshedilmediği ve buna bağlı olarak kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 120 nci maddesi yollamasıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun “Kıdem tazminatı” kenar başlıklı 14 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"...
5. (Ek: 25/8/1999 -4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, ... son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
..."
2. 4857 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4857 sayılı Kanun'un 120 nci maddesi yollamasıyla hâlen yürürlükte olan 1475 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi birinci fıkrasına 25.08.1999 tarihinde eklenen (5) inci bent uyarınca emeklilik konusunda yaş hariç diğer kriterleri yerine getirmesi hâlinde işçiye kendi isteği ile işten ayrılması imkânı tanınmıştır. Başka bir anlatımla, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan işçi, yaş koşulu sebebiyle emeklilik hakkını kazanamamış olsa da anılan bent gerekçe gösterilmek suretiyle işyerinden ayrılabilecek ve kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
3. İhbar tazminatı, ... sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, ... sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. İşçinin 1475 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle ... sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.
4. Somut uyuşmazlıkta; davacının dava dışı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret AŞ aleyhine açtığı davada talep ettiği kıdem tazminatı, yıllık izin ve fazla çalışma alacaklarının kabulüne ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararının istinaf edilmesi üzerine hükmün, ... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesinin 13.04.2017 tarihli ve 2017/174 Esas, 2017/394 Karar sayılı istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararı ile kesinleştiği, kesinleşen İlk Derece Mahkemesi kararı uyarınca davacının 30.09.2010-15.01.2014 tarihleri arası dava dışı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret AŞ nezdinde çalıştığı ve 15.01.2014 tarihinde emeklilik konusunda yaş hariç diğer kriterleri yerine getirdiği gerekçesi ile ... sözleşmesini feshettiği anlaşılmaktadır.
5. İlk Derece Mahkemesi ile davacının istinaf itirazlarının esastan reddine hükmeden Bölge Adliye Mahkemesince dava tarihi itibarıyla davacının ... sözleşmesinin feshedilmediği ve çalışmaya devam ettiği gerekçe gösterilerek dava konusu kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine hükmedilmiş ise de yukarıda açıklandığı üzere davacının 15.01.2014 tarihinde emeklilik konusunda yaş hariç diğer kriterleri yerine getirdiği gerekçesi ile ... sözleşmesini feshettiği görülmekle, dava tarihi olan 26.11.2014 itibarıyla çalışmasına devam ettiği kabul edilemeyeceğinden davacının 21.03.2005-29.09.2010 tarihleri arası dönem yönünden kıdem tazminatına hak kazandığı kabul edilmelidir. Ancak ... sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle ihbar tazminatının reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Belirtilen sebeple dava konusu kıdem tazminatının kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.