"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/553 E., 2022/2640 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Anadolu 5. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/683 E., 2021/838 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesince 13.01.2022 tarihli ek kararı ile kararın miktar itibarıyla kesin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
Ek kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince ek karar kaldırılarak, asıl karara yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken ... ... sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini, ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek 01.01.2019 - 01.10.2019 tarihleri arasındaki 9 aylık döneme ilişkin fark ücret alacağının temerrüt tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışan davacının kadroya geçiş sonrası Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve uygulamaya konulan toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak ücretin belirlendiğini, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesinin altıncı fıkrasında; geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesinin, anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacağının düzenlendiğini, bu çerçevede belirlenen ücrette indirimin veya hukuka aykırı bir uygulamanın söz konusu olmadığını, davacının 2018 yılı ücreti korunarak bunun üzerinden %4 oranında zam yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafça davacının ücret değişikliğini içeren yazılı belgeye dosya kapsamında rastlanılmadığı, ücretin asgari ücretin oransal fazlası üzerinden ve ayrıca 01.01.2019 yılı itibarıyla %4 oranında zam uygulanarak ödenmesi gerektiği, bu esasa göre yapılan hesaplamayı içeren bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun ve hüküm vermeye elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 13.01.2022 tarihli ek kararıyla davalı vekilinin istinaf başvurusu kararının miktar itibarıyla kesinlik sebebiyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına ve ek kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; toplu ... sözleşmesine dayalı hukuki ihtilaftan kaynaklanan uyuşmazlıkta davacının fiilen çalışmaya devam ediyor olması nedeniyle kararın kesin nitelikte olmadığını, davacı taleplerine ilişkin olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 03.09.2018 tarihli ve 139440 sayılı görüş yazısında, kadroya alınan işçilerin mâli haklarının bu işçilerin 01.01.2018 tarihi itibarıyla almakta oldukları ücret üzerinden tespit edileceğinin bildirildiğini, görüş çerçevesinde ödemeler yapıldığını, taleplerin mevcut kanuni düzenleme karşısında kabul edilebilir olmadığını, kararın hukuk ve usule aykırı olduğunu, 696 sayılı KHK ile sürekli işçi statüsüne geçen personelin ücretlerinin, geçiş öncesinde ihale şartnamelerine göre hesaplandığı dönemde her çalışan için farklı oranlar belirlendiği ve asgari ücretin belirli oranlarda fazlası olarak tespit edildiği dilimler bulunduğu, kadroya geçiş itibarıyla bu tutarın işçinin brüt ücreti olarak kabul edildiği ve taban ücreti olarak esas alındığı, daha sonra bu miktar üzerine yalnızca %4'lük toplu ... sözleşmesi zamlarının uygulandığını savunarak, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriği ile İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan ücret alacağının toplu ... sözleşmesine bağlı olduğu, davacının dava tarihi itibarıyla ve hâlen davalı işyerinde çalışmaya devam ettiği, verilen kararın geleceğe yönelik etkisinin bulunduğu, bu tür uyuşmazlıkların çözümünde miktar itibarıyla kesinlik sınırının gözetilmemesi gerektiği gerekçesiyle ek kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esasına yönelik incelemesinde, Mahkemece hükmedilen faiz oranının usul ve kanuna uygun olduğu, dava konusu yapılan ücret farkı talebine esas hizmet süresi 2019 yılı Ocak ve Ekim ayları arasındaki döneme ilişkin olduğundan dava ve ıslah tarihlerine göre talep edilen alacakların zamanaşımına uğramadığı, dosyada bulunan davacı işçi ile ... arasında imzalanan ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde, işçi ücretinin asgari ücretin % fazlası olacak şekilde ödeneceğinin düzenlendiği, tüm dosya kapsamına göre; davacının değişen alt işverenler işçisi olarak çalışmakta iken 696 sayılı KHK gereği 02.04.2018 tarihinde davalı Bakanlık nezdinde kadroya geçişinin yapıldığı ve hâlen çalışmakta olduğu, konuya ilişkin Yargıtay kararlarında, davacı işçinin kadroya geçişi aşamasında işverenle imzalanan ... sözleşmesinde açıkça asgari ücretin ne kadar fazlasının ödeneceği kararlaştırılmış ise sözü edilen kuralın, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağının kabul edildiği, buna göre davacı işçinin fark ücret alacağı talebinin yerinde olduğu, diğer taraftan kararın hüküm kısmında, davalı Kurumun harçtan muaf olması nedeni ile harç alınmasına yer olmadığına karar verildiği hâlde yargılama giderlerine ilişkin bentte davalı Bakanlığın harçtan sorumlu tutulmasının usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçeleriyle davalının istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi gereğince kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenleri tekrar ederek ve resen nazara alınacak diğer nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, derdestlik ve kesin hüküm dava şartları ile 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti, fark ücret alacağının bulunup bulunmadığı, alacakların hesaplanmasında taleple bağlılık ilkesine uyulup uyulmadığı konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) ve (i) bentleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde.
3. 6100 sayılı Kanun'un "Taleple bağlılık ilkesi" kenar başlıklı 26 ncı maddesi şöyledir:
" (1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır."
4. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta, davalı vekilinin talebi üzerine Dairemizin 21.....2023 tarihli ve 2023/6020 Esas, 2023/9694 Karar sayılı geri çevirme ilâmı ile davacı adına açılmış bir soruşturma olup olmadığı sorulmuş, davalı tarafından sunulan beyan dilekçesinde; uyuşmazlık konusu ücret farkı alacağı talebi için, aynı dönem bakımından davacı tarafça ... Anadolu 9. ... Mahkemesinin 2022/363 Esas, ... Anadolu 12. ... Mahkemesinin 2022/26 Esas ve ... Anadolu 2. ... Mahkemesinin 2023/176 Esas sayılı dosyaları ile de talepte bulunulduğu, eldeki davanın 01.01.2019 tarihinden dava tarihine kadarki tüm dönem için açıldığı, aynı dönemler ve aynı taleplerle ilgili derdestlik itirazında bulunulduğu belirtilmiştir. Mahkemece bu itirazlar üzerinde durularak anılan dava dosyalarının celbi suretiyle sonuca gidilmemesi hatalıdır. Eldeki davanın açıldığı tarihin 16.10.2020 olduğu gözetildiğinde, davalının itirazı üzerinde durularak, görülmekte olan başka bir davaya konu edilen ve/veya karara bağlanan ve kesinleşen çalışma dönemi için tekrar talepte bulunulamayacağı gözetilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
2. Kabule göre ise davacı tarafça dava dilekçesinde açıkça 01.01.2019-01.10.2019 tarihleri arasındaki çıplak ücret farkının talep edildiği belirtilmesine rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda ücret farkının yanı sıra fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti gibi ücretlerin farkının da hesaplandığı, diğer bir ifade ile hesap dönemi içindeki her bordroda tahakkuk ettirilmiş tüm ücretlerin (fazla çalışma, ... bayram ve genel tatil vb) farkının hesaplanıp raporun sonuç kısmında ... kalem olarak "ücret farkı" adı altında belirtildiği görülmektedir. Davacı ıslah dilekçesinde "ücret farkı" adı altında bilirkişi raporunda hesaplanan alacakları talep ettiğini açıklamış, yeni bir alacak kalemi talep ettiğini de ileri sürmemiştir.
3. Dava ve ıslah dilekçesi dikkate alınarak bilirkişi raporunda hesaplanan alacağa hükmedilmiş ise de somut uyuşmazlıkta davacının talebinin sadece fark ücret alacağı olduğu açıktır. Bu itibarla fark ücret dışındaki, dava dilekçesinde talep edilmeyen diğer alacakları da kapsar şekilde yapılan hesaplamaya itibar edilerek hüküm kurulması taleple bağlılık ilkesine aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.