"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1413 E., 2023/1169 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/126 E., 2023/195 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından müvekkili Şirkete 22.03.2023 tarih ve 235944 sayılı olumlu yetki tespitine dair yazının 24.03.2023 tarihinde tebliğ edildiğini, süresi içinde söz konusu olumlu yetki tespitine itiraz ettiklerini, davaya konu yetki belgesinde işyeri olarak tanımlanan ...’daki üretim tesisinin bağımsız bir işyeri olmadığını, bu birimin müvekkili Şirketin ...'daki yönetim merkezine bağlı yer niteliğinde bir üretim tesisi olduğunu, yetki tespitine konu birimde sadece üretim yapıldığını, satış, insan kaynakları, mali işler, sair tüm yetkili kadro, tüm örgütlenmenin ...'da bulunan Şirket merkezinde bulunduğunu belirterek davalı ... Bakanlığının 22.03.2023 tarihli ve 235944 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 nci
maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, bu nedenle işyerinde çalışan ve sendika üyesi olan işçi sayılarında hata olduğu iddiasının doğru olmadığını, davalı Sendikanın başvurusu üzerine Bakanlıkça yapılan incelemede başvuru itibarıyla davacı Şirkete ait işyerinde toplam 252 işçinin çalıştığını ve 131 işçinin başvuru yapan Sendikaya üye olduğunu, Sendikanın işyeri toplu ... sözleşmesi için gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, yetki tespitine konu (...) sicil numaralı işyerinin yanı sıra işverene ait (...) sicil numaralı işyerinin de bulunduğu, bu işyerinin yetki tespitine dâhil edilmesi gerektiği ve işyerleri arasında ... şube ilişkisi bulunduğu belirtilerek ... işyeri olarak değerlendirilmesi gerektiğinin ileri sürüldüğünü, ancak Bakanlık kayıtlarının incelenmesinde; (...) sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği'ne göre 4 sıra numaralı ..., kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda, (...) sicil numaralı işyerinin ise 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda faaliyet gösterdiği, (...) sicil numaralı işyerinin, başvuran Sendikadan farklı bir işkolunda faaliyet göstermesi nedeniyle yetki tespitine dâhil edilmemesinin 6356 sayılı Kanun'a uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın başvuru tarihi olan 16.03.2023 tarihi itibarıyla davacı işyerlerinde çalışan 252 işçinin 131'ini üye yaparak olumlu yetki tespiti için davalı Bakanlığa başvuru yaptığını, davalı Bakanlığın başvuru tarihi itibarı ile müvekkili Sendikanın davacı işyerinde Kanunun aradığı çoğunluğu sağladığı tespit ederek 22.03.2023 tarihinde olumlu yetki tespit yazısı düzenlendiğini, yetki başvuru tarihinde farklı işkolunda görünen işyerinin Yargıtay İçtihatları gereği yetki tespitinde dikkate alınamayacağını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; (...) sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 4 sıra No.lu ..., kimya, lastik ve ilaç işkolunda, (...) sicil numaralı işyerinin ise 10 sıra No.lu ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda faaliyet gösterdiği, (...) sicil numaralı işyerinin işkolu kayıtları değişmediği müddetçe bu işyerinde çalışanların 4 sıra No.lu ..., kimya, lastik ve ilaç işkolunda örgütlü bir sendikaya üye olmalarının hukuken ve teknik olarak mümkün olmadığı, (...) sicil numaralı işyerinde 252 işçi çalıştığı ve yetkili olduğu tespit edilen Sendikanın üye sayısının 131 olduğu, davacıya ait (...) sicil numaralı işyeri için yetki başvuru tarihinden önce işkolu tespitine ilişkin yapılmış herhangi bir başvuru bulunmadığı, işverenin (...) sicil numaralı biriminin de yetki tespitinde nazara alınması gerektiği iddiasının esas itibarıyla işkolu itirazı niteliğinde olduğu ve açık düzenleme gereği bu itirazın mevcut yetki uyuşmazlığında ileri sürülemeyeceği, davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğu sağladığı, dava dilekçesinde yer alan itirazların yapılan çoğunluk tespitinin iptalini gerektirir nitelikte olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; hüküm veren ... ... Mahkemesinin yetkisiz olduğunu, deliller toplanmadan karar verildiğini, müvekkilinin hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, Mahkemenin, davanın hukuki nitelemesinde hataya düştüğünü, itirazlarının işkolu itirazı olmadığını, somut olayda ... bir işyeri olup olmadığının ve yetki tespitinin Bakanlıkça yapılış şeklinin kanuna aykırı olup olmadığının araştırılması gerektiğinin ileri sürülmesi olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yetki tespitine konu işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünün ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü olması karşısında yetki itirazının yerinde görülmediği, davalı Sendikanın (...) sicil numaralı işyeri yönünden yetki tespiti talebinde bulunduğu, dosya kapsamına alınan Kurum kayıtlarından başvuru tarihi itibarı ile söz konusu işyerinde çalışan işçi sayısına göre davalı Sendikanın yeterli çoğunluğu bulunduğu, (...) sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 4 sıra No.lu ..., kimya, lastik ve ilaç işkolunda, (...) sicil numaralı işyerinin ise 10 sıra No.lu ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda faaliyet gösterdiği, başvuru tarihi itibarı ile (...) sicil numaralı işyeri için işkolu değişikliğine dair bir talep veya davanın bulunmadığı, işkolu kayıtları değişmediği müddetçe anılan işyerinde çalışanların İşkolları Yönetmeliği’nin 4 sıra No.lu ..., kimya, lastik ve ilaç işkolunda örgütlü bir sendikaya üye olmalarının hukuken ve teknik olarak mümkün olmadığı gerekçe gösterilerek başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.