"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1952 E., 2023/1883 K.
KARAR : Davalıların istinaf başvurularının esastan reddi, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Isparta 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/229 E., 2023/93 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ile davalı ... Havacılık Taşımacılık Eğitim ve Petrol Ürünleri Tic. AŞ (... Havacılık Şirketi) vekili ve davalı ... Havacılık Ve Teknoloji Merkezi AŞ (... Havacılık Şirketi) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalıların başvurularının esastan reddine, davacının başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 15.11.2012 tarihinde 4.500,00 USD net ücretle uçak teknisyeni olarak çalışmaya başladığını, iş sözleşmesinin 24.05.2018 tarihinde haksız olarak feshedildiğini, davacının Isparta İş Mahkemesinin 2019/168 Esas sayılı dosyası ile açtığı işe iade davası sonrası 31.12.2019 tarihinde tekrar çalışmaya başladığını, 14.01.2020 tarihinde ise istifa ettiğini, davacının ücretinin 2017 yılı Mayıs ayından itibaren onayı olmaksızın, tek taraflı olarak sabitlenerek eksik ödenmeye başlandığını, her iki Şirketin de Türk Hava Kurumu Havacılık Vakfı tarafından kurulan Şirketler olduğunu, sigortaların 29 gün ... Havacılık Şirketi, 1 gün ise ... Havacılık Şirketi üzerinden gösterildiğini, davacının 2018 yılı Nisan ve Mayıs aylarından toplam 5.646,00 USD ücret alacağı bulunduğunu, davacının ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını ileri sürerek ücret alacağı ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili cevap dilekçesinde; taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının dava konusu alacakları Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dosyası ile talep ettiğini, Nisan ayı ücretinin işbu davada da talep edildiğini, davacının ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili cevap dilekçesinde; taraflar arasında iş ilişkisi bulunmadığını, taleplerin zamanaşımına uğradığını, yetki itirazında bulunduklarını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde davacının ücretinin 4.500,00 USD olarak belirlendiği, sözleşmenin “İşverenin Sorumlulukları” başlıklı 2 nci maddesinde “İşveren, personele ücretini çalıştığı her ayı takip eden ayın ilk haftası içerisinde; belirlenen bir bankada açılacak personel hesabına her ayın son günü itibari ile USD olarak ödeyecektir.” hükmünün yer aldığı, davacının banka hesaplarının incelendiği, bankaya yapılan ödemelere göre davacının 2018/Nisan ayı ücretinin Mahkemenin 2018/169 Esas sayılı dosyasında dikkate alındığı anlaşıldığından davacının Mayıs ayı için 24 gün bakiye alacağı bulunduğu ve bakiye ücret alacağının hüküm altına alındığı, davanın kısmi dava olarak açıldığı, davalılar tarafından zamanaşımı def'inde bulunulduğu, arabuluculukta geçen süre de dikkate alınarak 03.07.2015-24.05.2018 dönemi için davacının dinî bayramlar dahil ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını ispatladığı, iddia tanık delili ile ispatlandığından alacaktan indirim yapıldığı, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu kabul edilerek davalıların alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; ulusal bayram ve genel tatil ücretinden indirim yapılmasının hatalı olduğunu, davacının iş sözleşmesinin 24.05.2018 tarihinde feshedildiğini, peşin ücret ödemesi söz konusu olmadığına göre iş sözleşmesi devam ederken 23.05.2018 tarihinde yapılan ödemenin Mayıs ayı çalışması için değil bir önceki Nisan ayına ait çalışmanın karşılığı olarak ve eksik şekilde ödendiğini, davalı tarafça döviz kurunun tek taraflı olarak 2.80 TL'ye sabitlendiği şeklindeki beyanı ve yatırılan para miktarı göz önüne alındığında 24 günlük ücretin değil, tam ücretin yatırıldığını, iş sözleşmesi devam etseydi 2018 Mayıs ayı çalışmasına ait ücretin en erken 2018 yılı Haziran ayının ilk haftasında ödenmesi gerektiğini ileri sürerek davanın tamamen kabulü için istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Şirket ile davacı arasında iş ilişkisi mevcut olmadığını, davacının diğer davalı Şirket ile sözleşme imzaladığını, müvekkili Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; sunulan deliller incelenmeden karar verildiğini, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerinin kapalı olduğunu, bu hususta komşu işyeri tanıklarının dinlenmesinin talep edildiğini, davacının tüm ücret alacaklarının ödendiğini, ödenmeyen ücretleri hakkında davacının Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dosyasında dava açtığını, derdestlik yönünden sundukları itirazları tekrarladıklarını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyadaki mevcut delil durumuna göre davalılar tarafından birlikte istihdam olgusunun gerçekleştiği, davacının alacaklarından davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu, davalıların derdestlik itirazlarının yerinde olmadığı, Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dosyasında hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 2018 yılı Nisan ayına kadar toplam 15.650,51 USD ücreti alacağı hesaplandığı, bu miktar esas alınarak karar verildiği ve istinaf incelemesinin Dairenin 29.12.2022 tarihli ve 2022/354 Esas, 2022/3885 Karar sayılı ilâmı ile yapıldığı, Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dava dosyasında davacının 2018 yılının Nisan ayına kadar olan ve muaccel hâle gelen ücret alacağı yönünden arabulucuya başvurarak dava açtığı, eldeki dava dosyasında ise davacınun 2018 yılının Nisan ve Mayıs ayına ilişkin ödenmeyen ve eksik ödenen ücret alacakları için arabulucuya başvurarak dava açtığı, davacının iş sözleşmesinin 24.05.2018 tarihinde feshedildiği, iş hukukunda işçiler bakımından peşin ücret ödemesinin söz konusu olmadığı gözetildiğinde iş sözleşmesi devam ederken 23.05.2018 tarihinde yapılan ödemenin davacının Mayıs ayı çalışması için değil, bir önceki Nisan ayına ilişkin çalışmasının karşılığı olduğu ve eksik ödendiği, 2018 yılı Mayıs ayı ücretinin ise davacıya ödenmediği, buna göre İlk Derece Mahkemesince aldırılan raporlar ile dosya arasına alınan Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dosyasındaki bilirkişi raporları birlikte değerlendirildiğinde davacının ödenmeyen 5.653,22 USD ücret alacağının bulunduğu, bu miktar ücret alacağına hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle davalıların iştinaf başvurularının esastan reddine, davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; yetki ve husumet itirazlarının bulunduğunu, davacının müvekkili Şirket ile arasında iş sözleşmesi bulunmadığını, müvekkili Şirket nezdinde çalışmadığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Havacılık Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; davacının Isparta İş Mahkemesinin 2018/169 Esas sayılı dosyasında açtığı davada, 2018 yılı Nisan ayı ücretinin hüküm altına alındığını, eldeki dava da mükerrer olarak 2018 yılı Nisan ayı ücretinin kabul edildiğini, derdestlik itirazını ileri sürdüklerini, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerinin kapalı olduğunu, husumetli tanık beyanlarına itibar edilmemesi gerektiğini, cevap dilekçesi ıslah edilerek komşu işyeri tanıklarının dinlenmesi talep edilmesine rağmen talebin karşılanmadığını, davacının tüm ücret alacaklarının ödendiğini, vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2023/4389 Esas sayılı ilâmı doğrultusunda davacının ücreti belirlenirken öncelikle 2018-32/51 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ hükümlerinin değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücret farkı alacağı ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22, 32, 44 ve 47 nci maddeleri.
3. Hazine ve Maliye Bakanlığının 06.10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51)'in "Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler" başlıklı 8 nci maddesinin yirmi dördüncü fıkrası şöyledir:
"Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedeller Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığının 06.10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51) hükümlerinin yürürlük tarihinden önce, davalı işverence tek taraflı olarak 4857 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi hükümlerine aykırı olarak davacının ücretinin sabitlendiği görülmekle Bölge Adliye Mahkemesince ücret alacağının hüküm altına alınmasının isabetli olduğunun anlaşılmasına göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.