"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/41 E., 2023/257 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ... davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde 27.05.1985 tarihinden itibaren çalıştığını, davalı Bakanlığa karşı daha önce ikame edilmiş yevmiye tespit ve alacak davasının kabulle sonuçlandığını, yevmiyesinin bu karara göre düzenlendiğini, davacının ... Orman-... Sendikası üyesi olduğunu, Sendika ile davalı arasında 2 yılda bir imzalanan toplu ... sözleşmelerine göre her yıl belli oranlarda zam uygulandığını, her yıl ocak ve temmuz aylarında ücretlere yansıtıldığını, davacının yevmiyesinin dondurulmasına ya da zam uygulanmamasına dair bir muvafakati olmadığını, işçinin ücretinin ... taraflı olarak düşürülmesinin kabul edilmeyeceği gibi ücretine zam yapılmamasının da kabul edilemez olduğunu, 2016 Haziran ayında davacının yevmiyesinin 140,75 TL olduğunu, 2016 Temmuz ayı zammının uygulanmadığını, akabinde 2017 Ocak ve Temmuz ayı zamlarının da uygulanmadığını, 2018 Ocak ayı zammının ise bir kısmının uygulanarak davacının yevmiyesinin 141,90 TL’ye yükseltildiğini, davalı Bakanlığın kabul ile sonuçlanan Mahkeme kararını tanımayarak davacının yevmiyesi, davasını hiç kazanmadığı seviye ile denk gelene kadar zam uygulamayı bıraktığını ileri sürerek ödenmeyen ücret, fazla çalışma, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; miktarı belirlenebilen alacak kalemleri için kısmi dava açılmasının mümkün olmadığını, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinin eksik ve yanlış uygulanmasından dolayı ikame ettiği davanın hakkaniyete uygun düşmediğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2014/12083 Esas ve 2009/9135 Esas sayılı iki farklı ilâmı ile aynı sebebe dayanan davada güncellenmiş yevmiyeye göre yeniden hesap yapılması gerektiğinin net şekilde açıklandığını, davacının davasının aynı sebebe dayalı yeni bir dava olduğunu, daha önce aynı konuda açılan davanın mevcudiyeti sebebiyle davacının kötüniyetli olduğunu, taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davalı Bakanlıkça her personel için yevmiye ve ücret tespit işlemlerinin ayrı ayrı yapıldığını, iç müfettiş ve Sayıştay denetiminden de geçtiğini, Bakanlıkça yapılan yevmiye tespit tablosuna göre davacının yevmiyesinin eksik değil de fazla çıktığını, 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 2 nci maddesine gereği Bakanlıkça yapılan bu tespite göre açılan davanın hatalı olduğunu, davacının eksik ya da hatalı ödenen hiçbir alacak kalemi olmadığını, davacının iddiasının esasen 2016 Temmuz ayı zammının uygulanmaması olduğunu, Personel Dairesi Başkanlığının 03.05.2016 tarihli yazısı ile “Kesinleşen mahkeme kararlarına istinaden yevmiyesi olması gerekenden fazla hesaplanan işçilerin işe giriş yevmiyesi yüksek olan yevmiye ile eşitleninceye kadar dondurulmuştur.” hükmünün bildirildiğini, davalı Bakanlıkça yevmiye tespiti ve güncellemesi yapılarak ücretin uygulandığını, bunun genel bir işlem olup davacıya özel bir uygulama olmadığını, bu yönüyle davacının taleplerinin mevzuata uygun olmadığını, bunun yanı sıra 01.01.2013-31.12.2014 arası geçerli 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 2 nci maddesinin uygulandığını, hatalı ve eksik bir işlem olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.11.2019 tarih ve 2018/215 Esas, 2019/396 Karar sayılı
kararıyla; davacının, davalıya ait işyerinde 1985 tarihinde çalışmaya başladığı ve hâlen çalıştığı, 2016 Temmuz ayından itibaren ücret zamları yapılmadığından ücret fark alacağı, fazla çalışma fark ücreti, ilave tediye ve ikramiye alacak talebinin 2016 yılı Haziran ayı sonrasına ilişkin olduğu, daha önce ikame edilen davaların talep konusu edilen döneme ait olmadığı, davacının ... Orman-... Sendikası üyeliğine 09.03.2009 tarihinde kabul edildiği, celbedilen toplu ... sözleşmelerindeki düzenlemeler dikkate alınarak talep konusu edilen dönem itibarıyla toplu ... sözleşmelerinin 53 üncü maddesi ve sair ilgili hükümleri gereğince ücretin en geç ayda bir ödeneceği ve işledikten sonra ayın 14'ünü takip eden 3 gün içerisinde ödeneceği şeklinde düzenlendiği, toplu ... sözleşmesi gereği ücrete esas yevmiye miktarı dikkate alınarak brüt 20.905,02 TL ücret fark alacağının olduğu, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre haziran ve aralık aylarında iki eşit taksitte olmak üzere yılda toplam 60 yevmiye tutarında ikramiye ödeneceğinin düzenlendiği, buna göre brüt 3.623,70 TL ikramiye alacağının olduğu, bordrolarda tahakkuk bulunan aylardaki fazla çalışma ödemeleri dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi gereği %75 zamlı saat ücret tutarının brüt 1.621,75 TL olduğu, kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen işçilere yılda 52 günlük ücreti tutarında ilave tediye ödemesi yapılacağının belirtildiği, buna göre davacının ilave tediye ücret alacağının brüt 2.931,24 TL olduğu gerekçe gösterilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 24.05.2022 tarihli ve 2020/1278 Esas, 2022/2085 Karar sayılı kararıyla; davalı işyerinde davacıya 2016 Temmuz ayından itibaren ücret zamlarının yapılmadığı, davacının ... Orman-... Sendika üyeliğine 09.03.2009 tarihinde kabul edildiği, celbedilen toplu ... sözleşmelerindeki düzenlemeler dikkate alınarak talep konusu edilen dönem itibarıyla toplu ... sözleşmelerine göre davacının ücret fark alacağı, fazla çalışma fark ücreti, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının bulunduğu, daha önce ikame edilen davaların talep konusu edilen döneme ait olmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.10.2022 tarihli ve 2022/9142 Esas, 2022/12832 Karar sayılı ilâmı ile; davalı işverence uyuşmazlık konusu toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ücret zamlarının davacıya uygulanmamasına gerekçe olarak gösterilen 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 2 nci maddesinin raporda değerlendirilmediği, davacıya işverence geçmiş yıllarda fazla ücret ödemesi yapılıp yapılmadığı hususunun denetlenemediği, bu nedenle söz konusu raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı gerekçesiyle temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... 7. ... Mahkemesinin 2008/128 Esas, 2009/383 Karar sayılı dosyasında görülen ücret farkı, ikramiye farkı ve ilave tediye farkı alacaklarının ödenmesine yönelik dava neticesinde davacının fark alacaklarının hesaplandığı ve hükmün Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği, 31.12.2004 tarihi itibarıyla yevmiyesinin 46,82 TL olarak belirlendiği, 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 2 nci maddesinde atıf yapılan Kamu Çerçeve Protokolü kapsamında hiç dava açmayan işçiler hakkında yapılmış işlemler sonucunda fazla ödemenin olması hâlinde yevmiyenin 31.12.2014 tarihi itibarıyla dondurulacağı hükmünün davacı yönünden uygulanmasının söz konusu olmadığı gerekçe gösterilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; dosya kapsamına alınan bilirkişi raporunun aydınlatıcı olmadığını, müvekkilinin yevmiyeleri, sendika üyelikleri ve yevmiye artış oranlarının bilirkişi raporunda bulunmadığını, dosya kapsamında birçok bilirkişi raporu alındığını, alınan bilirkişi raporları arasında farklılıklar bulunmasının kabul edilemeyeceğini, bilirkişi raporlarından kaynaklanan farklardan müvekkilinin sorumlu tutulamayacağını, sonradan sunulan evrak nedeniyle oluşan kısmen ret nedeniyle davacı aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti ve yargılama giderinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep emiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; bilirkişi tarafından, daha önceki Mahkeme kararından bahisle toplu ... sözleşmesi hükmünün Mahkeme kararının önüne geçemeyeceği yorumu ile 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinin sonraki dönem toplu ... sözleşmesine sirayet edemeyeceği yorumunun haksız ve hukuksuz olduğunu, aynı sebebe dayanan davada, güncellenmiş yevmiyeye göre yeniden hesap yapılması gerektiği hususunda Yargıtay uygulaması bulunduğunu, davacının davasının aynı sebebe dayalı yeni bir dava olduğu gözetilmeden yapılan hesaplamanın haksız ve hukuka aykırı olduğunu, davacının eksik ya da hatalı ödenen hiçbir kalem ve miktarda alacağı bulunmadığını beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; işyerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arası yürürlükte olan 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 2 nci maddesinin değerlendirilmesi ile buna göre dava konusu alacakların hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ... davalı vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan, harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
23.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.