"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz istemine ilişkin asıl ve birleşen davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın birleşen dava bakımından davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı; birleşen dava bakımından davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 17.07.2008 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin 2008 Temmuz ayı istatistiklerinin 27 sıra numarasında yer alan gazetecilik işkolunda çalışan işçi sayısının ve davalı Sendikaların üye sayılarının hatalı olması, gerçeği yansıtmaması nedenleri ile anılan istatistiğin iptali ile gerçek sayı ve oranlarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacılar vekili dava dilekçesinde; 17.07.2008 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan işkolu istatistiğinde, 27 sıra numaralı gazetecilik işkolunda 15.916 işçi olduğu ve bunlardan 4.567 kişinin ... Gazeteciler Sendikası üyesi olduğu ve sendikalaşma oranının %28,69 olarak gösterildiğini; İşkolları Tüzüğü'nün 27 sıra numaralı gazetecilik işkolunda çalışan işçi sayısının daha fazla olduğunu, davalı Sendikanın da ilan edilenden daha az sayıda üyelerinin bulunduğunu, işkolu çalışanının %10'u geçtiğini göstermek için bu şekilde yayımlanmış olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 27 sıra numaralı gazetecilik işkolundaki gerçek sayı ve oranların tespit edilerek hatalı ve gerçeğe aykırı gazetecilik işkolu istatistiğinin ve sendika yetkisinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; %10 barajının tespitinde mülga 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi, Grev Ve ... Kanunu’nun (2822 sayılı Kanun) ilgili maddeleri ve Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapıldığını, işverenler tarafından verilen işçi giriş/çıkış bildirimleri ile işkolundakı işçi sayısının, sendikalar tarafından verilen üyelik fişleri, ölüm, emeklilik vs. bilgileri ve noterler tarafından gönderilen istifa fişleri değerlendirilerek sendikalı işçi sayılarının tespit edildiğini, davaya konu istatistiğin, söz konusu bilgi ve belgelere göre düzenlenmiş olduğunu, önceki istatistiklere yapılan itirazlara ilişkin davaların henüz derdest olması nedeniyle sonuçlarının beklenmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Gazeteciler Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davacılara ait işyerlerinde Sendikanın yetkisinin bulunmadığını, Bakanlığın hazırladığı istatistiğe ilişkin bilgilerin ve dayanağının doğru olduğunu, istatistiğin yanlışlığını gösteren hiçbir somut veri bulunmadan dava açıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleşen dava bakımından davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Birleşen dava bakımından davacılar vekili; dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; istatistikte sayısal ve matematiksel bir hata bulunmadığı, istatistiğin doğru/isabetli olduğu, istatistiğin iptalini gerektirir hukuka aykırı bir unsur bulunmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleşen dava bakımından davacılar vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, mülga 2822 sayılı Kanun'un 12 nci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan bir işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına ilişkin istatistiklere itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan mülga 2822 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 12 nci maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde onunun (tarım ve ormancılık, avcılık ve balıkçılık işkolu hariç) üyesi bulunduğu işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyeri veya işyerlerinin her birinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının kendi üyesi bulunması halinde bu işyeri veya işyerleri için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
....
Bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde onunun tespitinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca her yıl Ocak ve Temmuz aylarında yayımlanacak istatistikler esas alınır. Bu istatistiklerde belirtilecek işkolundaki bütün işçi sayısı ile bu işkolundaki sendikalara mensup üye sayısı toplu sözleşme ve diğer işlemler için istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere müracaat eden veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez. (Ek cümle : 18/2/2009 - 5838/6 md.; Değişik son cümle: 28/1/2010-5951/4 md.) Bakanlık; yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, 1/8/2010 tarihinden itibaren kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alır. Bu tarihe kadar Bakanlıkça yayımlanmış bulunan en son işçi ve üye istatistikleri geçerlidir.
Yayımından itibaren 15 gün içinde itiraz edilmeyen istatistikler kesinleşir. Ancak, istatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle bu süre içinde ... ... Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme bu itirazı 15 gün içinde sonuçlandırır. Mahkemece verilen karar ilgililerce veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca temyiz edilebilir. Yargıtayca bu temyiz talebi 15 gün içinde kesin karara bağlanır...”
2. 4721 sayılı ... Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) “İspat yükü” kenar başlıklı 6 ncı maddesi ise şöyledir:
“Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.”
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) “İspat yükü” kenar başlıklı 190 ıncı maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.