"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/96 E., 2023/1657 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/149 E., 2021/436 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davacının borçlu olmadığının tespiti ile kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi davalı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin marketlere sigara satım ve dağıtım işine yönelik faaliyet gösteren davalı ... Tütün Mamülleri ve Pazarlama Anonim Şirketi işyerinde 01.....2017 tarihinden itibaren pazarlama elemanı olarak asgari ücretle çalışmaya başladığını, market ve büfelere araçla sigara dağıtımı yaptığını, işveren şirket tarafından davacı işçinin ilki işe giriş sırasında, ikincisi ise çalışma devam ederken cari hesaplara karşılık olarak olmak üzere 100.000,00 TL ve 150.000,00 TL bedelli iki adet teminat senedini vermeye zorunlu tutulduğunu, işe girişte istenen senette davacının annesinin ve kayınpederinin de kefil sıfatıyla imzalarının alındığını, bu iki senedin dışında davacının içeriği boş bir taahhütname de vermiş olduğunu, davacının ... sözleşmesinin işveren şirket tarafından 29.11.2018 tarihinde noterden gönderilen bildirimle feshedildiğini, fesih sonrasında davacıdan alınan teminat senetlerinin kendisine iade edilmediğini, işyerinde davacıdan kaynaklı bir zarar söz konusu olmadığını, teminat olarak verilen lehtar kısmı boş olan senetlerin işveren Şirket tarafından ciro edilmeksizin doğrudan davalı ... tarafından ... 13. İcra Müdürlüğünün 2018/14913 ve 2018/14916 Esas ... dosyalarından ihtiyati haciz kararı da alınmak suretiyle kambiyo takibine konu edildiğini, davacının teminat senedi kefili olan annesi ve kayınpederi ile birlikte ... Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunduğunu, Savcılık soruşturmasının 2018/146066 numaralı dosya ile devam ettiğini, davacı işçiden başka işyerinde çalışan diğer bir kısım işçiler aleyhine de teminat senetleri ile icra takipleri başlatıldığını, teminat olarak alınan senet sebebiyle işçinin borcunun, işverene verdiği zarar miktarı ile sınırlı olduğunu, zararı işverenin ispatlamak durumunda bulunduğunu, teminat niteliğinde alınan senetlerin işverenin zararını kanıtlamadığı sürece geçersiz sayılması gerektiğini ileri sürerek ... 13. İcra Müdürlüğünün 2018/14913 Esas ve 2018/14916 Esas ... takip dosyalarına konu edilen 26.05.2017 keşide ve 30.09.2018 vade tarihli 100.000,00 TL bedelli ve 20.09.2017 keşide ve 20.08.2018 vade tarihli 150.000,00 TL bedelli senetlerin teminat senedi olduğunun tespiti ile teminat senetlerinin kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe konu edilemeyeceği gerekçesiyle takiplerin iptaline, davacının borçlu olmadığının tespitine ve davalılar aleyhine %40'dan aşağı olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar tarafından cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalılar tarafından davacı işçiye alacaklısı ... olan 100.000,00 TL tutarlı senet ile yine alacaklısı ... olan 150.000,00 TL tutarlı senedin tahsili için ... 13. İcra Müdürlüğünün 2018/14913 Esas ve 2018/14916 Esas ... dosyalarında ayrı ayrı takip başlatıldığı, davacı işçi tarafından yapılan bu takiplerin iptali ile borçlu olmadığının tespitinin istendiği, dinlenen tanık beyanları, bilirkişiden alınan rapor ve tüm dosya kapsamına göre takibe konu yapılan senetlerin teminat karşılığında düzenlendiği, davacının davalılara borçlu olduğunun somut delil ve bilgilerle kanıtlanamadığı, davacı aleyhine ... 13. İcra Müdürlüğünün 2018/14913 Esas ve 2018/14916 Esas ... dosyalarında yapılan takiplerin ayrı ayrı iptali ile sözü edilen dosyalarda davacının davalılara borçlu olmadığının tespitine, kötüniyet iddiası kanıtlanamadığından kötüniyet tazminatına yönelik talebin ise reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili; davacı tarafın iddiaları doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiş olmasının usul ve yasaya aykırılık teşkil ettiğini, davacının diğer davalı Şirketi zarara uğrattığı ve soruşturmaların açılmış olduğu hususlarının göz ardı edilerek takip dayanağı senedin teminat senedi olduğu kabul edilerek icra takiplerinin iptaline dair verilen kararın hatalı olduğunu, müvekkilinin senedi elinde bulunduran hamil olarak davacıdan alacaklı bulunduğunu, ispat yükünün davacıda olmasına karşın borcun varlığını ispat etmesinin alacaklı müvekkilinden beklenemeyeceğini, davacının Şirkete verdiği senetler üzerinden müvekkiline yönelik borçlu olmadığı iddiasının abesle iştigal sayılacağını, imzaya itiraz edilmediğini, diğer davalı Şirketle olan ihtilafın müvekkilini ilgilendirmediğini, teminat senedi iddiasının yazılı delil ile ispat edilmediğini, yanı sıra Savcılık soruşturmasının beklenmesi gerektiğini, davanın kötüniyetli olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyadaki delil durumu, tanık anlatımları, bu sektörde işe alımlarda işçiden teminat senedi alınmasının yaygın bir uygulama olduğu, buna göre İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı işçi aleyhine ... 13. İcra Müdürlüğünün 2018/14913 Esas ve 2018/14916 Esas ... dosyalarında kambiyo takibine dayanak yapılan 100.000,00 TL ve 150.000,00 TL bedelli senetlerin teminat senedi olup olmadıkları ile davacının bu senetler nedeniyle borçlu olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanun'un (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2004 ... İcra ve İflas Kanunu'nun "Menfi tespit ve istirdat davaları" kenar başlıklı 72 nci maddesinin beşinci fıkrası şu şekildedir:
"Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırşa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz. "
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.