"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk(...) Mahkemesi
SAYISI : 2022/544 E., 2022/705 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
MEHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2020/374 E., 2021/177 K.
Taraflar arasında Mahkemede görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.10.2000 tarihinden itibaren davalı Bakanlığa bağlı hastane işyerinde ihale ile hizmet alınan alt işveren şirketler nezdinde temizlik işleri görevlisi olarak 08.....2012 tarihinde emekli olana kadar çalıştığını, davacının son alt işvereninin davalı ... Temizlik Gayrimenkul Danışmanlık ve Teknik Servis Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. olduğunu, emeklilik nedeniyle ... sözleşmesi sona ... davacının kıdem tazminatının fesih tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili 20.10.2020 tarihli birleşen dava dilekçesinde; kısmi dava niteliğindeki Mahkemenin 2015/386 Esas ... dosyasına kayıtlı alacak davasında yapılan yargılamada alınan bilirkişi raporunda dava konusu kıdem tazminatının toplam 11.251,55 TL olduğunun belirlendiğini ve hüküm altına alındığını, ancak söz konusu davada ıslah harcı yatırılmadığı gerekçesiyle kararın Yargıtay tarafından bozulduğunu, esasen söz konusu davada dava değerini bilirkişi raporundaki miktara arttırmak maksadıyla 02.12.2015 tarihli ıslah dilekçesinin sunulmuş olduğunu; ancak Mahkeme tarafından ıslah harcını yatırmak üzere süre verilmeden dosyanın karara çıkartıldığını, bozma sonrası ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2020/120 Esas olan yeni esas numarası üzerinden devam eden yargılamada da ıslah harcı yatırılmadığını ve bozma ilâmı gereğince davanın dava dilekçesinde istenen 1.000,00 TL'lik kısım için devam ettiğini, bu nedenle bilirkişi raporunda hesap edilen bakiye alacak 10.251,55 TL tutarındaki alacak için ek dava açılmasının zorunlu olduğunu belirterek aralarındaki sıkı irtibat nedeniyle asıl ve ek davaların birleştirilerek neticede kabüllerine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili asıl davaya yönelik cevap dilekçesinde; davacının kısmi dava açamayacağını, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkili İdareye husumet yöneltilemeyeceğini, alacak talebinin davalı Bakanlıktan istenmesinin kamu zararı oluşturduğunu, sorumluluğun yüklenici firmaya ait olduğunu, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Temizlik Şirketi vekili asıl davaya yönelik cevap dilekçesinde; müvekili Şirketin ünvan değişikliği yaptığını, yeni ünvanın ENH İnşaat Dış Ticaret Ltd. Şti. olduğunu, müvvekili Şirketçe davacının tüm alacaklarının ödendiğini, 6552 ... ... Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun'a (6552 ... Kanun) göre kıdem tazminatından kamu kurumunun sorumlu olduğunu, müvekkili Şirketin sorumluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili birleşen davaya cevap dilekçesinde; ek dava açılmak suretiyle talep edilen meblağın İdare tarafından davacı vekiline ödenmiş olduğunu, haksız açılan davanın reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 15.12.2015 tarihli ve 2015/386 Esas, 2015/807 Karar ... kararı ile; davacının 01.10.2000 ile 08.02.2012 tarihleri arasında, toplam 11 yıl 8 ay 7 gün hizmet süresinin bulunduğu, davacının işverene ibraz ettiği dilekçesi ile emekliliğe hak kazandığından bahisle kendi isteğiyle işten ayrılmayı talep ettiği ve ... sözleşmesinin bu gerekçeyle sona erdiğine ilişkin taraflar arasında herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığı, uyuşmazlığın 4857 ... ... Kanunu’nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesindeki asıl işveren ve alt işveren sorumluluğu noktasında toplandığı, anılan Kanun'da davacı işçinin ... sözleşmesinden kaynaklı tazminat ve alacaklarına karşı birlikte sorumlu olduklarının düzenlendiği ancak 4857 ... Kanun’un 112 inci maddesinde yapılan değişiklik ile kamuda çalıştırılan işveren işçilerin kıdem tazminatlarının kamu kurumu tarafından ödenmesi esasının düzenlendiğini, somut olayda davacının davalı Bakanlığa bağlı ... ... Devlet Hastanesinde çalıştığı; dolayısıyla davacı işçinin dava konusu kıdem tazminatı alacağından davalı Bakanlığın sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın davalı asıl işveren Bakanlık yönünden kabulüne, diğer davalı alt işveren Şirket yönünden ise reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı Bakanlık vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 16.01.2020 tarihli ve 2016/21951 Esas, 2020/514 Karar ... ilâmı ile; ... hukukunda asıl alt işveren müessesesinin yasal dayanağının 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesindeki düzenleme olduğu, 6552 ... Kanun ile 112 nci maddeye eklenen ikinci fıkrasının (a) bendinde getirilen düzenlemenin işçinin gerçek işvereni olan alt işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı, bu nedenle Mahkemece 4857 ... Kanun' un 112 nci maddesine 6552 ... Kanun'un 8 inci maddesi ile eklenen ikinci fıkranın (a) bendine yanlış anlam yüklenerek davacının kıdem tazminatından alt işverenin sorumluğunu ve özellikle asıl işverenin rücu imkânını ortadan kaldıracak şekilde sadece Bakanlığın sorumlu tutulmasının hatalı olduğu, davacının kıdem tazminatından aralarında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu bulundukları, davacı vekili ıslah dilekçesi vermiş ise de ıslah harcının yatırıldığına ilişkin belgeye fiziki dosya ve UYAP ile oluşturulan elektronik ortamda rastlanmadığı, Mahkeme tarafından ıslah harcının yatırılıp yatırılmadığının araştırılması gerektiği, ıslah harcının yatırılmadığının tespit edilmesi hâlinde, bozmadan sonra yatırılması durumunda artırılan miktara hükmedilmesinin mümkün olmadığı; bu nedenle davacı vekili tarafından ıslah dilekçesi bozma öncesinde verilmiş olsa da bozma öncesinde ıslah harcı yatırılmamış ise bozma sonrasında ıslah harcı yatırılsa bile ıslah dilekçesindeki miktara değil dava dilekçesindeki miktara hükmedilmesi gerektiği ve davalı Bakanlığın harçtan muafiyetinin gözetilmesi gerektiği gerekçeleri ile Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemenin 15.12.2015 tarihli ve 2015/386 Esas, 2015/807 Karar ... kararının bozulmasına karar verilmesi sonrası davacı tarafça kıdem tazminatı talebine ek dava mahiyetinde açılan ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2020/374 Esas, 2021/177 Karar ... dosyasının işbu dosya ile birleştirilmesine karar verilmek suretiyle yapılan yargılamada; Hakimler ve Savcılar Kurulu 1. Dairesinin 04.11.2021 tarihli ve 1112 ... kararı ile Silivri ... Mahkemesinin 11.11.2021 tarihi itibarıyla faaliyete geçirilmesine karar verilmiş olduğu gerekçesiyle 24.11.2021 tarihli ve 2020/120 Esas, 2021/664 Karar ... kararı ile görevsizlik kararı verilerek dosyanın Silivri ... Mahkemesine gönderildiği, Silivri ... Mahkemesi tarafından da 2022/279 Esas, 2022/234 Karar ... kararı ile görevsizlik kararı verildiği, ... Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesinin 2022/1153 Esas, 2022/1271 Karar ... ilâmı ile ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle Mahkemenin 2020/120 Esas, 2021/664 Karar ... kararı kaldırılmakla, dosyanın mevcut esasa kaydı yapılarak yapılan yargılama sonucunda; bozma öncesi alınan bilirkişi raporu ile davacının 11.251,55 TL kıdem tazminatı bulunduğunun tespit edildiği, davalı ... tarafından 16.03.2016 tarihinde davacı vekili Av. ...'ın Vakıflar Bankası hesabına “2015/386 Esas ... dosyasına ilişkin 19.150,00TL'lik mahkeme kararı” açıklamalı bir ödeme gerçekleştirdiği, buna ilişkin dekontun dosya içerisine sunulduğu, 2015/386 Esas ... dosyanın bozulması sonucu 1.000,00 TL'lik alacağın 2022/544 Esas numarası ile talep edildiği, 10.251,55 TL'lik kısmın da birleşen 2020/374 Esas ... dosya ile talep edildiği, davacı vekilinin beyanı ile de kıdem tazminatına ilişkin ödemenin yapıldığının anlaşıldığı, asıl işveren ve alt işverenin kıdem tazminatından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, birleşen 2020/374 Esas ... dava dosyası yönünden davalıların dava açılmasına sebebiyet vermedikleri, bu kapsamda esas ve birleşen dosya konuları olan kıdem tazminatlarının ödendiği, davaların konusuz kaldığının anlaşıldığı, ayrıca her ne kadar kısa karar ile istinaf yolu açık bırakılmış ise de 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 304 üncü maddesi gereğince bu hususun resen tashih edilerek Yargıtay nezdinde temyiz yolu açık bırakılarak, 2022/544 Esas ... asıl dava yönünden; dava konusu alacağın davalı ... Bakanlığınca davacı yana ödenmesi sebebiyle konusuz kalan talep yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 1.000,00 TL kıdem tazminatı ve ... sözleşmesinin fesih tarihi olan 08.....2012 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizinden davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasına, birleşen 2020/374 Esas ... ek dava yönünden; belirlenen 10.251,55 TL kıdem tazminatı tutarının davalı ... Bakanlığınca davacı yana ödenmesi sebebiyle konusuz kalan talep yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 10.251,55 TL kıdem tazminatının ... sözleşmesinin fesih tarihi olan 08.....2012 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizinden davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı Bakanlık vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; birleşen 2020/374 Esas ... ek davanın, Mahkemenin 2015/386 Esas ... dosyasından 11.251,55 TL alacağın hüküm altına alınmasına dair verilen karar üzerine davalı Bakanlık tarafından yapılan 19.500,00 TL tutarındaki ödemenin, kararın Yargıtay tarafından bozulması üzerine dayanaksız kalması ve davalı Bakanlıkça sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesinin talep edilebilecek olması ve ıslah ile talep etme imkânının da kalmaması nedeniyle açıldığını, bu nedenle davanın konusuz kaldığına ve davacı aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesine dair verilen kararın hatalı olduğunu, asıl ve birleşen davanın tam kabulü ile davacı lehine vekâlet ücretine hükmolunması gerektiğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı Bakanlık vekili temyiz dilekçesinde; cevap dilekçesini tekraren ve asıl dava yönünden davalı Bakanlık aleyhine vekâlet ücreti ile yargılama giderine hükmedilmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, dava konusu kıdem tazminatından davalı tarafların sorumluluğunun belirlenmesi ile talep konusu olan kıdem tazminatının bozma ilâmından önce ödenmiş olmasının derdest dava bakımından etkisine ve davalı Bakanlık aleyhine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6100 ... Kanun'un 331 inci maddesi.
3. 4857 ... Kanun'nun 2 nci ve 6 ncı maddesi ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 ... ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ile davalı Bakanlık vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.