"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1248 E., 2023/1200 K.
KARAR : Davacının istinaf başvurusunun esastan reddi, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/664 E., 2023/183 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın, dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 667 ... Kanun Hükmünde Kararname (667 ... KHK) ile kapatılan ... Özel Eğitim Anonim Şirketi bünyesinde faaliyet gösteren Özel Gündüzalp Kolejinde 01.09.1988 tarihinden 23.07.2016 tarihine kadar çalıştığını, işveren Şirketin 667 ... KHK ile kapatılması ile çalışma ilişkisinin de sona erdiğini ancak işçilik alacaklarının ödenmediğini, bu nedenle işçilik alacaklarının tahsili için ... 1. İdare Mahkemesinin 2021/251 Esas ... dosyasında dava açılmış ise de uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği ve adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verildiğini, akabinde 14.03.2022 tarihinde arabulucuya başvurulduğunu, ancak davalı İdare tarafından arabuluculuk oturumuna katılmayacakları beyan edildiğinden “görüşme yapılamadan anlaşmama sebebiyle" oturuma son verildiğine dair tutanak düzenlendiğini belirtilerek kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ile ödenmeyen 2016 Haziran ve Temmuz ayı ücret alacaklarının davalı İdareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... adına ... Defterdarlığı vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, olağanüstü hâl kapsamında kapatılan Şirketin Hazineye devredilmiş olduğunu, adli yargıda açılacak davaların ancak Hazine ve Maliye Bakanlığına yöneltilebileceğini, adli yargıda ... Valiliğinin taraf ehliyeti bulunmadığını, davaya konu işçilik alacakları bakımından zamanaşımı süresinin geçtiğini, 20.07.2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararı ile Ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hâl kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişilerin veya kapatılma ya da resen terkin üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine 17.08.2016 tarihi dâhil bu tarihten sonra açılan davalar ile icra ve iflas takipleri hakkında 670 ... Kanun Hükmünde Kararname'nin (670 ... KHK) 5 inci maddesi gereğince dava ve takip şartının bulunmaması nedeniyle davanın reddine veya takibin düşmesine karar verildiğini, davacı tarafın çalıştığını iddia ettiği Şirketin de kapatılan şirketlerden biri olduğunu, davacının işçilik alacaklarının tazmini talepli olarak dava açmış olduğunu, dava tarihi itibarı ile 670 ... KHK'nın 5 inci maddesi gereğince dava şartı yokluğundan davanın reddine karar vermek gerektiğini, 675 ... KHK 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenleme gereğince dava şartı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 20.07.2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararı ile Ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hâl kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler aleyhine 17.08.2016 tarihi dâhil bu tarihten sonra açılan davalar ile icra ve iflas takipleri hakkında 670 ... KHK'nın 5 inci maddesi gereğince dava veya takip şartının bulunmaması sebebiyle davanın reddine veya takibin düşmesine karar verileceğinin düzenlendiği; dosya içeriğine göre davacı işçinin çalıştığı ... Eğitim Yayıncılık Şirketinin 23.07.2016 tarihli ve 25779 ... Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 667 ... KHK'nın 2 nci maddesi gereğince kapatıldığı, 675 ... KHK'nın 16 ncı maddesi gereğince, kanun hükmünde kararname hükümleri ile kapatılan gerçek ve tüzel kişiler aleyhine açılmış bulunan davalar hakkında dava şartı yokluğu nedeniyle ret kararı verileceğinin düzenlendiği, konuya ilişkin emsal içtihatların da bu yönde olduğu belirtilerek dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; verilen kararın hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, davacının Özel Gündüzalp Kolejinde 01.09.1988 tarihinden beri çalıştığını, kapatılan ve Hazineye devredilen kurumdan davacının kıdem ve ihbar tazminatı ile 2016 Haziran ve 2016 Temmuz aylarına ilişkin giydirilmiş ücret alacağı bulunduğunu, ... sözleşmesinin davacının kendi kusurundan ya da işverenin haklı feshinden sona ermediğini, dava şartı yokluğu nedeniyle değil olsa olsa görevsizlik nedeniyle usulden ret kararı verilebileceğini, ... 1. İdare Mahkemesine öncelikle açılan davanın uyuşmazlığın ... yerinin özel hukuk hükümlerine tâbi adli yargı olduğu için görevsizlik nedeniyle usulden ret kararı verildiğini, davacının alacaklarına kavuşmasının imkânsız hâle geldiğini, alacağını 2016 yılından beri tahsil edemeyen davacının büyük mağduriyet yaşadığını, arabuluculuk görüşmelerinin davalı tarafın iştirak etmemesi nedeniyle sona erdiğini, bu nedenle 6325 ... Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun 18/A maddesinin on birinci fıkrası gereğince toplantıya katılmayan taraf kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacağını ve ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilemeyeceğini belirterek hükmün ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; Mahkeme kararı ret yönünden usule uygun ise de hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinde arabuluculuk ücretinin İdareden alınmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu, arabuluculuk ücreti yönünden kararın kaldırılması gerektiğini belirterek hükmün ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 29.10.2016 tarihli ve 29872 ... Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 675 ... KHK’nın "Dava ve takip usulü" başlıklı 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "... 20/07/2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararı ile ülke genelinde ilan edilen OHAL kapsamında yürürlüğe konulan KHK'ler gereğince kapatılan kurum, kuruluş.. sahibi gerçek ve tüzel kişiler veya kapatılma yada resen terkin üzerine Maliye Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine 17/08/2016 tarihi dahil bu tarihten sonra açılan davaların dava şartının bulunmaması nedeni ile davacının reddine karar verileceği ..." şeklindeki emredici düzenleme karşısında Mahkeme kararına karşı davacının bu yöndeki istinaf talebinin yerinde olmadığı, tarafların arabuluculuk ücretine karşı itirazları bulunduğu, Mahkemenin gerekçeli kararında suç üstü ödeneğinden karşılanan 680,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsiline karar verildiği, 2023 yılına ait Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi'nin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre dava şartı arabuluculuk sürecinde arabuluculuğa elverişli olmama nedeniyle arabuluculuk sürecinin sona erdirilmesi hâlinde arabulucuya ücret ödenmeyeceğinin düzenlendiği, bu kapsamda zorunlu arabuluculuk başvurusu sonrası arabulucu tarafından toplantı yapılmadan arabuluculuk konularının zorunlu arabuluculuğa elverişli olmadığına ilişkin karar verilmiş olması sebebiyle arabulucuya ücret ödenmemesi gerektiği ve davalı tarafın arabuluculuğa ilişkin istinaf talebinin yerinde olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve davanın 675 ... KHK'nun 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince dava şartı yokluğundan reddine dair yeniden hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf başvuru dilekçesindeki sebeplerle kararın temyizen incelenerek bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının işvereni dava dışı Şirketin 667 ... KHK kapsamında kapatılması nedeniyle işçilik alacaklarına yönelik eldeki davada dava şartının mevcut olup olmadığı, davanın usulden reddine ilişkin karar gerekçesinin yerinde olup olmadığı ve davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin isabetli bulunup bulunmadığı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 675 ... KHK'nın "Dava ve takip usulü" kenar başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir:
"(1) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler aleyhine 17/8/2016 tarihinden önce açılan davalar ile bu kapsamda Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne husumet yöneltilen davalarda mahkemelerce, 15/8/2016 tarihli ve 670 ... Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi uyarınca dava şartı yokluğu sebebiyle red kararı verilir. Bu kararlar duruşma günü beklenmeksizin dosya üzerinden kesin olarak verilir ve davacılara resen tebliğ edilir. Tarafların yaptığı yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
(2) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler aleyhine 17/8/2016 tarihinden önce başlatılan icra ve iflas takipleri ile bu kapsamda Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne husumet yöneltilen takipler hakkında icra müdürlüklerince, 670 ... Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi uyarınca düşme kararı verilir. Bu kararlar dosya üzerinden kesin olarak verilir ve takip alacaklısına resen tebliğ edilir. Tarafların yaptığı takip giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
(3) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 ... Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanalları ile bunların sahibi gerçek veya tüzel kişiler veya kapatılma ya da resen terkin üzerine Maliye Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine 17/8/2016 tarihi dahil bu tarihten sonra açılan davalar ile icra ve iflas takipleri hakkında 670 ... Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesi gereğince dava veya takip şartının bulunmaması sebebiyle davanın reddine veya takibin düşmesine karar verilir.
(4) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca verilen kararlarda davacı veya alacaklının 670 ... Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinde belirtilen usule uygun olarak ilgili idari makama, tebliğ tarihinden itibaren otuz günlük hak düşürücü süre içinde başvurabileceği belirtilir. İdari başvuru üzerine idari merci tarafından verilecek karar aleyhine idari yargıda dava açılabilir. İdari yargının verdiği karar kesin olup, uyuşmazlık adli yargıda hiçbir şekilde dava konusu yapılamaz."
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı tarafça temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.