"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2021/120 E., 2023/283 K.
DAVA TARİHİ : 05...2013
KARAR : Asıl davanın kabulü, birleşen davanın kısmen kabulü
BİRLEŞEN DAVA
SAYISI : 2014/356 E., 2014/288 K.
Taraflar arasında görülen sendika aidat alacağının tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile ... Belediyesi arasında 14.03.2008-04...2013 tarihleri arası yürürlük süreli toplu ... sözleşmeleri imzalandığını, davalıya bağlı çalışan işçilerden müvekkili Sendikaya üye olanların isim listesini, üyelik ve dayanışma aidatı kesinti yazıları ile birlikte davalı işverene bildirdiklerini, üyelerin üyelik ve dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmelerinden yararlandıklarını, davalı işveren tarafından toplu ... sözleşmelerinden yararlanan işçilerin ücretlerinden kesilen üyelik ve dayanışma aidatlarının müvekkili Sendikaya ödenmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 5.000,00 TL'nin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; kapatılan ve ... İl Özel İdaresine devredilen ... Belediyesi tarafından ödenmeyen 04...2013-17...2014 tarihleri arası dönem için tahakkuk eden 42.210,92 TL sendika üyelik ve dayanışma aidatı alacağının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın haklı olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17...2015 tarihli ve 2013/216 Esas, 2015/673 Karar sayılı kararı ile; asıl davanın kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 11.03.2021 tarihli ve 2021/1055 Esas, 2021/5951 Karar sayılı ilâmı ile; dosya kapsamında mevcut Sosyal Güvenlik Kurumu dönem bordrolarında yer alan işçi sayısı ile bilirkişi raporunda hesaplamaya esas alındığı belirtilen işçi sayılarının örtüşmediği, bilirkişi asıl ve ek raporunda, somut işçi isimleri ve hangi işçiden ne miktarda aidat kesintisi yapılması gerektiği açık ve denetime elverişli şekilde belirtilmediğinden, raporların hükme esas alınabilecek nitelikte olmadığı, öncelikle Belediye tarafından aidat kesinti listelerinin dosyaya ibraz edildiği belirtilmiş ise de, söz konusu kayıtlar dosyada mevcut olmadığından, Mahkemece bu eksikliğin giderilmesi gerektiği, daha sonra dosyanın aynı bilirkişiye tevdi edilmesi, dönem bordroları, işyeri kayıtları ve sendika kayıtları gözetilerek denetime elverişli rapor tanzimi gerektiği, Mahkemece, aidat kesintisi yapılacak işçilerin gerçek ücret miktarının tespit edilmesi, bu hususta işçilere ait bordroların getirtilmesi gerektiği, kabule göre de asıl ve birleşen dava bakımından taleple bağlılık ilkesinin gözetilmediği, Mahkemece her aya ilişkin aidat bedellerine faiz işletilen tarihin açık bir şekilde hüküm fıkrasında belirtilmesi gerekirken, bilirkişi raporuna atıf yapmak suretiyle hüküm kurulmasının da doğru olmadığı gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda asıl davanın kabulüne, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; aidatların ödendiğini, ödeme belgelerinin dikkate alınmadığını, ıslah tarihi itibarıyla alacağın zamanaşımına uğradığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya kapsamına, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre uyuşmazlık, sendika aidat alacaklarının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun“Üyelik aidatı” kenar başlıklı 18 inci maddesi şöyledir:
"(1) Üyelik aidatının miktarı kuruluşların tüzüklerinde belirtilen usul ve esaslara göre genel kurul tarafından belirlenir.
(2) Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kesilmek suretiyle ilgili sendikaya ödenir.
(3) Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.
(4) Üye aidatının tahsiline ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir."
3. Mülga 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 61 inci maddesi şöyledir:
"İşyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasının, toplu ... sözleşmesi yapılmamışsa veya sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikasının yazılı talebi ve aidatı kesilecek sendika üyesi işçilerin listesini vermesi üzerine, işveren sendika tüzüğü uyarınca üyelerin sendikaya ödemeyi kabul ettikleri üyelik aidatını ve Toplu ... Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu gereğince sendikaya ödenmesi gerekli dayanışma aidatını, işçilere yapacağı ücret ödemesinden kesmeye ve kestiği aidatın nevini belirterek tutarını ilgili sendikaya vermeye ve kesinti listesini sendikaya göndermeye mecburdur.
Yukarıdaki fıkra gereğince sendika tüzüğüne uygun olarak kesilmesi istenilen aidatı kesmeyen işveren ilgili sendikaya karşı kesmediği veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili kuruluşa göndermediği miktar tutarınca genel hükümlere göre sorumlu olduktan başka aidatı sendikaya verinceye kadar bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faizi ödemek zorundadır."
4. Resmî Gazete'nin 09.07.2013 tarihli ve 28702 sayılı nüshası ile yürürlüğe giren Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi ile Üyelik Aidatının Tahsili Hakkında Yönetmelik'in 9 uncu maddesi şöyledir:
"(1) Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kesilerek ilgili sendikaya ödenir. Genel kurul kararı ile aidatlarda değişiklik yapıldığı takdirde, en geç bir ay içinde sendika tarafından aidat miktarı işverene bildirilir. (Ek cümle: RG-14/6/2015-29386) Yetkili işçi sendikası, üyelik değişikliklerini de en geç bir ay içerisinde işverene bildirmekle yükümlüdür.
(2) İşyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikası veya toplu ... sözleşmesi yapılmamışsa ya da sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikası, aidatların işçilerin ücretlerinden kesilmesi için işverene yazılı talepte bulunur.
(3) İşveren aidatları kesmeye, kestiği aidatın türünü belirterek tutarı ile kesinti listesini sendikaya göndermekle yükümlüdür.
(4) Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.”
5. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 147 nci maddesi ile mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun (mülga 818 sayılı Kanun) 126 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Sendika üyelik ve dayanışma aidatı borçları dönemsel özellik gösteren borçlardandır. Kanun'da belirtilen şartların yerine getirilmiş olması şartıyla toplu ... sözleşmesinde aidat borcunun ödenme zamanına ilişkin hüküm mevcut ise bu hüküm uyarınca üyelik ve dayanışma aidatı borçlarının ödenme zamanı ve temerrüt tarihi belirlenmektedir. Bu itibarla sendika üyelik ve dayanışma aidatı borçları yönünden zamanaşımı süresi, mülga 818 sayılı Kanun'un 126 ncı maddesi ile 6098 sayılı Kanun'un 147 nci maddesi gereğince beş yıldır.
3. Somut uyuşmazlıkta davacı vekili tarafından 10.10.2022 tarihinde asıl davanın ıslah edildiği, davalı vekilinin de kanuni süre içerisinde ıslaha karşı zamanaşımı def'ini ileri sürdüğü görülmektedir. Islah tarihine göre 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolmasına karşın Mahkemece bu hususun dikkate alınmaması doğru olmamıştır. Asıl dava bakımından dava dilekçesi ile talep edilen 5.000,00 TL'nin, vadesi en eski olan alacaktan başlayarak hüküm altına alınması, fazlaya dair istemin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
4. Kabule göre de karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince, birleşen dava bakımından reddedilen tutarın 38.607,36 TL olduğu gözetildiğinde, davalı lehine maktu tutarın altında vekâlet ücretine hükmedilmesi de isabetsizdir.
5. Son olarak belirtmek gerekir ki asıl dava tarihi 05...2013, birleşen dava tarihi ise 17...2014 olmasına karşın gerekçeli karar başlığında tarihlerin yanlış yazılması maddi yazım hatası niteliğinde görülmüştür.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.