"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1569 E., 2023/1883 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 11. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/324 E., 2022/52 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 12.02.2019 tarihli ve 2017/519 Esas, 2019/28 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin ....11.2020 tarihli ve 2019/774 Esas, 2020/1197 Karar ... kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin 17.01.2000 tarihinde ... İl Özel İdaresi bünyesinde çalışmaya başladığını, çalışması devam ederken ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin 6360 ... On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 ... Kanun) gereğince sona ermesi sonucunda ... Valiliği Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu kararı ile tüm haklarıyla birlikte davalı ... Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) Genel Müdürlüğüne devredildiğini ve ustabaşı olarak çalışmasına devam ettiğini, devirden önce ... İl Özel İdaresi ile o dönem üyesi olduğu ... Yol, Yapı ve İnşaat İşçileri Sendikası (... Yol-... Sendikası) arasında imzalanan 01.01.2013-28.02.2015 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinden yararlandığını, daha sonra ... Yol-... Sendikasından istifa ederek devredildiği yeni işyerinde yetkili olan ... Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikasına (Belediye-... Sendikası) üye olduğunu, davalı ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan 15.03.2014-14.03.2016 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinden yararlanma hakkını kazandığını ancak davalı işverenin müvekkilini bu toplu ... sözleşmesindeki ücret zammından ve ....09.2016 tarihinde imzalanan 15.03.2016-14.03.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesindeki ücret zammından yararlandırmadığını ileri sürerek davalı ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladığı tarih ve dava tarihi itibarıyla çıplak brüt yevmiyesinin tespiti ile ücret farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı İZSU Genel Müdürlüğü vekili; 6360 ... Kanun gereği ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin sona ermesi üzerine davacının 01.04.2014 tarihinde müvekkili İdareye devredildiğini ve ... işçilik grubunda çalıştığını, davacıya nakil tarihi itibarıyla 01.01.2013-28.02.2015 tarihlerini kapsayacak şekilde ... İl Özel İdaresi ile ... Yol-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi hükümlerinin 2015 yılının Şubat ayına kadar eksiksiz şekilde uygulandığını, ... Yol-... Sendikasından istifa ederek müvekkili İdarede yetkili olan Belediye-... Sendikasına 13.01.2015 tarihinde üye olan ve üyeliği müvekkili İdareye 09.02.2015 tarihinde bildirilen davacıya 2015 yılının Şubat ayına ait aylık ücret tahakkuk bordrosundan başlanılarak yeni üye olduğu sendikanın imzaladığı toplu ... sözleşmesi hükümlerinin uygulandığını ancak toplu ... sözleşmesi düzenlemesiyle işyerinde barem ücret sistemi uygulandığını, davacının ücreti barem ücret seviyesinin üzerinde olduğundan ücretinde herhangi bir değişiklik yapılmayıp almakta olduğu ücretin ödenmeye devam edildiğini, bunun aksine bir uygulamaya gidildiğinde işyerinde çalışan aynı nitelikteki işçiler arasında ayrım yapmış olacaklarını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının Belediye-... Sendikasına imza tarihinden sonraki bir tarih olan 27.01.2015 tarihinde üye olduğu ve üyeliğinin sendika tarafından davalı işyerine 09.02.2015 tarihinde bildirildiği, davacının nakil geldiği önceki işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihinin sona erdiği 28.02.2015 tarihinden sonra Mart 2015 ayından itibaren davalı İdare ile Belediye-... Sendikası arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanabileceği, toplu ... sözleşmesinde İl Özel İdaresinden nakil gelen işçilere ilk yıl içinde zam yapılmayacağı şeklinde yer alan düzenlemenin eşit işlem borcuna aykırı olmadığı, toplu ... sözleşmesinin 55 inci maddesinin (2) numaralı bendinin (a) alt bendinde düzenlenen ikinci yıl zammı için nakil gelenler için zam uygulanmayacağına dair bir düzenleme olmadığından davacı yönünden ikinci yıl zammının da tahakkuk ettirilmesi gerektiği, davacının daha önce aldığı çıplak taban yevmiyesine toplu ... sözleşmesinin 55 inci maddesinin (2) numaralı bendinin (b) alt bendindeki düzenleme gereğince kıdem zammının uygulanması gerektiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacıya nakil tarihi itibarıyla 01.01.2013-28.02.2015 tarihlerini kapsayacak şekilde ... İl Özel İdaresi ile ... Yol-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi hükümlerinin 2015 yılının Şubat ayına kadar eksiksiz şekilde uygulandığını, ... Yol-... Sendikasından istifa ederek müvekkili İdarede yetkili olan Belediye-... Sendikasına 13.01.2015 tarihinde üye olan ve üyeliği müvekkili İdareye 09.02.2015 tarihinde bildirilen davacıya 2015 yılının Şubat ayına ait aylık ücret tahakkuk bordrosundan başlanılarak yeni üye olduğu sendikanın imzaladığı toplu ... sözleşmesi hükümlerinin uygulandığını ancak toplu ... sözleşmesi düzenlemesiyle işyerinde barem ücret sistemi uygulandığını, davacının ücreti barem ücret seviyesinin üzerinde olduğundan ücretinde herhangi bir değişiklik yapılmadığını, davacının talep ettiği alacaklara hak kazanamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının yasal mevzuat gereği devredildiği davalı İZSU Genel Müdürlüğü nezdinde çalışmaya başladığı devir tarihi itibarıyla davacının günlük ücretinin 106,01 TL olduğu, ... İl Özel İdaresi ile ... Yol-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak davalı İdare tarafından davacının ücretinde artış yapılarak yevmiyesinin 110,02 TL olduğu, davalı İdare bünyesinde çalışan aynı kategorideki işçi ücretlerinin ise 15.03.2015 tarihli Toplu ... Sözleşmesi uyarınca 89,67 TL; 15.03.2016 tarihinde 103,15 TL ve 15.03.2017 tarihinde 113,24 TL olduğu, davacının dava tarihi itibarıyla da ücretinin 118,29 TL olduğu dikkate alındığında davacının günlük yevmiyesinin bu miktarların üzerinde olduğunun görüldüğü, davacının, iddia ettiği ve tâbi olduğu ilgili toplu ... sözleşmesi hükümlerine ve barem cetvellerine göre alabileceği en yüksek ücret miktarlarını, davacının üye olduğu toplu ... sözleşmesinin tarafı sendikanın da bu düzenlemeleri bilerek ve öngörerek kabul edip imzaladıkları, ilgili toplu ... sözleşmesi hükümleri ile davacının aldığı ücret birlikte değerlendirildiğinde kabul edilen toplu ... sözleşmesi hükümlerine uygun olarak davalı tarafça davacı işçiye ücret ve sosyal hakların ödenmesi nedeniyle davacının fark ücret alacağının bulunmadığı, yapılan tüm açıklamalar doğrultusunda ve yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca davalı İdare tarafından eşit davranma borcuna aykırı davranıldığından söz edilemeyeceği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılıp yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; aynı uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak verilen kabul kararlarının kesinleştiğini, davacı işçinin her ay ödenen ve yüksek denilen ücretle 4 aya yakın (31.03.2014-18.07.2014 arası) davalı işyerinde çalıştırıldığının uyuşmazlık konusu olmadığını, toplu ... sözleşmesinin imzalandığı tarihte de davalı işveren tarafından bu durumun açıkça bilindiğini, bu durumda davacı işçinin toplu ... sözleşmesi öncesi aldığı ücretin bilinmeyen, tahmin edilemeyen ve farazi bir ücret olmadığını, Bölge Adliye Mahkemesi kararında 2014-2016 dönemini kapsayan Toplu ... Sözleşmesi'nin 55 inci maddesindeki objektif düzenleme ile 2016-2018 dönemi Toplu ... Sözleşmesi'nin 55 inci maddesindeki subjektif-ayrımcı düzenleme arasındaki farkın dikkate alınmadığını ve tartışılmadığını, sözleşme hükümlerinin hukuksal değerlendirme ve hesaplamasının her dönem için ayrı ayrı yapılması gerektiğini, bilirkişi raporunda bu yönde inceleme ve değerlendirme yapıldığını, Bölge Adliye Mahkemesinin bilirkişi raporundaki değerlendirmeye rağmen toplu ... sözleşmeleri arasındaki farklılığı hiç tartışmadığını, özellikle objektif nitelikteki ilk sözleşmeye göre zam konusu daha açık bir şekilde ortada iken talebi tümüyle reddettiğini, ret gerekçesinin yasal ve sözleşmesel düzenleme yerine sadece işçiler arasındaki ücret farkına, özellikle davacının müktesebi olan yevmiyesinin diğer işçilere göre yüksek olduğu sebebine dayandırılmasının hukuken kabul edilemeyecek bir yorum olduğunu, 15.03.2014-14.03.2016 dönemi Toplu ... Sözleşmesi'nin 55 inci maddesindeki ikinci yıl zammının gerek bu sözleşme gerekse bir sonraki 2016-2018 dönemi Toplu ... Sözleşmesi'nin aynı maddelerinde yer alan kıdem zammına ilişkin objektif düzenleme ile sadece kazanılmış önceki ücreti sebebiyle uygulanmadığını, objektif olarak tüm işçilere yönelik yapılan bu düzenlemenin uygulanmamış olmasının sözleşmeye aykırı olduğunu, sözleşmede kullanılan ve kararda ısrarla söz edilen taban yevmiyenin eski işçiler için süreç içinde belirlenen fakat tüm işçilerin zam tarihinde almakta oldukları ücret demek olduğunu, davacının devir sebebiyle yeni bir talep ileri sürmediğini, yeni hak kazanma yoluna başvurmadığını, sadece müktesebini koruyarak toplu ... sözleşmesinin getirdiği rutin zamların uygulanmasını talep ettiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; 6360 ... Kanun kapsamında tüzel kişiliği sona ... ... İl Özel İdaresinden davalı İdareye devredilen davacının, davalı İdare ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan 15.03.2016 - 14.03.2018 yürürlük süreli Toplu ... Sözleşmesi'nin 55 inci maddesinin ikinci yıl ücret zammını düzenleyen (2) numaralı bendinin (b) alt bendinde kararlaştırılan kıdem zammından yararlanıp yararlanamayacağı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesi.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.11.2023 tarihli ve 2022/9-1276 Esas, 2023/1132 Karar ... kararı.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeler ile ileri sürülen temyiz nedenlerine göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya içeriğinden; davacı işçinin, ... İl Özel İdaresinde çalışmakta iken 6360 ... Kanun hükümleri gereğince nihai olarak 01.04.2014 tarihinde davalı İZSU Genel Müdürlüğü bünyesine devredildiği ve hâlen ... vasfıyla çalıştığı, devirden önce İl Özel İdaresinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı ve bu toplu ... sözleşmesinin 01.01.2013- 28.02.2015 yürürlük süreli olduğu anlaşılmaktadır.
3. Davacının devirden sonra çalışmaya devam ettiği davalı İZSU Genel Müdürlüğü işyerinde ise 15.03.2014 - 14.03.2016 tarihleri arasında geçerli Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlükte olduğu ve daha sonra da 15.03.2016 - 14.03.2018 yürürlük tarihli yeni bir toplu ... sözleşmesinin bağıtlandığı görülmektedir. Davacı, nakilden sonra 13.01.2015 tarihinde toplu ... sözleşmesinin tarafı Belediye-... Sendikasına üye olmuş ve üyeliği de işverene 09.02.2015 tarihinde işverene bildirilmiştir.
4. Davacının nakil gittiği davalı işyerinde imzalanan ve 15.03.2016 - 14.03.2018 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin “Ücret zammı” başlıklı 55 inci maddesinde;
"1.Yevmiye:1/a)-1.yıl zammı: 15.03.2016 tarihinden itibaren işçilerin taban yevmiyeleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
A grubu vasıfsız işçi 90,45-TL
B grubu vasıflı işçi 95,20-TL
C grubu ... ve hizmet süresi 0-10 yıl arasında olan şoförler 99,90-TL
D grubu hizmet süresi 10 yıl ve daha fazla olan deneyimli şoförler 104,65-TL
E grubu ustabaşı 104,65-TL
F grubu teknisyen ve ... makinesi operatörleri 109,50-TL
G grubu üstün vasıflı personel (ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim alanlar)114,75-TL
1/b)-6360 ... kanunun 1. maddesi 1. fıkrası gereği İdaremize, ... İl Özel İdaresinden ve İlçe Belediyelerinden nakil olan sürekli işçilerin yevmiyelerinin (a) maddesinde belirtilmiş olan taban yevmiyelerinin altında kalan işçilere vasıflarına göre (a) maddesinde belirtilen taban yevmiyeler uygulanır, (a) maddesinde belirtilen taban yevmiyeler üzerinde bulunan işçilerin yevmiyelerine herhangi bir artış uygulanmaz.
2/a)-2. yıl zammı: 15.03.2017 tarihinden itibaren 1. maddenin (a) bendi kapsamında değerlendirilmiş olan işçilerin mevcut taban yevmiyelerine T.C. Başbakanlık ... Tüketici Fiyat Endeksine göre 01.03.2016-28.02.2017 tarihleri arasında gerçekleşen bir önceki yılın aynı ayına göre (TÜFE) değişim oranında artış uygulanır.
2/b)-Kıdem Zammı: Tüm sürekli işçilere 15.03.2016-14.03.2018 dönemi için çıplak taban yevmiyelerine, her tam hizmet yılı için 0,19-TL kıdem zammı uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
5. Yukarıda yer verilen toplu ... sözleşmesinin 55 inci maddesinin (1) numaralı bendinde, vasıflarına göre işçilerin günlük taban ücretlerinin belirlendiği, nakil olan işçilerden taban ücretlerin altında kalan işçilere vasıflarına göre (a) alt bendinde belirtilen taban ücretlerin uygulanacağının kararlaştırıldığı, (a) alt bendinde belirtilen taban ücretlerin üzerinde bulunan işçilerin ücretlerinde ise herhangi bir artış uygulanmayacağının kararlaştırıldığı görülmüştür. Aynı maddede ikinci yıl zammı olarak (1/a) bendi kapsamında değerlendirilen işçilerin mevcut taban ücretlerine ... İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) değişim oranında artış uygulanacağı belirtilmiştir.
6. Davacının ücretinin devir tarihinde günlük brüt 106,01 TL olduğu, davalı İdare tarafından davacının yararlanmakta olduğu Yol - ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerini uygulandığı, davacının nakil gittiği işyerinde davacı ile aynı işi yapan ... vasıflı çalışanın günlük ücretinin ise 15.03.2015 tarihli Toplu ... Sözleşmesi uyarınca 89,67 TL; 15.03.2016 tarihinde 103,15 TL ve 15.03.2017 tarihinde 113,24 TL olduğu, davacının dava tarihi itibarıyla da ücretinin 118,29 TL olduğu anlaşılmaktadır. Şu hâlde, davacının ücretinin toplu ... sözleşmesinde belirlenen taban ücretlerin üzerinde olduğu dikkate alındığında Bölge Adliye Mahkemesince davacının birinci ve ikinci yıl zamlarından yararlandırılmaması gerektiğine yönelik kararı yerindedir. Ancak, toplu ... sözleşmesinde kıdem zammının herhangi bir sınırlama olmaksızın “tüm sürekli işçilerin” 15.03.2016-14.03.2018 dönemi için çıplak taban ücretlerine her tam hizmet yılı için 0,19 TL olarak uygulanacağı kararlaştırıldığından davacının kıdem zammına yönelik talebinin reddine karar verilmesi hatalıdır.
7. Davalının taraf olduğu 15.03.2016-14.03.2018 tarihleri arasında yürürlükte bulunan Toplu ... Sözleşmesi'ndeki düzenleme dikkate alındığında davacı işçinin kıdem zammından yararlanacağı açıktır. Bu nedenle Bölge Adliye Mahkemesince eksik inceleme ile davanın tamamen reddine karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
....02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.