"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 50. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1302 E., 2023/1157 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 31. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/235 E., 2022/259 K.
Taraflar arasındaki ... müfettişi raporunun iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de; 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin mahiyetten reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından inceleme teftişine tâbi tutulduğu ve tespit edilen hususlarla ilgili 08.12.2020 tarihli ve 7936-INC21 ... raporun taraflarına 30.05.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, anılan raporda, “Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin ... hukukunun öngördüğü kamusal yükümlülüklerden kaçmayı amaçlayan bir tespitin yapılamadığı, yapılan alt işverenlik sözleşmesinin işçilerin, ... sözleşmesi, toplu ... sözleşmesi yahut mevzuattan kaynaklanan ... veya kollektif haklarını kısıtlamaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik herhangi bir tespit yapılmayıp, asıl işveren işçilerine sağlanan ücret ve sosyal yardımlar kapsamında, alt işveren işçilerine de yılda bir brüt maaş ikramiye verildiği, yemek hizmetinin sağlandığı, servis hizmetinin bulunduğu, doğum yardımı, evlilik yardımı vb gibi sosyal yardımların alt işveren işçilerine de sağlandığı tespit edilmiştir” anlatımına yer verilmekle birlikte, “transfer aktarım merkezine gelen kargoların tahliyesi, tasnifi ve gideceği yere göre ilgili araçlara yüklenmesi işinin ... Kargo Servisi A.Ş. işverenliğinin asıl işi olması” sebebi ile asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığı tespitinde bulunulduğunu, ... Kargo Taşımacılığı Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin (... Kargo Şirketi) faaliyet gösterdiği işyerinin, müvekkilinin işyerinden her yönden tamamen ayrı ve bağımsız bir işyeri olup, müvekkili ve ... Kargo Şirketi arasında asıl işveren ve alt işveren ilişkisi bulunmadığını, ... müfettişi raporunda “transfer aktarım merkezine gelen kargoların tahliyesi, tasnifi ve gideceği yere göre ilgili araçlara yüklenmesi işinin ... Kargo Servisi A.Ş. işverenliğinin asıl işi olması” sebebi ile muvazaa tespitinde bulunulduğunu ancak söz konusu işin, müvekkil Şirketin asıl işi olmadığını, müvekkili Şirket ile ... Kargo Şirketi arasında bir alt işveren asıl işveren ilişkisi olması gerektiği sonucunu doğurmamakla birlikte muvazaanın tespiti için yeterli olmadığından, tutanak ve tespitlerin hatalı olduğunu ve iptali gerektiğini ileri sürerek raporun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlığın ... müfettişleri tarafından yapılan denetim sonucu düzenlenen 08.12.2020 tarihli ve 7963-İNC-21 ... raporda 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 ve 3 üncü maddelerine muhalefet edildiğinin tespit edildiği, davacı ... AŞ hakkında Tüm Taşıma İşçileri Sendikasının (TÜMTİS) muvazaa iddiası ile ilgili başvuruları üzerine yapılan teftiş sonucunda düzenlenen raporda ... Kargo Servisi AŞ ile alt işveren ... Kargo Şirketi arasında kurulan asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kanaatine varıldığını, 4857 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişikliğin muvazaalı asıl işveren alt işveren ilişkisinin tespitiyle ilgili olduğunu, değişiklik ile getirilen hükümde muvazaalı işlemin tespiti kavramının esas alındığını, 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinde alt işverenlik ilişkisinin tanımlandığını ve yasal esas ve unsurlarının gösterildiğini, ayrıca ne şekilde alt işverenlik ilişkisinin kurulamayacağına dair emredici düzenlemeler öngörüldüğünü savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Fer'i Müdâhil TÜMTİS vekili dilekçesinde; müvekkili Sendikanın işten çıkarılan üyeleri ile ilgili olarak açılan işe iade davalarında verilen emsal kararlar ve bu dosyalarda düzenlenen bilirkişi raporlarındaki tespitlerin de muvazaayı kesin olarak kanıtladığını, işçilerin başlangıçtan beri ... Kargo Servisi AŞ’nin işyerinde çalıştıkları hâlde bir alt işverenden diğerine nakledilerek çalıştırıldıklarını, bir alt işverenden diğerine nakledilen işçilerin; hiç bir kesinti olmaksızın, ... koşullarında, ücretlerinde değişiklik yapılmadan aynı işyerinde, aynı işi, aynı yönetici ve işçilerle birlikte yapmaya devam ettiklerini, eski alt işverenden çıkış, yenisine giriş işlemlerinin bile aynı bilgisayardan, aynı elemanlar tarafından yapıldığını, ... Kargo Servisi AŞ’nin alt işvereni gibi görünen şirketlerin bu işi yapmak için gerekli organizasyona, uzmanlığa ve hukuksal bağımsızlığa, yani bu hizmetin yerine getirilmesine ilişkin ekonomik faaliyetin bağımsız yönetimine sahip olmadığını, işe ve işin yürütülmesine ilişkin bütün yönetim ve denetimin asıl işverene ait olup çalışanların işe alınmasına ve çıkarılmasına da karar verenin asıl işveren olduğunu, sonuç olarak davaya konu raporun tespitlerinin doğru ve yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tüm dosya kapsamı dinlenen tanık beyanlarından davacı ... AŞ'nin aktarma merkezi olarak belirttiği ve elleçleme faaliyeti olarak yapılan işlemlerin yapıldığı işyerinin ... Kargo Servisi AŞ'nin faaliyet alanından bağımsız bir alan olarak nitelenmesine imkân bulunmadığı, kargoların tasniflenerek ayrılması ve yönlendirilmesinin bizzat kargo Şirketinin asıl işi olup bölünerek bir başka Şirkete verilmesinin yasal olarak mümkün olmadığı, zira ... Kargo Şirketinin bu ... için göstereceği uzmanlığı bulunmadığı gibi bu faaliyetin yeterli kadar personeli olması hâlinde ... Kargo Servisi AŞ tarafından da yapılabilir nitelikte olduğu, zaten bu faaliyetin öncesinde ... Kargo Servis AŞ görevlileri tarafından yapıldığı, yoğunluk ve personel yetersizliği nedeniyle ... Kargo Şirketine bırakıldığı tanık anlatımları ile de sabit olup davacı Şirket ile dava dışı Şirket arasındaki ilişki personel temini sağlamaya yönelik olduğundan itiraza konu yapılan raporun usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesince eksik inceleme ile karar verildiğini, işyeri incelemesi yapılmadan yapılan işin ne olduğu fiziken görülmeden verilen kararın kabul edilmesinin mümkün olmadığını, ... Kargo Şirketinin faaliyetini müvekkil davacı Şirkete ait işyerinde yerine getirmediğini, gerekçeli kararda bulunan işyerinin müvekkili Şirketin faaliyet alanından bağımsız olarak nitelendirilmesine imkân olmadığına dair belirtilen kanaatin kabulünün mümkün olmadığını, 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin gerekçesinde açıkça belirtildiği üzere, alt işverenin üstlendiği işin yardımcı işi veya asıl işin bir parçasını oluşturması gerektiğini, alt işverenin işini asıl işverene ait işyerinde yerine getirmesi gerektiğini, somut olayda bu şartların oluşmadığını, ... Kargo Şirketine ait işyerinin gerek coğrafi, yani fiziki, gerekse de hukuki yönden bağımsız işyeri olduğunu, bağımsız iki işyerinden söz etmek gerektiğini, ... Kargo Şirketi ile aralarında yapılan transfer merkezi işletim sözleşmesindeki 4 No.lu işin tarifi kısmında da açıkça belirtildiği üzere müvekkili Şirketin asıl işinin; kargoları müşterilere teslim etmek olduğunu, söz konusu kargoların ilgili araçlara yerleştirilmesi, tasnifi, sayımı, tespiti vb. hususlar ayrı bir işin konusu olup bu hususta müvekkil Şirketin söz konusu işleri anahtar teslim yolu ile ... Kargo’ya yaptırdığını, yapılan işin müvekkili Şirketin asıl işi olmadığını, işin tamamı ile başkasına bırakılması durumunda alt işverenlik ilişkisi kurulmayacağını, bir işin asıl işin bölünmez bir parçası olup olmadığının tespitinde yapılan işin, asıl işin içinden çıkartılması hâlinde bozulması ve işin yapılamaması gerektiğini, ancak transfer merkezindeki elleçleme işini asıl işten çıkartıldığında asıl işin herhangi bir şekilde bozulmadığının anlaşılacağını, dava dilekçesinde keşif ve bilirkişi deliline dayanma nedenlerinin bu olduğunu, ancak bu konuda hiç araştırma yapılmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplanan deliller, tanık ifadeleri ve müfettiş raporu ile ekleri incelendiğinde ... Kargo Şirketi isimli işyerinin yönetim ve denetiminin davalı ... AŞ'ye ait olduğu, davalı ... Kargo Şirketinin ... Kargo Servisi AŞ tarafından belirlenen işçilerle çalıştığı, işyerinin kirasının ... Kargo Servisi AŞ tarafından ödendiği, ona ait demirbaş, araç, mefruşat vs. kullanıldığı, zam oranlarının belirlenmesi hususunun da ... Kargo Servisi AŞ tarafından yapıldığı, ... Kargo Şirketinin sahibinin eski ... Kargo Servisi AŞ çalışanı olduğu, davacı tarafça ... Kargo Şirketinin transfer merkezi olduğu ve davacının asıl işinin bu olmadığı belirtilmiş ise de, kargoların transferi işinin de davacının işinin bir parçası olduğunun açık olduğu, elleçleme işleminin davacının faaliyetinden ayrı olmasının düşünülemeyeceği, kaldı ki dinlenen davacı tanıklarının da davacı Şirketin kendisine ait transfer merkezlerinin olduğunu belirttikleri, davacı Şirkete karşı açılan ve kesinleşen işe iade davalarında da muvazaa tespitleri yapılmış olup Dairelerinin 2022/1507 Esas ve 2022/1517 Karar ... kararının da bu şekilde olduğu gerekçesiyle ... teftiş kurulunun 08.12.2020 tarihli ve 7936-INC21 ... raporunda belirlenen muvazaa tespitine yapılan itirazın yerinde olmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 08.12.2020 tarihli ve 7936-INC21 ... muvazaa tespitine ilişkin raporun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 2, 3 ve 92 nci maddeleri, 6098 ... ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.