"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2532 E., 2023/3303 K.
DAVA TARİHİ : 07.07.2022
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
TEMYİZ EDENLER : Davacı vekili ile davalı ... vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/318 E., 2023/572 K.
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Bingöl İl Millî Eğitim Müdürlüğü ile Sendikalar arasında 23.05.2022 tarihinde sendika üye sayıları tespit toplantısı yapıldığı, söz konusu toplantıda üye sayılarının 2.320 olarak belirlendiğini ancak sendikaya üye 10 personelin aylıksız izinde olması gerekçesiyle Bingöl İl Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından hesaba hatalı olarak katılmadığını, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun (4688 sayılı Kanun) 16 ncı maddesinde mülga 2821 sayılı Kanun'a atıf olduğu, 2821 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılarak yerine çıkartılan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 19 uncu maddesinde askerlik hâlinde sendika üyeliğinin askıda kaldığının düzenlendiğini, askerlik hâli hariç aylıksız izinde olan sendika üyelerinin, adlarına nakden sendika ödentisi yatırılması hâlinde sendika üye sayılarında hesaba katılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ uyarınca Bingöl İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde müvekkili Sendika üye sayısının düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık işleminin usul ve hukuka uygun olarak, gerçek verilere ve tespite dayalı olarak tesis edildiğini, Bakanlıkta Millî Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen son tutanak dışında hiçbir üyelik bilgisi bulunmadığını, müvekkili Bakanlığın Kanun gereği bu son tutanağa göre işlem tesis ettiğini, hukuka uygun olarak Kanunda belirtilen belgeler doğrultusunda işlemin tesis edildiğini, müvekkili Bakanlığa atfedilebilecek bir kusur bulunmadığından müvekkili Bakanlık yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; aylıksız izne ayrılan 10 kamu görevlisinin Devlet Personel Dairesi Başkanlığının 11.02.2013 tarihli ve 5108 sayılı görüşü dikkate alınarak sendika üye sayıları tespit toplantılarında davacı Sendika üye sayısına dâhil edilmediğini, Bingöl İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde sendika üye sayılarının yeniden tespit edilmesini gerektirir bir usulsuzluk olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; aylıksız izinde olan kamu görevlilerinin üye sayılarının tespiti için dikkate alınamayacağı, yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili; müvekkili İdare vekiline tebligat yapılmayarak usulsüz tebliğ suretiyle taraf teşkili yapılmadan yargılamaya devam olunduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; mevzuatın yalnızca aylıksız izinde olan sendika yöneticilerinin üye sayısına dâhil edilmesine cevaz verdiği, davacı tarafın üye sayısına dâhil edilmesini istediği çalışanların sendika yöneticisi olmaları sebebiyle aylıksız izinde olduklarına dair bir iddianın söz konusu olmadığı, bu personelin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 108 inci maddesine göre aylıksız izinde olduklarının belirtildiği, şu hâlde aylıksız izinde olup üye sayısında dikkate alınacak genel kuralın istisnasının yalnızca sendika yöneticileri olduğu, davanın reddine karar verilmesinin isabetli olduğu gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; müvekkili açısından usulsuz tebligat bulunan dosyada bu yönde karar verilmesi gerektiğini, davanın reddi ve kendileri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun “Hukuki dinlenilme hakkı” kenar başlıklı 27 nci maddesi de şöyledir:
"(1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
(2) Bu hak;
a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
b) Açıklama ve ispat hakkını,
c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,
içerir."
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta davacı vekili tarafından, müvekkili Sendikaya üye olan 10 kamu görevlisinin aylıksız izinde olduğu gerekçesiyle istatistiklerin belirlenmesinde dikkate alınmamasının hatalı olduğu ileri sürülerek dava açılmıştır.
2. Dava gerekçesine ve talep sonucuna göre yargılama sonucunda verilecek karardan aynı hizmet kolunda yer alan ve en yakın üye sayısına sahip diğer sendikanın hukuki menfaatinin de etkilenme ihtimali olduğundan, anılan sendikanın da davaya katılma hakkı bulunmasına karşın Mahkemece davanın ihbar edilmemesi doğru olmamıştır.
3. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular ışığında Mahkemece, eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda yer alan ve davaya katılma hakkı bulunan en yakın üye sayısına sahip sendika olan Türkiye Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Kolu Kamu Çalışanları Sendikasına da (Türk Eğitim-Sen) davanın ihbar edilmesi, belirtilen Sendikanın davaya katılması durumunda cevap ve delil sunma imkânı tanınması ve bu suretle işin esasının incelenmesi gerekirken, anılan hususlar gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.