"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/203 E., 2023/554 K.
DAVA TARİHİ : 15.04.2013
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş, kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece Mahkeme kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece ikinci bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ve davalı ... Üretim AŞ (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 05.12.2011 tarihinden 01.07.2012 tarihine kadar davalı ... bünyesinde alt işveren nezdinde ustabaşı olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin davalı ... Elk. San. Tes. Taah. Tic. AŞ (Setmaş Şirketi) tarafından ekonomik nedenlerle feshedildiğini ileri sürerek ihbar tazminatı, ücret, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının müvekkili Kuruma bir başvurusunun olduğu ancak hangi döneme ait alacağının bulunduğunu belirtmediğini, hak ediş ödemeleri yapılmadan önce başvuru hâlinde gerekli ödemenin yapılacağına dair ilan yapılmış olduğunu, davalı Kurumun 3 aydan fazla ücret ödemesinden sorumlu tutulamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Ankara 7. İş Mahkemesinin 29.12.2015 tarihli ve 2013/749 Esas, 2015/1601 Karar sayılı kararıyla; davalı işverenin davacının iş akdinin ihbar tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona erdiğini ispatlayamadığı, bu itibarla 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17 nci maddesi uyarınca ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının, dosya içeriğine göre bakiye ücret alacağı bulunduğu, işyerinde fazla çalışma yaptığı, hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığının anlaşıldığı, alacaklarının bilirkişi raporu ile tespit edildiği, davalı ... Müdürlüğünün asıl işveren, davalı ... Şirketinin alt işveren olarak davacının alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 23.09.2019 tarihli ve 2016/18258 Esas, 2019/17016 Karar sayılı ilâmıyla; davalı ... ihale makamı olup her hak ediş dönemi itibarıyla en fazla ödenmeyen üç aylık ücret alacağından sorumlu olduğu, buna rağmen davalı ... Müdürlüğünün ödenmeyen ücret alacağı dışında talep edilen ve hüküm altına alınan alacaklardan sorumlu tutulmasının hatalı olduğu, Mahkemece davacının ücretinin yeterli araştırma yapılmaksızın tespit edildiği, davacının özelliklerinden (yaptığı iş, kıdemi, unvanı ve kıdemi) söz edilerek ilgili meslek odalarından ve diğer kuruluşlardan yapılacak emsal ücret araştırması yapılması, ayrıca Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) resmî internet sitesindeki “kazanç bilgisi sorgulama” kısmından belirlenmesi gerektiği, davacı, davalılardan EÜAŞ Genel Müdürlüğüne göndermiş olduğu dilekçesinde toplam 7.500,00 TL alacağı olduğunu belirttiğinden Mahkemece bu miktarı aşacak şekilde talepten fazlasına hükmedilemeyeceğinin gözetilmemesinin hatalı olduğu, bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığı ve davacının talebini aşacak şekilde hesaplama yapıldığının anlaşıldığı, davacının beyanına göre talepleri aşılmayacak şekilde denetime elverişli rapor ile oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 10.09.2021 tarihli ve 2019/491 Esas, 2021/552 Karar sayılı kararıyla; 20.05.2021 günlü duruşmanın, davacı vekillerinden Avukat Abdülhalim Eke'nin 0532 335 61 59 nolu telefonuna kısa mesaj ile iletildiği, Mahkemenin 20.05.2021 tarihli celsesine katılan olmadığından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 150 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verildiği, işlemden kaldırma kararından itibaren 3 ay içerisinde dava yenilenmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.03.2022 tarihli ve 2022/2571 Esas, 2022/3028 Karar sayılı ilâmıyla; davacı vekiline duruşma gününün kısa mesaj yoluyla bildirilmiş olmasının geçerli ve usulüne uygun tebligat olarak kabul edilemeyeceği, duruşma gününün tebliğ işlemleri mevzuat kapsamında yöntemince yapılmadığından, dosyanın işlemden kaldırılmasına ve sonrasında üç ay içinde yenilenmeyen dosya hakkında davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda davacının ücretinin davacı vekilince dosyaya sunulan TÜİK kazanç sorgulaması ve Mahkemece yapılan emsal ücret araştırması ortalamasına göre kabul edildiği, davacı tarafından imzalı ve EÜAŞ Genel Müdürlüğüne hitaben yazılan 21.06.2012 tarihli yazıda çalıştığı süre içerisinde toplam 7.500,00 TL ücret alacağının olduğunun belirtildiği, dosyada davacıya ücretinin ödendiğine ilişkin herhangi bir kayıt ve belge bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davacının günlük net ücretinin 55,00 TL olduğunu, bozmadan önce toplanan emsal ücrete ilişkin verilerin, davacının gerçek ücretine daha yakın olduğu, bu araştırmanın hiç nazara alınmaksızın son araştırmaya itibar edilmesi ve daha düşük ücretin kabul edilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davalı Kurumun ihale makamı olduğunu, kabul anlamına gelmemek üzere 4857 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi uyarınca 3 aylık ücreti dışında sorumluluğunun bulunmadığını, bilirkişi raporundaki hesaplamaların hatalı olduğunu, davalı Teşekkülün talep edilen alacaklardan hiçbir sorumluluğunun bulunmadığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ihale makamı olarak davalı ... Müdürlüğünün sorumluluğunun kapsamının belirlenmesi, ücret miktarının tespiti, davacının talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ve talep ile bağlı hüküm kurulup kurulmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesi ile geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı Kanun'un 32 ve 36 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin ve davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Bozmaya uyma kararı verildiğinde, bozma doğrultusunda yargılama yapılarak karar verme zorunluluğu ortaya çıkar. Bozma ilâmında açıkça davalı ... Müdürlüğünün ücret dışındaki alacaklar bakımından herhangi bir sorumluluğu bulunmadığı ifade edilmiştir. Gerekçeli kararda bozmaya uygun şekilde EÜAŞ Genel Müdürlüğünün sorumlu olduğu alacak miktarının taleple bağlılık gereği brüt 10.490,83 TL olduğu ifade edilmiştir. Buna rağmen kararın hüküm kısmında, iki davalı bulunduğu göz ardı edilerek alacakların "davalıdan tahsiline" dair hüküm kurulması ve davalılardan EÜAŞ Genel Müdürlüğünün tüm alacaklardan sorumlu tutulmasına sebebiyet verilecek şekilde infazda tereddüt oluşturulması hatalıdır.
3. Usuli kazanılmış hak bozma ile oluşacağı gibi taraflardan birinin hükmü temyiz etmemesi sebebiyle de oluşabilir. Somut olayda davacı 29.12.2015 tarihli ilk kararı temyiz etmemiş olup 20.06.2023 tarihli son kararda daha fazla miktarda hafta tatili alacağına hükmedilmesi davalı ... Şirketi bakımından usuli kazanılmış hakkın ihlali niteliğindedir. Ancak davalı ... Şirketinin hükmü temyiz etmediği göz önünde alındığında bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
4. Diğer taraftan Mahkemece verilen 29.12.2015 tarihli ilk kararın davalı ... Şirketi tarafından temyiz edilmemiş olması karşısında davacı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu noktasında da tereddüt bulunmamaktadır. Bozma sonrası yargılama sonucunda davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak korunarak, 29.12.2015 tarihli kararda davalı ... Şirketinden tahsiline karar verilen alacakların hüküm altına alınmasıyla yetinilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
5. Bu açıklamalara göre Mahkemece uyulmasına karar verilen 29.03.2019 tarihli bozma ilâmına gereğince davalı ... Müdürlüğünün ihale makamı olarak sorumluluğunun sadece ücret alacağı ile sınırlı olduğu kabul edilmeli; usuli kazanılmış haklar bakımından da yukarıda (3) ve (4) numaralı paragraflarda işaret edilen hususlar gözden kaçırılmaksızın açık ve infazda tereddüt oluşturmayacak biçimde hüküm kurulmalıdır. Belirtilen hususlar dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.