"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/610 E., 2022/485 K.
DAVA TARİHİ : 21.02.2017
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.04.2010-05.01.2017 tarihleri arasında davalıların işyerinde kesintisiz çalıştığını, ilk iki yıl şehirlerarası yolcu taşımacılığında davalıların araçlarında şoför olarak daha sonra ise davalıların yazıhanesinde işlerin yürütülmesine yardımcı eleman olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin 05.01.2017 tarihinde haksız olarak feshedildiğini, işverenler arasında birlikte istihdam ilişkisi ve organik bağ olduğunu, bu nedenle müvekkilinin işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını ileri sürerek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fark ücret, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve genel tatil ücretinin davalılardan tahsilini i talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davaya yasal süresi içerisinde cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 14.02.2019 tarihli ve 2017/93 Esas, 2019/84 Karar sayılı kararı ile; toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 04.05.2021 tarihli ve 2019/1844 Esas, 2021/1140 Karar sayılı kararı ile; davacının davalılara ait işyerinde çalıştığı dönem yönüden Sosyal Güvenlik Kurumu kaydının bulunmadığı, ancak davacının emekli olduktan sonra davalılar nezdinde otobüs şoförü ve yardımcı eleman olarak çalıştığının tanık beyanları ve ... Cumhuriyet Başsavcılığının 2014/13573 soruşturma sayılı dosyasında davalı ...'nin vermiş olduğu beyandan anlaşıldığı, tanık beyanları da değerlendirilerek davacının şoförlük yaptığı dönem için günlük 9 saat olmak üzere haftanın 7 günü çalışmaya göre, pazar günü çalışması yönünden 7,5 saati aşan kısım eklenerek haftalık 10,5 saat fazla çalışma yaptığı, davacının yazıhanede çalıştığı dönem yönünden günlük 3 saat olmak üzere haftalık 21 saat fazla çalışma yaptığı ve tüm ... bayram ve genel tatillerde çalışma yaptığı, hafta tatili çalışması yönünden yapılan hesaplamanın dosya kapsamı ile uyumlu olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 15.09.2021 tarihli ve 2021/7926 Esas, 2021/11913 Karar sayılı ilâmı ile; tüm işçilik alacaklarından sadece davalı Şirketin sorumlu tutulması ve davalı gerçek kişi yönünden ise husumetten red kararı verilmesi gerektiğinin düşünülmemesinin hatalı olduğu, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti alacaklarının belirlenmesi yönlerinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Dairemizin bozma ilâmına uyulmasına karar verilerek Ticaret Sicil Müdürlüğü kayıtlarından ve tanık beyanlarından davalılar arasında organik bağ ve birlikte istihdam ilişkisi olduğu tespit edildiğinden davacının tespit edilen işçilik alacaklarından davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları gerekçesiyle 14.07.2022 tarihli denetime elverişli bilirkişi ek raporuna göre davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılardan ... vekili temyiz dilekçesinde; yapılan yargılama esnasında müvekkili gerçek kişi olması ve davalının işvereni olmadığı hususu gözetilmeksizin hüküm kurulmasınn hatalı olduğu, bozma kapsamındaki alacakların hesabına itirazlarını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; bozma kararına uyulmakla davalılardan ... lehine oluşan kazanılmış hakkın ihlal edilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Dairemizin 15.09.2021 tarihli ve 2021/7926 Esas, 2021/11913 Karar sayılı ilâmı ile; tüm işçilik alacaklarından sadece davalı Şirketin sorumlu tutulması ve davalı gerçek kişi yönünden ise husumetten red kararı verilmesi gerektiği belirtilerek bozma kararı verilmiştir. Mahkemece,14.01.2022 tarihli celsede bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiş ancak yargılama sonunda davalı ...'yi de hüküm altına alınan alacaklardan sorumlu tutmuştur.
2. Bilindiği üzere, 6100 sayılı Kanun’da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu Kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
3. Kazanılmış haklar hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar, 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası'nın 2 nci maddesinde açıklanan “... Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir” hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
4. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına karşı uyma kararı vermesi ile uyma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 09.05.1960 tarihli ve 1960/12 Esas, 1960/9 Karar sayılı kararı).
5. Burada hemen belirtmek gerekir ki usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerektiği de gözden kaçırılmamalıdır.
6. Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde somut uyuşmazlıkta; Mahkemece bozmaya uyma kararı verilmekle davalı ... lehine usuli kazanılmış hak doğmuştur. Uyma kararı verildikten sonra bozma kararı aksine hüküm kurulması usuli kazanılmış hak ihlaline yol açmakla bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının usulden BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
30.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.