"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2093 E., 2022/2138 K.
DAVA TARİHİ : 15.04.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2020/112 E., 2022/212 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Bakanlık vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 31.03.2020 tarihli ve 31085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/47 Karar No.lu işkolu tespiti kararının davalı Şirketin 1298395.016 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil No.lu işyerinde yürütülen yardımcı ... niteliğindeki büro hizmetlerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numarasında yer alan ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun), 5393 sayılı Belediye Kanunu'na, İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay yerleşik içtihatlarına uygun olmadığını, ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye ait işyerlerinde yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla İşkolları Yönetmeliği'nin 20 No.lu genel işler işkoluna girmekte olduğunu, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamında sayılan ve doğrudan belediyeler tarafından veya belediye iştirakleri/şirketleri, üçüncü kişilerden hizmet alımı yoluyla yürütülen hizmetler, belediye hizmeti olma özeliğinden dolayı İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında yer alan genel işler işkoluna girmekte olduğunu, işkolu tespitine konu işyerlerinde yapılan asıl ve yardımcı işler, ... Belediyesi adına yürütüldüğünden İşkolları Yönetmeliği'nin 20 No.lu genel işler işkoluna girmekte olduğunu, Yargıtay içtihatlarının da aynı yönde olduğunu iddia ederek 31.03.2020 tarihli ve 31085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/47 Karar No.lu işkolu tespit kararının ... Belediyesinin Şirketi olan ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye ait 1298395.016 SGK sicil No.lu işyerinde yapılan yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numarasında yer alan ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığına ilişkin işkolu tespitinin iptaline, bu işyerinde yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra No.lu genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlık tarafından yapılan incelemede 1298395.016 SGK sicil No.lu işyerindeki işçilerin davalı Şirketin büro hizmetlerini yerine getirdiklerini, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın davacı ... ile aynı işkolunda örgütlü ... ... Konfederasyonuna bağlı bir Sendika olduğunu, bir Belediye şirketi olan ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye ait tüm işyerlerinin genel işler işkolunda yer almakta olduğunu, eldeki davada ... Sendikasına husumet yöneltilmesinin doğru olmadığını ve dava sonucunda müvekkili aleyhine mahkeme masrafı ve vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tespite konu davalı Şirkete ait işyerinin sermayesinin tamamının ... Belediye Başkanlığına ait olduğu ve Belediye bünyesinde yer aldığı, Şirketin doğrudan ve sadece Belediyeye hizmet verdiği, Kanun Hükmünde Kararname gereği zorunlu olarak yapılan hizmet alım sözleşmesi kapsamında yapılan tüm işlerin asıl ... kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, aksi kabul edilse dahi Yönetmeliğin 3 üncü maddesi uyarınca bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayılacağı dikkate alındığında davacının talebinin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle;
"1-Davanın KABULÜ ile;
- Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, 31.03.2020 tarih ve 31085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/47 Karar No.lu kararı ile ... Belediyesinin şirketi olan ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. Ve Tic. Ltd. Şti.ye ait 1298395.016 SGK Sicil No.lu işyerinde yapılan yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numarasında yer alan "Ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar" işkolunda yer aldığına ilişkin işkolu tespitinin İPTALİNE,
- ... Belediyesi iştiraki olan ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. Ve Tic. Ltd. Şti.ye ait 1298395.016 SGK Sicil Nolu işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı ... niteliğindeki işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 20 sıra nolu "Genel İşler" işkoluna girdiğinin TESPİTİNE," karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Bakanlık vekili; verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu, 6356 sayılı Kanun'a dayanılarak çıkartılan İşkolları Yönetmeliği'nin 2 nci maddesinde her bir işkoluna giren işlerin neler olduğunun, ekonomik faaliyetlerin sınıflanmasına ilişkin uluslararası norm ve standartlar ... Rev. 2 Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflaması kapsamında belirtileceğini, bu kapsamda tanımlanmayan veya sınıflandırılmayan işlerin de kodsuz olarak yer alacağının belirtildiğini, dolayısıyla hangi işlerin hangi işkoluna girdiğinin İşkolları Yönetmeliği ile ayrıntılı biçimde düzenlendiğini, yine işyerinin girdiği işkolunun işyerinde yürütülen asıl işe göre belirleneceğini, bu nedenle öncelikle işyerinde yürütülen asıl ... ve nihayetinde işkolunun tespit edileceğini, ayrıca ortada iki farklı tüzel kişilik olduğu yönündeki itirazlarını da tekrar ettiklerini, somut olayda asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmamasına rağmen iki farklı tüzel kişiliğe sahip işyerlerinde yapılan işlerin asıl yardımcı ... kavramları üzerinden değerlendirilerek işkolunun belirlenmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; emsal yargı kararlarının; Belediye tarafından yapılan tüm hizmetlerin ... bir işkolu kapsamında sayılması gerektiği, dolayısıyla alt sınıfta yer alanlar dışında kalan hizmetlerin Belediye veya Belediye iştiraki şirket tarafından da yapılsa doğrudan genel işler işkolunda yer alması gerektiği şeklinde olduğu, somut olayda tespite konu ... Tur. İnş. .... Lok. Bil. Pet. Gıda İl. Tlk. İnş. Mal. Mad. Otom. Tem. Tar. Hayv. Taş. Yen. Enj. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye ait işyerinin sermayesinin tamamının ... Belediyesine ait olduğu ve Belediye bünyesinde yer aldığı, Şirketin doğrudan ve sadece Belediyeye hizmet verdiğinden ilgili işyerinin genel işler işkolunda kabul edilmesi gerektiği, ayrıca uyuşmazlık konusu işyerinin yaptığı genel işler işkolunda olduğu belirlenen Şirkete ait 1329926.016, 1329950.016, 1329931.016 ilgili diğer işyerlerinde çalışan işçilere hizmet verilmesi işinin yardımcı ... kategorisinde olduğu varsayılsa bile 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde "Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır" hükmü dikkate alındığında, İlk Derece Mahkemesinin 1298395.016 SGK sicil No.lu işyerinin genel işler işkolunda olduğuna yönelik tespitinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; somut olayda asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmamasına rağmen iki farklı tüzel kişiliğe sahip işyerlerinde yapılan işlerin asıl yardımcı ... kavramları üzerinden değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, tespit konusu işyerinde yapılan işin belediye hizmeti olmamasına ve işyerinde yapılan işin İşkolları Yönetmeliği’ne göre genel işler işkoluna girmemesine karşın hatalı bir değerlendirme ile karar verildiğini, işyerinde yapılan faaliyetlerin otopark işletmeciliğine yönelik olduğu dikkate alındığında İlk Derece Mahkemesi kararının hatalı olduğunun bir kez daha anlaşılacağını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Bakanlık vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.