"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/795 E., 2023/116 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen istatistiklere itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; işkolundaki sendikalar arası istifa ve yeniden olan üyeliklerde istifadan sonra devam eden üyelik için bir aylık sürenin dikkate alınmadığını, 657 ... Devlet Memurları Kanunu'nun (657 ... Kanun) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (B) bendine göre göre çalışan sözleşmeli personellerin de işçi gibi gösterildiğini, 696 ... Kanun Hükmünde Kararname'den (696 ... KHK) sonra 02.04.2018 tarihi itibarıyla bazı işyerlerinde işkolu değişikliği yapıldığını, oysa kadroya geçişten önceki işkollarının 31.10.2020 tarihine kadar aynı kalacağının Kanun Hükmünde Kararname'de açıkça yazılmış olduğunu, buna rağmen işyerlerindeki işçiler ve işkolları üzerinde bilerek veya bilmeyerek oynama yapıldığını, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına işverenler tarafından bilinçli veva bilinçsiz farklı işkolu girişlerinin yapıldığını ve böylece istatistiğe yansıyan isçi sayıları ve üye sayılarının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 ... Kanun) 41 inci maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları gereğince ... tarafından yayımlanan 2018 Temmuz istatistiği ile ilgili itirazlarının kabulüne, müvekkili Sendikanın üye sayısının (yayımlanandan daha fazla üyesi olması nedeniyle), üyeliklerinin ve toplam üye sayısına oranının artırılarak düzeltilmesine, ... Sağlık ... Sendikasının üye sayısının (yayımlanandan daha az olması nedeniyle) üye sayısının ve yüzde oranının daha az olarak düzeltilmesine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 28.07.2018 tarihli ve 30492 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu Gereğince İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikanın Üye Sayılarına İlişkin 2018 Temmuz Ayı İstatistikleri Hakkındaki Tebliğ'in 17 sıra No.lu sağlık ve sosyal hizmetler işkolundaki ... Sağlık İşçileri Sendikası üye sayısı yüzdesi ile ilgili kısmının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; işverenler tarafından SGK'ya yapılan işyeri ve işçi bildirimlerinin yetki tespit projesi yazılımı marifetiyle elektronik ortamda günlük ve güncel olarak alındığını, önceki istatistikler döneminde çok mümkün olmayan üyelikten çekilme, işkolu değiştirme, bir yıldan fazla işsiz kalma, ölüm, emeklilik, askerlik gibi üyelik düşürücü yasal denetimlerin günlük olarak yapıldığını, SGK’dan yaşlılık aylığı veya toptan ödeme alanların aynı işkolunda çalışmaya devam edenler ile mevsimsel işlerde çalışan işçilerin üyeliklerinin sözleşmelerinin askıda kaldığını, başka bir işkolunda çalışmadıkları sürece devam ettiğini, her bir işyeri için bir ... kodu tayin edildiğini, her bir kodun davalı Bakanlıkta işkolu karşılığının bulunduğunu, davalı Bakanlığın yetki tespiti otomasyon yazılımı marifetiyle SGK'dan işyerlerini kodlarına göre elektronik ortamda alarak onları ilgili işkoluna elektronik ortamda atadığını, işverenler tarafından 657 ... Kanun'un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi kapsamındakilerin; SGK'ya (A) bendi kapsamında işçi olarak bildirilmiş olması durumunda sisteme dâhil edildiğini, bunun dışında otomatik olarak yapıldığı için sistem içerisinde olmalarının mümkün olmadığını, işverenler tarafından 696 ... KHK'ya aykırı olarak yapılan bildirimlerden davalı Bakanlığın sorumluluğunun bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sağlık ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davada taraf teşkilinin sağlanmadığını, hiçbir delile, belgeye dayanmadan dava açıldığını, uzman bir bilirkişi incelemesi yapıldığında gerçeğin ortaya çıkacağını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.03.2021 tarihli kararı ile; davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 08.07.2021 tarihli ve 2021/1615 Esas, 2021/1840 Karar ... kararı ile; davacı vekilinin başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 04.11.2021 tarihli ve 2021/10252 Esas, 2021/15441 Karar ... ilâmı ile; davanın sadece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına karşı açılıp taraf teşkili sağlanmaksızın yargılamanın sonuçlandırılmasının doğru olmadığı, davacının sağlık ve sosyal hizmetler işkolunda yer alan diğer sendikalara da davayı yöneltmesinin sağlanması, anılan sendikalara dava dilekçesinin tebliğ edilmesi, bu suretle taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından istatistiğe konu 17 No.lu işkolunda çalışan işçilerin sayılarını ve adlarını gösterir Excel tablolarının dosyaya getirtildiği, 2 farklı bilirkişiden alınan raporda davacı Sendikanın 19.095 üyesinin olduğunun toplam işçi sayısına oranının %4,91 olduğunun, ... Sağlık ... Sendikasının üye sayısının ise 28.548 olduğunun ve toplam işçi sayısına oranının %7,34 olarak tespit edildiğinin belirtildiği, davalı Bakanlık tarafından toplam işçi sayısı SGK tarafından ... kodlarına göre kendisine gönderilen listeye göre tespit edilmiş olduğundan davacı tarafın SGK tarafından bildirilen bu işçilerin ... ... işkollarının incelenmesi yönündeki itirazının yersiz olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; yargılama kendisini vekille temsil ettirmeyen taraflara vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun’un 41 inci maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları kapsamında ... tarafından yayımlanan bir işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına ilişkin istatistiklere itiraz istemine ve vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 ... Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
“(1) Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
...
(5) Bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistikler esas alınır. Bu istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır. Yayımlanan istatistik, toplu ... sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez.
(6) Yayımından itibaren on beş gün içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinleşir. İstatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle bu süre içinde ... ... Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme bu itirazı on beş gün içinde sonuçlandırır. (Değişik iki cümle: 12/10/2017-7036/33 md.) Mahkemece verilen karar hakkında, ilgililerce veya Bakanlıkça istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, temyiz talebini bir ay içinde kesin olarak karara bağlar...”
3. 6356 ... Kanun’un 41 inci maddesinin gerekçesi şöyledir:
“... Maddenin ilk fıkrasında işçi sendikasının toplu ... sözleşmesi yapabilmesi için ülke barajı ve işyeri barajı olarak adlandırılacak oran düzenlenmiştir. Buna göre işçi sendikasının yetkili olabilmesi için öncelikle kurulu bulunduğu veya toplu ... sözleşmesi yapılacak işyerinin girdiği işkolunda başvuru tarihinde çalışan toplam işçilerin en az yüzde üçünü üye kaydetmiş olması gerekir....Ülke barajını geçemeyen sendikaların o işyeri veya işyerlerindeki üye sayılarına bakılmaksızın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi yoktur. ...”
4. 11.10.2013 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toplu ... Sözleşmesi Yetki Tespiti ile Grev Oylaması Hakkında Yönetmelik'in (Yönetmelik) "İşkolu istatistiklerinin düzenlenmesi ve yayımlanması" kenar başlıklı 5 inci maddesi şöyledir:
"(1) Bir işkolunda çalışan işçilerin (Değişik ibare:RG-14/6/2015-29386) yüzde birinin tespitinde, Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında Resmî Gazete’de yayımlanan işkolu istatistikleri esas alınır.
(2) Yayımlanan istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır.
(3) Bakanlık, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alır.
(4) Yayımlanan istatistik, toplu ... sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir.
(5) Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini, daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez."
5. Yönetmelik'in "İstatistiklere yapılan itirazlar" kenar başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
"(1) Yayımlandığı tarihten itibaren on beş gün içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinleşir.
(2) İstatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle on beş gün içinde ... ... Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme itirazı on beş gün içinde sonuçlandırır.
(3) Mahkemece verilen karar, ilgililerce veya Bakanlıkça temyiz edilebilir. Yargıtay temyiz talebini on beş gün içinde kesin olarak karara bağlar."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacının temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Gerekçeli karar başlığında ... Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikasının isminin iki kez yazılması ve ayrıca davacı ... Sendikasının isminin davalı olarak belirtilmesi, mahallinde düzeltilebilir maddi yazım hatası niteliğinde kabul edilmiştir.
3. Somut uyuşmazlıkta yargılamada kendisini vekille temsil ettirmeyen davalılar lehine de vekâlet ücretine hükmedilmesi doğru olmamıştır. Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı ... Bakanlığının İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının dördüncü paragrafında yer alan "davacıdan alınarak davalılara verilmesine" ibaresinin çıkartılarak yerine "davacıdan alınıp davalılar ... ile ... Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikasına verilmesine" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.