"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin başvurusunun esastan reddine, davalılar vekillerinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davacı ve davalı ...-San Hafriyat Nak. İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. (...-San Şirketi) vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 09.05.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı ...-San Şirketi vekili Avukat ... ve davalı ... AŞ (... Şirketi) vekili Avukat ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.05.2013 tarihinden itibaren ... Şirketi tarafından Arnavutluk'ta yapımı üstlenilen hidroelektrik enerji santrali yapım işinde, alt işveren olarak ... ... ...-San Şirketinde ekskavatör operatörü olarak çalışmakta iken işverence ... sözleşmesinin 14.07.2015 tarihinde feshedildiğini, kıdem ve ihbar tazminatlarıyla diğer alacaklarının ödenmediğini, davacının haftanın 7 günü ayda bir pazar günü dışında 07.00-18.00 saatleri arasında çalıştığını, dinî bayramların birinci günü dışındaki günler ile millî ... günlerinde ve Arnavutluk millî ... günlerinde çalıştırıldığını, fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil çalışmaları nedeni ile zamlı ücret alacaklarının ödenmediğini, davacının ücretinin net 2.000,00 euro olduğunu, bunun 700,00 euroluk kısmının banka hesabına yatırıldığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ...-San Şirketi vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Şirketin 02.01.2006 tarihinde kurulduğunu, davacının talep ettiği işçilik alacaklarına konu çalışmalarının Arnavutluk Devleti kanunlarına uygun ve tâbi olarak kurulan ... San. Tiran Branch unvanlı Şirkette olduğunu, davacının taleplerinden çalıştığı döneme ilişkin müvekkili Şirketin değil, davacının işvereni olan ... San. Tiran Branch isimli Şirketin sorumlu olduğunu, bu nedenle öncelikle davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi gerektiğini, her iki davalı Şirketin bu davada taraf sıfatının bulunmadığını, dava konusu olayda Arnavutluk Devleti mevzuatının uygulanacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dilekçesinde talep ettiği işçilik alacaklarına konu çalışmalarının Arnavutluk kanunlarına göre kurulmuş ve hükmi şahsiyeti Arnavutluk'ta faaliyet gösteren ... San. Ltd. Şirketi Tiran Şubesi unvanlı Şirket olduğunu, bu Şirket ile sözleşme imzalayanın Arnavutluk kanunlarına göre kurulmuş ve hükmi şahsiyeti haiz ... Albania Dega Tiran olduğunu, davada davalı olarak gösterilen Şirketlerin ... kanunlarına göre kurulduğunu, kanuni ikametgahları ...'de bulunan müvekkili Şirket ve ...-San Şirketi olduğunu, her iki Şirketin bu davada taraf sıfatının olmadığını, bu nedenle dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddi gerektiğini, davada Arnavutluk Tiran Mahkemelerinin yetkili olduğunu, davacının müvekkili Şirket nezdinde doğmuş ve ödenmemiş herhangi bir alacağının olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının, alt işveren konumundaki davalı ...-San Şirketi ile asıl işveren konumundaki ... Şirketi nezdinde toplamda 2 yıl, 2 ay, 8 ... hizmetinin bulunduğu, davalıların feshe ilişkin beyanda bulunmadığı, husumet itirazında bulundukları, husumet itirazlarının yersiz olduğu, davacının ... sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz fesih nedeni ile kıdem ve ihbar tazminatlarına hükmedildiği, her ne kadar dosya kapsamında dinlenen davacı tanıklarının davalı işverene karşı açtıkları davaları bulunsa da somut olaya konu çalışmanın yurt dışında gerçekleştiği, bu nedenle tanık anlatımlarına ihtiyatlı olarak yaklaşıldığı, ancak fazla çalışma yapıldığı, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışıldığı ve hafta tatili izninden yararlanılmadığı yönündeki iddiayı destekler başkaca bir delil bulunmaması sebebi ile ağırlıklı olarak davalı tanığının beyanının esas alındığı, davacının fazla çalışma yaptığı, ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı yönündeki iddiasını tanık anlatımları ile ispat ettiği, bu nedenle bu alacak kalemlerine ilişkin %30 oranında takdiri indirim uygulandığı, davalı tanığı tarafından haftada bir ... tatil yapıldığının belirtildiği, bu bağlamda davacının hafta tatili izninden yararlanmadığı yönündeki iddiasını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; giydirilmiş ücret hatalı belirlendiğinden ihbar tazminatının da hatalı hesaplandığını, tanıkların doğruyu söyledikleri yasal karine olup salt tanığın davalıya karşı dava açmasının beyanlarına değer vermeme olarak kabul edilmemesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ...-San Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; davacı işçinin ücretinin aylık 1.530,00 euro olduğunu, yapılan ödemelerin mahsubu gerekmekte iken mahsup yapılmayarak fahiş bir hesaplama yapıldığını, fazla çalışma ücreti hesaplanırken dinî bayramlarda çalışılmadığı kabul edilmesine rağmen, 2014 yılı içerisinde 27-28-29-30 Temmuz tarihlerinde çalışılmayan ... Bayramı ile 03-04-05-...-07 Temmuz tarihlerinde çalışılmayan ... Bayramı'nın dikkate alınmadığını, davalılar lehine hükmedilen vekâlet ücretinin eksik belirlendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Firmanın bu davada taraf sıfatı bulunmadığını, davacının işvereni olan ...-San Ltd. Tiran Şubesi Albanıa'nın 14.07.1998 tarihli ... Cumhuriyeti ile Arnavutluk arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine tâbi olarak kurulmuş ve Arnavutluk mevzuatına tâbi ayrı bir hükmi şahsiyeti haiz olan ve kanuni ikametgah adresi Tiran-Arnavutluk’ta bulunan şirket olduğunu, işbu davada Arnavutluk Tiran mahkemelerinin yetkili olduğunu, kabul anlamına gelmemekle beraber davalıya karşı davası olan tanık ifadelerine dayanılarak hesaplama yapılamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, uyuşmazlığın ... mahkemelerinde görülmesinde usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı, davacı tanıklarının işverene karşı davaları olması sebebiyle davalı tanığının beyanlarına göre hesaplama yapılması ve hüküm kurulmasında isabetsizlik bulunmadığı, davacının yaptığı ..., kıdemi, ücret bordroları ve tanık beyanları gözetilerek tespit edilen aylık ücretinin ve üç öğün yemek ve barınma bedelinin 150,00 euro kabul edilmesinin yerinde olduğu, bu bağlamda giydirilmiş ücret tespitinde ve ihbar tazminatı hesabında hata bulunmadığı, fazla çalışma ücreti hesaplanırken, dinî bayramlarda çalışılmadığı kabul edilmesine rağmen, 2014 yılı içerisinde 27-28-29-30 Temmuz tarihlerinde çalışılmayan ... Bayramı ile 3-4-6-7 Temmuz tarihlerinde çalışılmayan ... Bayramı'nın dikkate alınmadığı ileri sürülmüş ise de çalışılmayan günler olabileceği varsayımı ile alacaktan %30 indirim yapıldığı, hükümde tahsiline ve hakkaniyet indirimi dışında reddine karar verilen yabancı para alacağının, karar tarihi itibarıyla ... Cumhuriyeti ... efektif satış ... üzerinden TL'ye çevrilerek hesaplanacak vekâlet ücretine karar verilmesi gerekirken, davalılar lehine eksik vekâlet ücreti takdir edilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin başvurusunun esastan reddine, davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı ...-San Şirketi vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen benzer gerekçeleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
3. Davalı ... vekili vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen benzer gerekçeleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... mahkemelerinin yetkisi, davacının ücretinin ve giydirilmiş ücretinin tespiti, dava konusu alacaklardan davalıların sorumlu olup olmadıkları, fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 nci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri,4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 47 ve 63 üncü maddeleri ve 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalılara yükletilmesine,
Davacı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalı ...-San Şirketine yükletilmesine, davalı ...-San Şirketi yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacıya, davalı ... yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.