"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının inşaat grup şefi olarak 13.08.2013 tarihinde belirsiz süreli iş sözleşmesi ile davalı işveren nezdindeki Türkmenistan hükümeti ile akdedilen Türkmenistan AST1 ve AST2, AST3 projesi (Aşkabat şehrine enerji temininin güvenilirliğini arttırma projesi) kapsamında 2 farklı şantiyede 5.000,00 USD ücret ile çalıştığını, 30.08.2015 tarihinde iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini, Ankara 14. İş Mahkemesi 2015/1101 Esas, 2016/435 Karar sayılı ilâmı ile işe iadesine karar verildiğini, hükmün Yargıtay onama ilâmı ile kesinleştiğini, onama ilâmının tebliğinden itibaren 10 ... içinde Ankara 2. Noterliği vasıtası ile işe iade başvurusunda bulunulduğunu, davalının cevap olarak Türkmenistan'daki yukarıda belirtilen projelerinin tamamlandığını, inşaat grup şefi olarak Libya ve Yemen'de projelerden birisinde çalışmasının uygun görüldüğünü, davalının işe davetinin samimi olmadığını, Türkmenistan'da Mary3 K projesinin devam ettiğini ve bitiş tarihinin Aralık 2018 olduğunun resmi internet sitesinde de mevcut olduğunu, Yemen ve Libya'nın Türkmenistan'a eşdeğer olmadığını, anılan yerlerde iç ... olduğunu, ... güvenliğinin bulunmadığını, Libya ve Yemen projelerinin de birkaç ay sonra sona ereceğini, Libya ve Yemen'de görevlendirmenin iş sözleşmesinde esaslı değişiklik niteliğinde olup kabul etmediklerini, işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen ücretine hak kazandığını, davalı Şirket tarafından proje kapsamındaki her iki şantiye için ayrı ayrı 6 adet iş bitirme primi verileceği ifade edilmesine rağmen davacıya ödenmediğini, bir kısım işçilere ise ödendiğini, işyeri uygulaması olarak en az 4 en fazla 10 ücret iş bitirme primi ödenmekte olduğunu, haftada 7 ... en geç 08.00 en ... 02.00'ye kadar çalıştığını, hafta tatili kullandırılmadığını, ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalıştırıldığını, bordroların gerçeği yansıtmadığını, matbu ve kötüniyetli olduğunu, bordrolarda davacının imzasının bulunmadığını, 3 öğün yemek ve otelde konaklamanın davalı tarafından karşılandığını, sosyal yardımların verildiğini, ibranamenin baskı ile imzalatıldığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti, işe başlatmama tazminatı, boşta geçen süre ücreti ile prim alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının Libya ve Yemen'i güvenlik gerekçesi ile kabul etmediğini, zımni olarak çalışmayı kabul ettiğini, davalının hangi coğrafyada iş yaptığını bilerek sözleşme imzaladığını, Türkmenistan'daki Mary 3 projesinde davacının istihdam edilebileceği inşaat grup şefi pozisyonunun bulunmadığını, işe daveti kendisi kabul etmediğinden işe başlatmama tazminatını hak etmediğini, iş sözleşmesinde prim ödenceğine dair hüküm bulunmayıp ikramiye bulunduğunu, davacıya hak ettiği ölçüde ve proje yönetimleri takdiri kapsamında iş bitimi olarak 2 ücret tutarında prim ödendiğini, işyeri uygulaması olarak 3 kez yarım ücret oranında ikramiye verildiğini, davacı prim de aldığı için fazla çalışma ücreti alamayacağını, sürekli fazla çalışma yapılmadığını, telafi çalışması yapıldığını, ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalışma olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. Ankara 28. İş Mahkemesinin 19.11.2019 tarihli ve 2017/26 Esas, 2019/585 Karar sayılı yetkisizlik kararının kesinleşmesi üzerine dosya yetkili ve görevli İstanbul İş Mahkemesine gönderilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının kanuni süresi içerisinde işe başlamak için davalı işyerine başvuruda bulunduğu, davalı tarafça davacının çalıştığı Türkmenistan projesinin sona erdiği gerekçesiyle davacıya Libya'ya da Yemen'de bulunan işyerlerinden çalışması için işe davet yapıldığı, davacı tarafından teklif edilen ... projelerin bulunduğu ülkelerde iş ... nedeni ile güvenlik sorunu olması ve davalı işyerinin Türkmenistan'da devam eden işyerlerinin bulunması sebebi ile işe başlama teklifini kabul etmediği, dosya kapsamında yer ... bilgi ve beyanların değerlendirilmesinde, davalı işyerinin Türkmenistan'da devam eden projelerinin bulunduğu, teklif edilen projelerin yürütüldüğü ülkelerde iç karışıklık bulunduğu, davalının esaslı değişiklik teşkil eden ... teklifinin davacı tarafça kabul edilmediği, davalının işe davetinde samimi olmadığı, davacının kıdem, ihbar ve işe iade davası sonucu belirlenen işe başlatmama tazminatları ile boşta geçen sürede hak etmiş olduğu ücrete hak kazandığı kanaatine varılmış, ödenen bir kısım kıdem ve ihbar tazminatı tutarının mahsubu ile kıdem ve ihbar tazminatı alacağının bulunmadığı, dosya kapsamında davacıya bir kısım prim ödemesi yapıldığı tespit edilmiş ise de, davacının hak ettiği prim miktarından daha fazlasına hak kazandığı ispat edilemediğinden talebin reddine, 2 haftalık çalışma periyodunda 26 saat fazla çalışma yaptığı, davacının sadece dinî bayramlarda bir ... çalışmadığı ve ayda iki kez hafta tatili kullandığı, davanın kısmi dava olduğu ve ıslaha karşı süresinde zamanaşımı def'inde bulunulduğu anlaşıldığından alınan ek rapordaki hesaplamalar üzerinden tanık beyanları esas alındığı için %30 indirim ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının yurt dışı giriş-çıkış kayıtlarına göre Türkiye'de olduğu günlerin hesaplamalardan düşülmesi gerektiğini, davacı tanıklarının husumetli olup beyanlarına itibar edilemeyeceğini, bilirkişi raporlarına ve ikinci ek rapora yönelik itirazlarının Mahkemece nazara alınmadığını, davacıya iş bitirme primi ödeneceğine dair herhangi bir kaydın bulunmadığını, bu alacağa yönelik talebin reddinin gerektiğini, davacının tüm alacak talepleri ile ilgili olarak ıslaha karşı zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının işe başlama talebinde samimi olması gerektiğini, davacının sahada yapacağı iş kalmadığından devam eden projelerde Yemen ve Libya'nın önerildiğini, davalı işverenin iş teklifinde samimi olduğunu ancak davacının işe başlama iradesinin samimi olmadığını, davacının fazla çalışma alacağının bulunmadığını, yurt dışı giriş çıkış kayıtlarına bakılmadan ve davacının Türkiye'de olduğu süreler dışlanmadan hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, davacının haftanın 7 günü çalıştığını beyan ... hafta tatili alacağı da talep ettiğini, bilirkişi tarafından 7 ... fazla çalışma hesabı yapılıp hafta sonu için de hafta tatili alacağı hesaplanmasının mükerrer ödemeye yol açacağını, davacının Türkmenistan'da çalışırken o ülkenin millî ve dinî bayramlarında çalışma yapmadığını, Türkmenistan'daki millî ve dinî bayramların hesaplama dışı bırakılması gerektiğini, fazla çalışmaların ücrete dâhil olduğunu, davacının fazla çalışma iddiasını ispatlayamadığını, davacıya 3.800,43 USD fazla çalışma ve 22.204,31 USD prim ödemesi yapıldığını, primlerin fazla çalışmayı karşılaması hâlinde fazla çalışmanın ödenmeyeceğini, geriye fazla çalışma kalır ise bu durumda geriye kalan kısım için %50 üzerinden hesaplama yapılması gerektiğini, bilirkişice yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu, bordroların ve yurt dışı giriş çıkış kayıtlarının incelenmediğini, davacının ulusal ... ve genel tatil ile hafta tatili alacaklarının bulunmadığını, davacı ile menfaat birliği içindeki tanıkların beyanlarına itibar edilemeyeceğini, davacının tüm alacak kalemlerini ispatlayamadığını, davanın reddinin gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf sebepleri ve kamu düzeni yönünden yapılan incelemede tarafların karşılıklı iddia ve savunmaları, dayandıkları belgeler, dosya kapsamı, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesi, dava şartları, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçeler dikkate alındığında İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvuru sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işe iade kararı sonrası davalının işe davetinin ve davacının işe iade başvurusunun samimi olup olmadığı, buna göre davacının boşta geçen süre ücreti ile başlatmama tazminatına hak kazanıp kazanmadığına, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu 21, 32, 41, 44, 46, 47 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve her ne kadar davalı vekili tarafından davacının Türkiye'de bulunduğu sürelerin dışlanmadığı belirtilmiş ise de hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamalarda gerek işe iade gerekse alacak davasındaki Pol-Net kayıtlarının dikkate alındığı ve Türkiye'de geçen sürelerin dışlandığının anlaşılmasına göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.