"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı Sembol Uluslararası Yatırım Tarım Peyzaj İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. AŞ (Sembol AŞ) vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı Sembol AŞ vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı Sembol AŞ vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 23.05.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı Sembol AŞ vekili Avukat ... ile davacı vekili Avukat ... geldiler. Diğer davalı duruşmaya katılmadı.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan Sembol AŞ'nin diğer davalı DEC Elektromekanik Müh. Taah. San. ve Tic. AŞ’den (DEC AŞ) çalışan ve işgücü temin ettiğini, aralarında alt işveren ilişkisinin mevcut olduğunu, bu nedenle işçilik alacaklarından müteselsilen sorumlu olduklarını, davacının 04.07.2014 tarihinden 20.11.2015 tarihine kadar davalılar için Kazakistan’ın Astana şehrinde Nazarbayev Üniversitesi inşaatında elektrik mühendisi ve elektrik şantiye şefi olarak çalıştığını, aylık ücretini USD olarak aldığını, ücretin bir kısmının elden, bir kısmının ise bankadan ödendiğini, davacının 2015 Haziran ayından işten çıktığı 2015 ... ayına kadar 6 aylık ücretinin ödenmediğini, aylık ücret alacağının toplam 30.000,00 USD civarında olduğunu, bununla birlikte davalı işveren tarafından haklı bir sebep gösterilmeksizin ve bildirimde bulunmaksızın davacının çalışma izninin yenilenmediğini, sigorta primlerinin yatırılması işleminin de kesildiğini, bu sebeple davalı Şirketlerin davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödemeleri gerektiğini, davacının hafta içi 08.00-19.00 saatleri arasında çalıştığını, yine hafta sonu olan cumartesi günleri de tam ... ve her ayın 2 pazar günü tam ... çalıştırıldığını, dinî bayramlarda sadece 1 ... izin kullandırıldığını, diğer dinî, ... ... ve resmî tatillerde hiç izin kullandırılmadığını, ayrıca davacının çalışma süresince her 6 ay için 2 haftalık izne ayrılma hakkı bulunmasına rağmen, izin hakkının 14 gününü kullandığını, 15 günlük yıllık izin hakkını kullanamadığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil, yıllık izin ve ücret alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı DEC AŞ vekili cevap dilekçesinde; her ne kadar davacının davalı Şirkette çalıştığını iddia etmiş ise de, dosyaya davacı tarafından sunulan konsolosluk evrakı ve pasaport fotokopilerinden, davacının davalı Şirkette değil, DEC GROUP KZ adlı başka bir tüzel kişilikte çalışmış olduğunun açıkça anlaşıldığını, davacının iddialarını kabul anlamına gelmemek kaydıyla, yapılan araştırmada davacının çalışma döneminin 23.10.2014-30.09.2015 tarihleri arasında olduğunun tespit edildiğini, ayrıca davacının yapmış olduğu ... sözleşmesi belirli süreli ... sözleşmesi mahiyetinde olduğundan söz konusu işin bitmesi sebebiyle işyerinden ayrıldığını, yine davacının 6 aylık ücretini alamadığına ilişkin iddiasının gerçeği yansıtmadığını, DEC GROUP KZ tarafından 18.09.2015 tarihinde tüm alacaklarının ödendiğini, buna ilişkin davacının imzasının bulunduğu tediye makbuzlarının dosyaya ibraz edileceğini, işyerinde 09.00-18.00 saatleri arasında çalışıldığını, dinî ve millî bayramlarda çalışma yapılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sembol AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı Şirketin çalışanı olmadığını, dolayısıyla nerede çalıştığı, ne ... yaptığı, ücreti, fazla çalışma saatleri ve sair hususlarda davalı Şirketin bilgi sahibi olmadığını, davacının dava konusu iddialarının muhatabının davalı Şirket olmadığını savunarak pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının yurda giriş çıkış kayıtları, davacı tarafından sunulu T.C. Astana Büyükelçiliği Yurtdışı Hizmet Belgesinde davacının Kazakistan'daki çalışmalarının 23.10.2014-20.11.2015 tarihleri arasında olduğunun belirtilmesi ve davacının tanık sıfatıyla beyanda bulunduğu dosyalarda Ekim 2014-... 2015/Aralık 2015 tarihleri arasında çalıştığını beyan etmesi hep birlikte değerlendirildiğinde; davacının tanık beyanı ile uyumluluk arz eden T.C. Astana Büyükelçiliği Yurtdışı Hizmet Belgesindeki tespite göre 23.10.2014-20.11.2015 tarihleri arasında Kazakistan'daki projede çalıştığı, seri dosyalardan 2016/220 Esas sayılı dosyaya sunulu çalışma belgesinde her iki davalı arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin ortaya konulduğu, ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı hak etmeyecek şekilde haklı nedenle feshedildiğinin ispat edilemediği, tanık beyanlarına itibarla davacının haftada 6 ... haftalık 60 saat çalıştığı, bu sürenin haftalık çalışma süresi olan 45 saati 15 saat aştığı, davacı tanık beyanlarına itibarla davacının iki hafta tatilinde çalıştığı, yurda giriş çıkış kayıtlarının incelenmesinde 09.05.2015-30.05.2015 tarihleri arasında giriş çıkışların olduğu, davacının 17 ... günü yıllık izin kullandığı, hizmet süresi olan 1 yıl, 28 günlük süre için ücret alacağının toplam 64.666,66 USD olduğu, dava dosyasına sunulu davacı imzasını havi ödeme makbuzları ile banka kayıtlarında yapılan toplam aylık ücret ödemesi 65.232,00 USD olduğu, buna göre davacının ücret alacağının bulunmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı Sembol AŞ vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının çalışma süresi sigorta kayıtları ve davalı DEC AŞ kayıtlarında yer almasına rağmen İlk Derece Mahkemesince kayıtların dikkate alınmadığını, davacının ... Anadolu 7. ve 27. ... Mahkemelerindeki tanıklığı sırasında söylediklerini çalışma süresi olarak kabul ettiğini, davacının bu dosyalarda yapmış olduğu tanıklıkta tanıklık yaptığı kişilerle olan çalışmasından bahsettiğini, DEC AŞ'nin Kazakistan'ın Astana ... Büyükelçiliği Başkonsolosluğuna hitaben yazdığı yazıda da görüldüğü gibi davacının 22.04.2014 tarihi itibarıyla bu firmada çalışmaya başladığını, ancak davacının Kazakistan'dan önce davalı firmanın ... bölümünde çalıştığını, firmadaki görevi itibarıyla sadece Kazakistan'da bulunan şantiyede değil firmanın yönlendirmesiyle ... şubesinde de zaman zaman çalıştığını, İlk Derece Mahkemesinin de karar verirken dikkate aldığı ilk bilirkişi raporunda davacının pasaport kayıtlarında Kazakistan'dan yurda döndüğünün ve 17 ... yıllık izin yaptığının belirtildiğini, ancak davacının yurda gelinen bugünlerde de davalı DEC AŞ'nin çağrısı üzerine ...'ye geldiğini ve firmanın ... şubesinde Kazakistan'da yürütülen proje için çalışmalarına devam ettiğini, İlk Derece Mahkemesince hem davacının çalışma süresinin 1 yıl, 28 ... olarak kabulüyle hesaplama yapılan 12.12.2019 tarihli bilirkişi raporunun ikinci kısmı dikkate alınarak hem de yıllık ücretli izin alacağı olmadığına dair görüş bildiren 01.08.2017 tarihli bilirkişi raporuna göre karar vermesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Sembol AŞ vekili; davacının müvekkili Şirketin işçisi olmadığını, davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, davacının açıkça diğer davalının çalışanı olduğunu ve görevlendirme şeklinde yurt dışına gittiğini ikrar ettiğini, işverenin işçisini ... için yurt dışına gönderiyor olmasının alt işveren asıl işveren ilişkisini doğurmayacağını, davacının şantiye şefi olduğunu iddia etmesine rağmen fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti talep ettiğini, işyerinde en üst düzey konumda çalışan işçinin görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretinin ödenmesi durumunda ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanamayacağının yerleşik Yargıtay içtihatları ile ... olduğunu, hesaplamaya baz alınan ücretin fahiş olduğunu, davacının ücret iddiasını ispatlayamadığını, menfaat birliği içerisindeki tanık anlatımlarına dayalı ücret tespitinin kabul edilemeyeceğini, ücret araştırması yapılması gerektiğini, davacı tanığının "kendilerinin işten ayrıldığını" beyan ettiğini, faiz türü ve faiz başlangıç tarihlerinin hatalı olduğunu, tanık anlatımlarına dayalı kabule göre %50'den ... olmamak üzere alacaktan indirim yapılması hakkaniyete uygun düşecekken, 1/3 oranında indirimin somut olay yönünden haksız olduğunu, yargılama harç ve giderlerine hatalı hükmedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince hükme dayanak yapılan bilirkişi raporundaki seçeneğin, hesaplama yöntemi ve tespit edilen miktarın dosya kapsamı ve oluşa uygun olduğu, davacının kabul edilen hizmet süresi ile ... ve giydirilmiş ücretinde isabetsizlik bulunmadığı, ... sözleşmesinin tazminat ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona erdiği işverence ispatlanamadığından davacının kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı talep hakkı bulunduğu, kabul edilen ve reddedilen alacak kısımlarında hata bulunmadığı, indirim oranının dosya kapsamı ve oluşa uygun olduğu, alacaklara işletilen faiz türü ve başlangıç tarihlerinde, ayrıca harç miktarında hata bulunmadığı gerekçesiyle davacı ve davalı Sembol AŞ vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı Sembol AŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ... sözleşmesinin feshi, davacının yaptığı işin niteliği ve buna bağlı olarak aylık ücretinin miktarı ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve yıllık izin ücreti alacaklarının ispatı, hükmedilen faiz ve yargılama gideri noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 25, 32, 41, 44, 46, 47, 53, 59 ve 63 üncü maddeleri.
3. Mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun, 4857 sayılı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır. İşyerinde üst düzey yönetici konumda çalışan işçi, görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretinin ödenmesi durumunda, ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Bununla birlikte üst düzey yönetici konumunda olan işçiye, aynı yerde görev ve talimat veren bir başka yönetici ya da şirket ortağı bulunması hâlinde, işçinin çalışma ... ve saatlerini kendisinin belirlediğinden söz edilemeyeceğinden, yasal sınırlamaları aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti talep hakkı doğar. O hâlde üst düzey yönetici bakımından şirketin yöneticisi veya yönetim kurulu üyesi tarafından fazla çalışma yapması yönünde bir talimatın verilip verilmediğinin araştırılması gerekir. İşyerinde yüksek ücret alarak görev yapan üst düzey yöneticiye işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmemişse, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir.
3. Somut uyuşmazlıkta davacının, davalıya ait işyerinde şantiye şefi olarak görev yaptığı anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları tarafından da davacının şantiye şefi olarak çalıştığı beyan edilmiştir. Şantiye şefinin çalışma düzenini kendisinin belirlemesi ve dosya kapsamına göre çalıştığı şantiyede davacı işçi üzerinde çalışma koşullarını düzenleyen başka bir amirin olmaması, davacının projeyi sevk ve idare eden kişi olması nedeniyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir. Buna göre, davacının çalışma düzenini kendisinin belirlediğinin anlaşılması karşısında, Dairemizin yerleşik uygulamasına göre fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile talebin kabulüne karar verilmesi hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davalı Sembol Uluslararası Yatırım Tarım Peyzaj İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. AŞ yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.